کشتی حمل‌ونقل مسافری خزر به گل نشسته است
تین نیوز | نبود زیرساخت‌های مناسب برای بهره‌برداری از ۹۰۰ کیلومتر مرز آبی ایران در شمال کشور در زمینه حمل‌ونقل دریایی مسافر، سازمان بنادر و دریانوردی را بر آن داشته تا به فکر طراحی الگویی برای استفاده از این ظرفیت شود.
یکی از نمونه‌های بارز بی‌توجهی به ظرفیت حمل‌ونقل مسافری آبی در سواحل شمالی کشور، سرنوشت کشتی مسافری میرزا کوچک خان است که حدود ۸ سال پیش با هزینه بخش خصوصی و با هدف توسعه گردشگری دریایی و حمل‌ونقل مسافران در شمال کشور به آب انداخته شد اما در همه سال‌های گذشته، در بلاتکلیفی روزگار گذراند تا اینکه در نهایت در روزهای پایانی سال گذشته، با همکاری دولت توانست در زمینه برگزاری تورهای یک‌روزه، فعالیت از سر بگیرد. این در حالی است که این کشتی، مجهز به امکانات به روز است و همه تجهیزات لازم برای حمل‌ونقل مسافران در شرایط جوی دریای خزر را دارد.
ماجرای کشتی میرزا کوچک خان یکی از نمونه‌های بی‌توجهی به ظرفیت مسافری سواحل شمالی کشور است، در حالی که در شمال ایران، نه تنها می‌توان حمل‌ونقل دریایی مسافر در مسیرهای داخلی و بین بنادر منطقه را در برنامه قرار داد بلکه این سواحل، ظرفیت بسیار خوبی نیز در حوزه بین‌المللی دارد و شرایط برای جابه‌جایی مسافر از طریق دریا بین ایران و کشورهای همسایه فراهم است. مازیار نیازمند، مدیر برنامه‌ریزی شرکت سرمایه‌گذاری میراث فرهنگی و گردشگری با تایید مطلب بالا، می‌افزاید: نه تنها در شمال، که در کل کشور گردشگری و حمل‌ونقل مسافری دریایی مغفول مانده است که
در این زمینه دولت باید حمایت جدی از این صنعت را در برنامه قرار داده و سرمایه‌گذاری مناسبی انجام دهد تا بتواند از این حوزه پرسود، بهره‌وری مناسب را داشته باشد.
وی در بیان دلایل احتمالی نبود حمایت‌های جدی دولت از موضوع حمل‌ونقل دریایی مسافر و گردشگری دریایی، به ویژه در شمال کشور، می‌گوید: یک مسئله در این میان شاید بحث‌های فرهنگی باشد. گردشگری دریایی ممکن است شامل برخی برنامه‌ها مانند اجرای موسیقی و جشن‌های شبانه در دریا شود که شاید از نظر فرهنگی، با قوانین ما مغایرت داشته باشد یا این تصور را در ذهن ایجاد کند که مغایرتی وجود دارد، در واقع این نوع گردشگری، لوکس تلقی می‌شود و شاید به همین دلیل به آن کمتر بها داده شده است، این در حالی است که گردشگری دریایی را می‌توان برنامه‌ریزی و بر اساس قوانین و اصول
فرهنگی کشور، مدیریت کرد.
این کارشناس گردشگری دریایی معتقد است: برای رونق جابه‌جایی مسافر در بنادر شمالی، باید زیرساخت‌های لازم، شامل پایانه‌های مسافری و بنادر مجهز و مناسب برای حمل مسافر فراهم شود. وی ادامه می‌دهد: در این زمینه قبل از هر چیز باید توجیه اقتصادی این مسئله بررسی شده و این موضوع، امکان‌سنجی شود که این امکان‌سنجی تاکنون انجام نشده است در حالی که سواحل خزر، ظرفیت بالایی هم در زمینه جابه‌جایی مسافر از طریق دریا و هم در زمینه ورزش‌های آبی دارد.
وی یادآوری می‌کند: برای بهره گرفتن از ظرفیت بسیار بالای حمل‌ونقل مسافر در سواحل شمال کشور، نه تنها حمایت دولت، بلکه سرمایه‌گذاری بخش خصوصی لازم است، همچنین کشورهای خارجی نیز می‌توانند وارد گود سرمایه‌گذاری شوند.
به گفته این کارشناس، دولت نیز در سال‌های اخیر آمادگی خود را برای همکاری در این زمینه اعلام کرده است و برای بهره‌گیری از این فرصت، باید بابرنامه و منسجم‌تر عمل کرد تا اهداف محقق شود.
برنامه سازمان بنادر برای رونق سواحل شمال
همانطور که نیازمند اشاره می‌کند، با وجود همه بی‌توجهی‌ها به گردشگری دریایی و حمل‌ونقل مسافری دریایی در شمال کشور، به نظر می‌رسد سازمان بنادر و دریانوردی به عنوان ارگان حاکمیتی دریایی کشور و یکی از نهادهای دست‌اندرکار در گردشگری دریایی، در سال‌های اخیر عزم خود را برای جبران مافات در این حوزه، جزم کرده است.
علی جهاندیده، معاون توسعه مدیریت و منابع این سازمان از پیگیری‌های سازمان بنادر و دریانوردی برای تقویت گردشگری دریایی شمال کشور خبر می‌دهد و می‌افزاید: در نظر داریم برای استفاده از شناورهای مسافری در شمال کشور، با کمک و مشورت بخش خصوصی، مدل ویژه‌ای ارائه دهیم.
وی البته این توضیح را هم می‌دهد که سازمان بنادر درحال‌حاضر، طرح مشخصی در زمینه گردشگری دریایی در دست ندارد، زیرا تقاضا در این زمینه بسیار زیاد است و باید این تقاضاها به سمتی هدایت شود که خروجی، استانداردهای بین‌المللی را داشته باشد. آنطور که جهاندیده می‌گوید، اولویت سازمان بنادر در این زمینه، برون‌سپاری است تا همه کارها به‌دست بخش خصوصی انجام شود و سازمان تنها نقش حمایتی و نظارتی داشته باشد.
معاون سازمان بنادر معتقد است: هر اقدامی در بخش مسافری، نیازمند دقت فراوان و مطالعات اساسی است تا طرح‌ها به سرنوشت مواردی مانند «میرزا کوچک خان» دچار نشوند.
وی می‌گوید: برای اینکه طرح‌ها به بهره‌وری و ماندگاری بینجامد، ابتدا باید مطالعات عمیق و زیرساختی انجام شود.
همانطور که جهاندیده می‌گوید، سازمان بنادر و دریانوردی در سال‌های اخیر اقدامات خوبی در زمینه حمایت از بخش خصوصی برای توسعه حمل‌ونقل مسافری انجام داده است که گواه آن، اعطای وام به بخش خصوصی برای خرید ناوگان مسافری، از محل وجوه اداره شده است. از سوی دیگر اگرچه بیشتر این شناورها در جنوب کشور و در بنادر مسافری هرمزگان به‌کار گرفته شده‌اند، اما آنطور که عبدالکریم رزازان مدیرکل تامین و نگهداری تجهیزات سازمان بنادر در روزهای پایانی سال گذشته اعلام کرد، این سازمان در نظر دارد در سال ۹۴ با حمایت دولت، بخش مسافرت دریایی را در بنادر شمالی کشور توسعه دهد زیرا
با توجه به حضور تعداد زیادی گردشگر در شمال کشور، این کار می‌تواند توجیه اقتصادی داشته باشد.
به گفته رزازان، برای این کار سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری باید با سازمان بنادر و دریانوردی همکاری داشته باشد تا امکان معرفی ظرفیت‌های گردشگری به سرمایه‌گذاران فراهم شود. آنطور که وی می‌گوید، سازمان بنادر و دریانوردی برای صدور مجوز راه‌اندازی خطوط مسافرتی و حتی اختصاص تسهیلات صفر درصدی برای ساخت شناور مسافری در بنادر شمالی آمادگی دارد.
بر اساس این گزارش، سازمان بنادر و دریانوردی عزم خود را برای توسعه مسیرهای دریایی مسافری در شمال کشور جزم کرده و با توجه به این موضوع، بخش خصوصی می‌تواند با ورود به این حوزه، از ظرفیت بالای این منطقه در زمینه جابه‌جایی مسافر در مسیرهای داخلی همچون بندر انزلی و بندر آستارا یا بین بنادر داخلی و خارجی مانند مسیر آستارا ـ باکو یا باکو ـ انزلی و... بهره‌گیری کند.
