◄ جریمه 85 میلیارد تومانی ایرلاین‌ها به جیب چه کسی رفت؟

به‌صورت‌کلی در 9 ماهه اول سال 97، جمعا 6 هزار و 629 پرواز لغو شده و هزار و 802 پرواز تأخیر بیش از 4 ساعت داشته است که با احتساب متوسط 100 نفر برای هر پرواز برآورد شده است که جمعا شرکت‌های هواپیمایی داخلی ملزم به پرداخت 84 میلیارد 310 میلیون تومان جرائم پروازی به مسافران بودند؛ اما آیا این جریمه به جیب مسافران هوایی رسیده است؟

بیشتر بخوانید:

• مصائب تاخیر پرواز برخی ایرلاین‌ها به روایت مدیر فرودگاه مهرآباد

• چرا سازمان هواپیمایی «آمار تاخیرهای پروازی» را اعلام نمی‌کند؟

چندی پیش سخنگوی کمیسیون اصل 90 در مصاحبه‌ای از دریافت گزارشی مبنی بر کنسلی ۸۰۰۰ پرواز داخلی در سال ۹۶ و ۷ میلیون و ۹۰۰ هزار دقیقه تأخیر در سال ۹۵ خبر داد بود. بهرام پارسایی در بخش دیگری از سخنانش عنوان کرده بود که در کشورهای دیگر ایرلاین به‌واسطه تأخیر و کنسلی پرواز جریمه و خسارتی به مسافران پرداخت می‌کند اما در کشور ما با وجود تأخیر و کنسلی سرسام‌آور عموما پاسخگویی مناسب به مسافران در خصوص جبران خسارت نمی‌شود. وقتی هم پرواز کنسل می‌شود مسافر باید از چند جا تأییدیه بگیرد که این کار هم معطلی دارد و خیلی‌ها فرصت پیگیری آن را ندارند.

به گزارش تین نیوز، سخنگوی کمیسیون اصل 90 در بخش دیگری از توضیحاتش آمار تأخیرهای پروازی در ایران را وحشتناک خواند و گفت: «طبق استعلام صورت گرفته از سازمان هواپیمایی بررسی آمار تأخیر پروازها از سال ۹۰ تا ۹۵ نشان می‌دهد که حداقل تأخیر ۵ میلیون و ۹۰۰ هزار دقیقه در سال ۹۰ و حداکثر ۷ میلیون و ۹۰۰ هزار دقیقه تأخیر در سال ۹۵ بوده است. جمع کنسلی ۲۲ ایرلاین در سال ۹۶ فقط در پروازهای داخلی تقریبا ۸۰۰۰ پرواز است و از سه هزار و ۲۹۱ کنسلی تا ۳۰۰ کنسلی در یک سال برای هر ایرلاین متغیر بوده است.»

بعد از سخنان سخنگوی کمیسیون اصل 90 سازمان هواپیمایی کشوری به آن واکنش نشان داد و با انتشار گفتگویی از مرتضی دهقان، معاون هوانوردی و امور بین‌الملل، در سایت این سازمان توضیحاتی ارائه کرد. در توضیحات مرتضی دهقان کنسلی ۸۰۰۰ پرواز داخلی در سال ۹۶ تکذیب نشد اما به دلایل این حجم تأخیر و کنسلی پروازها اشاره کرد و گفت: «انعکاس آمار افزایش تأخیرات بدون توجه به افزایش قابل‌توجه تعداد پرواز و مسافر حمل شده قابل‌قبول نیست. در سال 95 بالغ‌بر 205 هزار ساعت پرواز داخلی در قالب نزدیک به 20 هزار پرواز در بیش از 50 فرودگاه کشور انجام شده و بیش از 23 میلیون مسافر در پروازهای داخلی از خدمات حمل‌ونقل هوایی استفاده کرده‌اند.»

در راستای این خبر جزئیاتی از میزان تأخیرها و لغو پروازها از سامانه رصد و پایش تأخیرهای پروازی(پروازنما) در سال 97 به دست هفته‌نامه «حمل‌ونقل» رسیده است که با انتشار بخشی از آن می‌توان راحت‌تر سخنان و آمارهای سخنگوی اصل 90 را موردبررسی و تحلیل قرار داد.

جرائم 84 میلیاردی ایرلاین‌ها در پی تأخیر و کنسلی پروازها؛ در نه ماهه 97

در فرودین ماه سال 97 جمعا 958 پرواز لغو شده و67  پرواز تأخیر بیش از 4 ساعته داشته است که با احتساب متوسط 100 نفر برای هر پرواز و براساس نرخ مصوب در آئین‌نامه‌ حقوق مسافر تدوین شده از سوی سازمان هواپیمایی کشوری برآورد شده است که جمعا شرکت‌های هواپیمایی داخلی ملزم به پرداخت 10 میلیارد و 510 میلیون تومان بوده‌اند.

در اردیبهشت‌ماه نیز جمعا 881 پرواز لغو شده و 671 پرواز تأخیر بیش از 4 ساعته داشته است که با احتساب متوسط 100 نفر برای هر پرواز برآورد شده است که جمعا شرکت‌های هواپیمایی داخلی ملزم به پرداخت 10 میلیارد و 570 میلیون تومان جرائم پروازی به مسافران بوده‌اند. این آمار در خردادماه از 565 پرواز و 120 پرواز تأخیر بیش از 4 ساعت را نشان می‌دهد که بر اساس آن شرکت‌های هواپیمایی ملزم به پرداخت 6 میلیارد 850 میلیون تومان خسارت بوده‌اند که البته به دلیل هک تابلوهای فرودگاهی در خردادماه 97، حدود 22 درصد از داده‌های تابلوهای پروازی از دسترسی خارج شد.

در تیرماه نیز جمعا 726 پرواز لغو شده است که 219 پرواز تأخیر بیش از 4 ساعت را نشان می‌دهد که بر اساس آن شرکت‌های هواپیمایی ملزم به پرداخت 9میلیارد و 45  میلیون تومان خسارت بوده‌اند.

در مردادماه جمعا 745 پرواز لغو شده است و 270 پرواز تأخیر بیش از 4 ساعت داشته است که برآورد شده که شرکت‌های هواپیمایی ملزم به پرداخت 10 میلیارد 150 میلیون تومان جرائم پروازی به مسافران بوده‌اند. در شهریورماه جمعا 853 پرواز لغو شده است که و 125 پرواز تأخیر بیش از 4 ساعت داشته است که بر اساس آن ایرلاین‌های داخلی موظف به پرداخت 9 میلیارد 780 میلیون تومان خسارت بوده‌اند.

در مهرماه جمعا 672 پرواز لغو شده است که و 109 پرواز تأخیر بیش از 4 ساعت داشته است که بر اساس آن ایرلاین‌های داخلی موظف به پرداخت 7 میلیارد 810 میلیون تومان خسارت بوده‌اند. در آبان ماه جمعا 608 پرواز لغو شده است که و 73 پرواز تأخیر بیش از 4 ساعت داشته است که بر اساس آن ایرلاین‌های داخلی موظف به پرداخت 6 میلیارد 810 میلیون تومان خسارت بوده‌اند. در آذرماه جمعا 489 پرواز لغو شده است که و 47 پرواز تأخیر بیش از 4 ساعت داشته است که بر اساس آن ایرلاین‌های داخلی موظف به پرداخت 5 میلیارد 360 میلیون تومان خسارت بوده‌اند.

به‌صورت‌کلی در 9 ماهه اول سال 97، جمعا 6 هزار و 629 پرواز لغو شده و هزار و 802 پرواز تأخیر بیش از 4 ساعت داشته است که با احتساب متوسط 100 نفر برای هر پرواز برآورد شده است که جمعا شرکت‌های هواپیمایی داخلی ملزم به پرداخت 84 میلیارد 310 میلیون تومان جرائم پروازی به مسافران بودند اما اینکه چه تعداد از مسافران توانسته‌اند در پی تأخیر و لغو پروازها از ایرلاین جبران خسارت کنند منتشر نشده است.

 از همین‌رو کارشناسان این سوال را از سازمان هواپیمایی کشوری دارند که چه مقدار از این جریمه به چه کسانی پرداخت شده‌است. از سوی دیگر بسیاری از مسافران هوایی به حقوق خود در صورت تأخیر و کنسلی پرواز آگاهی ندارند و یا اینکه زمانی که به دنبال حقوق خود می‌روند ایرلاین‌ها به روش‌های مختلف از پرداخت آن سر باز می‌زنند.

وابستگی 30 درصد تأخیرها به مدیریت ایرلاین‌ها

در حالی شرکت‌های هواپیمایی و مدیران صنعت هوایی تحریم‌ها را علت اصلی تأخیرهای پروازی می‌دانند که بررسی گزارش‌های جهانی نشان می‌دهد که حدود 30 درصد تأخیرها به مدیریت ایرلاین وابسته است. از سوی دیگر بیشتر علت تأخیرها در کشور به دلیل دیررسیدن هواپیما، مدیریت ایرلاین، سیستم حمل‌ونقل هوایی، آب‌وهوا و مسائل امنیتی بوده است.

آتا و ماهان رکورددار ضعیف‌ترین و قوی‌ترین عملکرد پروازی

مطابق تصویر ذیل، آسمان، ایران‌ایر، ماهان و زاگرس و آتا به‌ترتیب بیشترین پرواز را در سال ۲۰۱۸ داشته‌اند اما عملکرد این شرکت‌های هواپیمایی در زمینه تاخیر و لغو پروازی با یکدیگر متفاوت است. آتا با میانگین ۳۴.۷ دقیقه تاخیر در هر پرواز و ۷.۵ درصد لغو پروازی، ضعیف‌ترین عملکرد پروازی را در مجموع لغو و تاخیر پروازی در مقایسه با سایر شرکت‌های هواپیمایی داشته است. در مقابل در بین شرکت‌های هواپیمایی با بیش از ۱۵۰۰۰ پرواز در سال، هواپیمایی ماهان بهترین عملکرد را در زمینه مدیریت تاخیر‌های پروازی و هواپیمایی زاگرس بهترین عملکرد را در زمینه مدیریت لغوپروازی به خود اختصاص داده است.

از آن جایی که مطابق دستورالعمل حقوق مسافر سازمان هواپیمایی کشوری، پروازهای دارای تأخیر بالاتر از ۴ ساعت مشمول جرایم سنگین‌تری می‌گردند، تحلیلی بر روی تعداد و درصد این نوع پروازها نیز صورت گرفت.

مطابق جدول ذیل 0.41 درصد پروازهای هواپیمایی ماهان در سال ۲۰۱۸ تأخیرهای بیشتر از ۴ ساعت داشته اند. در در مقابل هواپیمایی آتا بیشترین تعداد و درصد پروازهای با تاخیر بالای ۴ ساعت را داشته است.