◄ ایجاد ۳ هزار و ۴۱۰ کیلومتر ریل در اولویت کاری وزارت راه‌وشهرسازی
تنها ۱۰ درصد جابه‌جایی بار در کشور از طریق ریل است.
ایجاد ۹۵۰۰ کیلومتر ریل از جمله هدف‌گذاری‌های تعریف‌شده در قانون برنامه ششم توسعه است که ایجاد ۳۴۱۰ کیلومتر از این میزان در اولویت کاری وزارت راه و شهرسازی قرار دارد که البته بخش قابل توجهی از این خط آهن به بنادر کشور وصل خواهد شد.
به گزارش تین‌نیوز و به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان بنادر و دریانوردی، هم‌زمان با توسعه شبکه ریلی نباید از تکمیل و توسعه مسیرهای جاده‌ای غافل ماند و بهتر است که بنادر کوچک به مسیرهای جاده‌ای از جمله بزرگراه تجهیز شوند چراکه بخش عمده‌ای از جابه‌جایی مسافر و بار از طریق جاده انجام می‌شود. در این میان با خیراله خادمی؛ مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور به گفت‌و‌گو نشستیم. وی از تکمیل پس‌کرانه ریلی و جاده‌ای چابهار در اسرع وقت گفت، از این‌که تکمیل پس‌کرانه ریلی و جاده‌ای این منطقه از جمله برنامه‌هایی است که با سرعت عملیاتی خواهد شد چراکه دسترسی به ریل برای بنادر کشور باید ایجاد شود تا از این طریق به هدف ترانزیت کالا با کاهش هزینه دست‌یافت.
وی در ادامه به تلاش دولت برای محرومیت‌زدایی از شرق کشور اشاره و اعلام کرد که تکمیل قسمت جنوبی کریدور شمال-جنوب در محور شرق کشور در دستور کار قرارگرفته است تا شاهد ترانزیت بار از افغانستان، پاکستان، ترکمنستان، تاجیکستان و حتی روسیه به سمت آب‌های خلیج فارس باشیم و بتوانیم مردمان شرق کشور را از این ظرفیت بهره‌مند سازیم.
در ادامه متن کامل گفت‌و‌گوی پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان بنادر و دریانوردی با خیراله خادمی؛ مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور آمده است:
برنامه‌ها و وضعیت توسعه شبکه ریلی کشور و اتصال آن به بنادر را تشریح کنید؟
در راستای تکمیل کریدورهای ریلی کشور و نیز اتصال راه‌آهن به بنادر کشور اقدامات مختلفی صورت گرفته است که مربوط به کریدور شمال-جنوب (محور میانی کشور)، کریدور شرق به غرب و کریدور شمال-جنوب (محور شرقی کشور) است تا بتوانیم در راستای ترانزیت هرچه بهتر و بیشتر کالا گام برداریم. از سال گذشته و سال جاری برنامه‌ای تدوین‌شده است تا بر اساس آن مرکز پنج استان شامل همدان، کرمانشاه، رشت، آذربایجان غربی و شرقی به شبکه ریلی کشور متصل شوند و از این طریق بخش‌هایی از کریدور ریلی کشور تکمیل شود.
مهم‌ترین کریدور ریلی کشور از بندرعباس، تهران، رشت و بندر آستارا به آذربایجان و اروپا متصل شده و محور قزوین-رشت مهم‌ترین و سخت‌ترین بخش پروژه این کریدور است که به عنوان ابر پروژه عمرانی کشور تلقی می‌شود. علاوه بر این کریدور ریلی از بندرعباس تا تهران و از تهران تا قزوین تکمیل‌شده است و تکمیل کریدور ریلی قزوین-رشت در دوشاخه به انزلی و آستارا در دستور کار قرار دارد و این درحالی است که کریدور ریلی قزوین-رشت ظرف چند ماهه آینده به مرحله بهره‌برداری می‌رسد. مسیر ریلی قزوین-رشت تا پاییز سال جاری تکمیل می‌شود و پس‌ازآن می‌توان بندر انزلی را به شبکه ریلی متصل کرد.
از این طریق می‌توان دسترسی به سمت بندر آستارا و کشورهای شمال غربی در سمت غرب دریای خزر را داشت. کریدور ریلی رشت-انزلی طی ۲, ۵ سال آینده به مرحله بهره‌برداری می‌رسد و در حال حاضر فعالیت بر روی این کریدور ادامه دارد و ایجاد ۴۰ کیلومتر ریل در این رابطه در دستور کار قرار دارد. در عین حال کریدور ریلی رشت-آستارا با مسافتی به طول ۱۷۰ کیلومتر ظرف مدت پنج سال با سرمایه‌ای معادل ۳۰۰۰ میلیارد تومان به بهره‌برداری خواهد رسید.
برای اتصال چابهار به ریل با توجه به نگاه کلان حاکمیت به این منطقه در جهت رونق اقتصادی کشور چه برنامه‌ریزی صورت گرفته است؟
باید بدانیم که سرمایه‌گذاری‌های کلانی در بندر چابهار به عنوان اولین بندر اقیانوسی کشور صورت گرفته است و نگاه کلان وزارت راه و شهرسازی و سازمان بنادر و دریانوردی به توسعه بندر چابهار معطوف است، به همین منظور تکمیل پس‌کرانه ریلی و جاده‌ای آن از جمله برنامه‌هایی است که با سرعت عملیاتی خواهد شد و مسیر ریلی چابهار به زاهدان که در ادامه به زابل، بیرجند و مشهد می‌رسد در دو بخش مدنظر قرارگرفته است تا چابهار به مسیر ریلی کشور متصل شود.
تلاش برای محرومیت‌زدایی از شرق کشور در دستور کار قرار دارد و قصد داریم با تکمیل قسمت جنوبی کریدور شمال-جنوب در محور شرق کشور شاهد ترانزیت بار از افغانستان، پاکستان، ترکمنستان، تاجیکستان و حتی روسیه به سمت آب‌های خلیج فارس باشیم و بتوانیم مردمان شرق کشور را از این ظرفیت بهره‌مند سازیم. مهم ترین مسیر ریلی به بنادر کشور، مسیر اتصال چابهار به شبکه ریلی با ایجاد مسیر ریلی زاهدان به ایرانشهر و ایرانشهر به چابهار است.
این مسیر مهم ترین و طولانی‌ترین مسیر ریلی کشور است که با توجه به توسعه بندر چابهار، احداث زیرساخت‌های اتصال به این بندر در اولویت کاری وزارت راه و شهرسازی قرار دارد تا بتوان بااتصال ریل و احداث مسیرهای جاده‌ای از ظرفیت‌های این بندر به خوبی استفاده کرد. این پروژه تاکنون پیشرفت فیزیکی ۳۰درصدی داشته و معادل ۱۰۰ میلیارد تومان از محل منابع دولتی برای ان هزینه شده است. این در حالی است که طول مسیر مربوطه ۶۱۰ کیلومتر بوده و قرارداد اولیه آن معادل ۳۰۰۰ میلیارد تومان است.
تحقق زمان‌بندی پروژه نیازمند تامین منابع مالی بوده و جهت اتمام عملیات رقمی معادل ۳۰۰۰ تا ۳۵۰۰ میلیارد تومان موردنیاز است و در این راستا مذاکراتی با چند شرکت هندی و چینی انجام‌شده که هنوز برای تامین مالی پروژه از طریق فاینانس نتیجه‌ای حاصل نشده است و در صورت تامین منابع مالی طی مدت زمانی دو سال و نیم تا ۳ سال آینده پروژه مذکور تکمیل می‌شود. در ادامه این مسیر از زاهدان به بیرجند و مشهد می‌رسیم و مسیر ریلی شمال به جنوب در محور شرق کشور در اولویت کاری دولت قرار دارد و در صورت توسعه زیرساخت‌های این مسیر می‌توان از چابهار به سمت محور شرقی کشور و نیز افغانستان، پاکستان و آسیای میانه ترانزیت کالا داشت.
دسترسی به ریل برای کشور از چه جایگاه و اهمیتی برخوردار است؟
دسترسی به ریل برای بنادر کشور باید ایجاد شود تا از این طریق به هدف ترانزیت کالا با کاهش هزینه دست‌یافت. با توجه به این‌که امکانات بالقوه در بنادر کشور برای ترانزیت بار و حمل‌ونقل وجود دارد و توسعه در بنادر صورت گرفته است، ظرفیت بنادر احصاء شده و باید زیرساخت‌های لازم برای اتصال به ریل و جاده ایجاد شود تا با کمترین هزینه ترانزیت و حمل‌ونقل صورت پذیرد.
وضعیت اتصال ریل به بنادر جنوبی کشور از جمله بندرعباس، بندر امام و بندر بوشهر چگونه است؟
بنادر جنوبی کشور از جمله بندرعباس و بندر امام به ریل دسترسی دارند و به منظور استفاده هرچه بهتر از ظرفیت‌های بندر بوشهر و توسعه این بندر مسیر شیراز به بوشهر به طول ۴۵۰ کیلومتر باید با سرعت بیشتری در دستور کار قرار گیرد هرچند که منابع مالی این پروژه ضعیف است.
دولت در توسعه شبکه ریلی و اتصال آن به بنادر باید چگونه عمل کند؟
یکی از برنامه‌های اصلی دولت در زمینه توسعه زیرساخت‌های حمل‌ونقل است و توسعه شبکه ریلی در اولویت این برنامه‌ها قرارگرفته است. طبق برنامه ششم ایجاد ۹۵۰۰ کیلومتر مسیر ریلی مشخص‌شده است اما از این میزان، ۳۴۱۰ کیلومتر ریل سازی در اولویت کاری وزارت راه و شهرسازی و شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور قرار دارد. باید بدانید که ۹۰ درصد بار از طریق جاده وارد بنادر کشور شده و یا ترانزیت می‌شود و تنها ۱۰ درصد آن از طریق ریل جابه‌جا می‌شود.
تغییر این رویکرد مسئله‌ای اساسی است و تا زمانی که در چنین مسیری گام برنداریم موفق نخواهیم بود. در عین حال تا زمان توسعه شبکه ریلی و اتصال آن به بنادر کشور نباید از توسعه و پیشرفت مسیرهای جاده‌ای غافل شویم و چراکه علاوه بر انتقال بار جابه‌جایی مسافر هم از مسیر جاده صورت می‌گیرد. اتصال بنادر کوچک به مسیرهای جاده‌ای مسئله دیگری است که باید به آن توجه کنیم تا ظرفیت کاری این بنادر ارتقا یابد.
انتقال بار از طریق ریل هدفگذاری است که باید هرچه سریع‌تر عملیاتی شود و به آن نگاهی کلان داشته باشیم اما در عین حال نباید تا زمانی توسعه شبکه ریلی از توسعه مسیرهای جاده‌ای غافل بمانیم و بهتر است که بنادر کوچک به مسیرهای جاده‌ای از جمله بزرگراه تجهیز شوند.
