اولویت بندی بازارهای صادراتی

متولیان حوزه تجارت، سیاست صادراتی کشور در دوران پساتحریم را اعلام کردند. رونق صادرات، توسعه کمی و کیفی تولید، همچنین جایگزینی تولید و صادرات با واردات در حالی در دستور کار قرار گرفته است که به اعتقاد صادرکنندگان تا زمانی که سه تحریم «ویزای راننده ها»، «کشتیرانی» و «بانک ها» لغو نشود دوران پساتحریمی برای صادرات وجود نخواهد داشت.
 
به گزارش تین نیوز، بررسی ها از مقاصد صادراتی کشور در چند سال گذشته حاکی از آن است که ایران در سال های تشدید تحریم ها تنها توانسته کشورهای همسایه را به عنوان بازار صادراتی خود حفظ کند، این در حالی است که به نظر می رسد پس از لغو تحریم ها تحولی در بازار های هدف صادراتی کشور رخ دهد و ایران بازبینی را در بازارهایی که قبل از تحریم ها مقصد صادراتی کشور بودند و حتی کشورهایی که با آنها مبادلاتی نداشتیم، صورت دهد. متولیان حوزه صادرات نیز در این مورد اعتقاد دارند که پس از لغو تحریم ها ایران نباید تنها بر بازارهای خاصی تمرکز داشته باشد بلکه باید به شناسایی بازارها در کل دنیا بپردازد.
 
 
در این راستا، اسدالله عسگراولادی، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران نیز در گفت وگو با «دنیای اقتصاد» بازارهایی را که برای صادرات ایران از اهمیت بالایی برخوردار هستند اولویت بندی کرده است. به گفته عسگراولادی، «ایتالیا»، «فرانسه»، «آلمان»، «انگلیس» و «اسپانیا» پنج کشور در قاره اروپا هستند که پس از توافق هسته ای باید در اولویت بازارهای هدف صادراتی کشور قرار گیرند. پس از آن «کانادا» نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده و می تواند یکی از کشورهایی باشد که رونق اقتصادی بالایی را برای کشور رقم می زند. عسگراولادی ادامه داد: از سوی دیگر در آمریکای جنوبی، کشورهای «ونزوئلا»، «کلمبیا»، «برزیل» و «آرژانتین» نیز باید در اولویت های صادراتی کشور قرار گیرد.
 
این در حالی است که این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران، معتقد است که در دوران پساتحریم، باید با اقداماتی بازارهای صادراتی از دست رفته را دوباره به دست آوریم، از این رو، حضور در نمایشگاه های بین المللی و اعزام هیات های تجاری کشور به بازارهای دنیا می تواند کمک بسیاری در توسعه صادرات به کشور داشته باشد.

از سوی دیگر شرایط بانکی در کشور نیز باید اصلاح شود و همچنین برای به دست آوردن بازارهای دنیا باید به برخی از کشورها اعتبار نیز بدهیم؛ در حال حاضر بعضی از کشورهای اروپایی در شرایط اقتصادی نامناسبی قرار دارند و در حالی که به کالاهای ما نیاز داشته اما توان خرید آنها را ندارند، از این رو ایران می تواند به این کشورها اعتبار بدهد و از این طریق آنها را به سوی بازار ایران جذب کند.

وی افزود: کشورهای شمال آفریقا از جمله «تونس»، «الجزیره»، «مراکش»، «مصر» و «لیبی» نیز از جمله کشورهایی هستند که در اختیار قرار دادن اعتبار به آنها می تواند برای توسعه بازارهای صادراتی کشور مفید باشد.
 
به گفته وی، از آنجا که تحریم های وارده به ایران از سوی غرب بوده اما عملا این تحریم ها روابط ایران با کشور های آسیایی را نیز تحت تاثیر قرار داده است. وی معتقد است که کشور های خاوردور از جمله «کره»، «ژاپن»، «چین»، «نیوزیلند»، «مالزی» و «هند» نیز باید از اولویت بالایی برای مقاصد صادراتی ایران برخوردار باشند به طوری که بازارهای مهم صادراتی ایران در این کشورها قرار دارند.

وی همچنین با اشاره به سه نوع تحریم «ویزای راننده ها»، «کشتیرانی» و «بانکی» گفت: این سه تحریم مانع توسعه صادرات کشور بوده و تا زمانی که این تحریم ها برداشته نشوند، صادرات کشور دوره پساتحریمی را نخواهد داشت. عسگراولادی در ادامه گفت: از این رو در دوران پسا تحریم، سازمان توسعه تجارت و اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران مسوولیت سنگینی را خواهند داشت.
 
بازپس گیری بازارهای صادراتی از رقبا
از سوی دیگر، سیدرضی حاجی آقامیری، دیگر عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران نیز در این باره  گفت وگویی داشته است.

به گفته وی، تحریم های وارده به ایران از دو جبهه به تجارت کشور ضرر وارد کرده است، از سویی این تحریم ها باعث از دست رفتن بسیاری از بازارهای هدف صادراتی کشور شده و از سویی دیگر در دنیا فضایی را حاکم کرده که حتی کشورهایی که بازار صادراتی ایران نبودند نیز تمایلی به بازار ایران نشان نمی دهند.

براین اساس، ایران در دوران پساتحریم باید استراتژی خود را برای تجارت خارجی ایجاد و برنامه ریزی کند تا هم نظر کشور های جدید را به سوی بازار ایران جلب کرده و هم در بازارهایی که قبلا ایران در آنجا فعال بوده اما در دوران تحریم ها عملا فعالیتش متوقف شده و در این فاصله رقبای بسیاری جایگزین ایران در آن بازارها شده اند را به دست آوریم.

بر این اساس، در وهله اول ایران باید نقایص عملکرد خود را در تجارت شناسایی کرده، همچنین تولیدات خود را رقابتی تر کند. از سوی دیگر در دوره جدید ایران باید استراتژی تجاری کشور را بازطراحی کند و با توجه به درآمد های صادرات غیرنفتی خود اقدام به واردات کند و از درآمد نفتی کمک نگیرد.
 
آقامیری معتقد است، تورم در کشور نیز شرایطی را برای کشور به وجود می آورد که صادرات را غیررقابتی تر می کند، از این رو تورم باید در کشور کنترل شود. همچنین دولت نباید قیمت ارز را دستوری تعیین و در آن دخالت کند زیرا در این صورت نرخ ارز واقعی نبوده و قیمت محصولات کشور نیز رقابتی نخواهد بود. وی همچنین معتقد است که ایران در دوران پساتحریم نباید صادرات خود را فقط به کشور های همسایه و بازارهای اروپایی تخصیص دهد.

از سوی دیگر، محمد لاهوتی، رئیس کنفدراسیون صادرات ایران نیز معتقد است که در تمام دولت ها بحث حمایت از صادرات و توسعه صادرات به عنوان هدف وجود داشته است اما در ایران با وجود اینکه توسعه صادرات یکی از مهم ترین اهداف دولت یازدهم بوده، اما نتوانسته توفیقاتی را طی این سال ها به دست آورد؛ از طرفی در سه ماه نخست سال جاری حتی با کاهش صادرات نیز مواجه بوده ایم.

وی تصریح کرد: مسلما کسی نمی تواند منکر اثرات تحریم بر تجارت خارجی کشور باشد، به طور قطع با برداشته شدن تحریم ها به خصوص تحریم های مالی و بانکی، نقل وانتقال پول راحت تر صورت می گیرد و هزینه های صادرات نیز کاهش خواهد داشت.
 
این گفته ها در حالی است که دو روز گذشته، وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز از سیاست این وزارتخانه در حوزه صادرات در دوران پساتحریم خبر داده بود. وی با استقبال از انجام توافق هسته ای، گفت: تمام تلاش ما این است که پس از انجام توافق، صادرات را به شدت رونق بخشیم؛ اما رونق صادرات مستلزم این است که تولیدات را به لحاظ کمی و کیفی توسعه داده و رفع موانع پیش روی تولید را شاهد باشیم.نعمت زاده گفت: تولید و صادرات باید جایگزین واردات شود و البته وارداتی که به سمت تکنولوژی و ماشین آلات متمرکز باشد، به طور قطع فارغ از اشکال است.

وزیر صنعت، معدن و تجارت افزود: برخی بر این باورند که چنانچه توافق حاصل شود، درهای کشور به سمت کالاهای وارداتی باز می شود، در حالی که در سه ماه ابتدای سال جاری، واردات کالاهای مصرفی ۳۰ درصد کاهش یافته و به سمت واردات کالاهای سرمایه ای و واسطه ای پیش رفته ایم. وی اظهار کرد: البته واردات، ساده تر از صادرات است، آن هم در بازارهایی که مدت ها از آن فاصله داشته ایم، چراکه باید کالاها را به این بازارها بشناسانیم و با کالاهای رقابتی دنیا نیز رقابت کنیم، اما به هر حال من به این روند خوشبین هستم.
 
از سویی دیگر با نگاهی به آمارهای تجارت خارجی کشور در سال های گذشته می توان گفت در دوران سخت تحریم ها بازارهای هدف صادراتی ایران عمدتا کشور های همسایه بوده است و طی سال های تصدی دولت یازدهم تغییری در کشور های مقصد صادراتی ایران صورت نگرفته است، به طوری که طی سال های 92 و 93 و سه ماه نخست 94، کشورهای «چین»، «عراق»، «امارات متحده عربی»، «هند»، «افغانستان»، «ترکیه»، «ترکمنستان»، «پاکستان»، «مصر» ، « ایتالیا» و «جمهوری آذربایجان» جزو عمده مقاصد صادراتی کشور بوده اند.