◄ توسعه ناوگان کشش توسط بخش خصوصی؛ علاج افت عملکرد شبکه ریلی

گروه مطالعات سیاست گذاری و پایش فضای کسب و کار انجمن صنفی شرکت های حمل و نقل ریلی و خدمات وابسته به تازگی گزارش عملکرد 6 ماهه اول سال جاری را مطابق با ماهنامه آماری شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران منتشر کرده است.

به گزارش تین نیوز، مطابق گزارش ارائه شده در حوزه حمل بار میزان تن کیلومتر بار داخلی جابجا شده از طریق ریل در 6 ماهه ابتدایی سال جاری 14 میلیارد تن کیلومتر عنوان شده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته بالغ بر 10 درصد افت را نشان می دهد. همانگونه که در این گزارش نیز مطرح شده است، میزان جابجایی بار داخلی در 6 ماهه ابتدایی سال های 1398، 1399 و 1400 به ترتیب بالغ بر 16.8، 17.7 و 15.6 میلیارد تن کیلومتر بوده است که نشان دهنده ادامه دار بودن روند جابجایی بارهای داخلی از طریق شبکه ریلی کشور بوده است. این در حالی است که از سال 1398 تاکنون بالغ بر 2600 دستگاه بر تعداد واگن های باری موجود در شبکه افزوده شده است اما به واسطه وجود بحران لوکوموتیو، میزان جابجایی بار داخلی کاهش چشمگیری را نشان می دهد.

در حوزه حمل بار ترانزیتی نیز باید گفت که شرکت راه آهن در 6 ماهه نخست سال جاری موفق شد 846 میلیون تن کیلومتر بار ترانزیتی را جابجا کند که نسبت به سال 1400 با جابجایی 1310 میلیون تن کیلومتر بار ترانزیتی افت 35 درصدی را نمایش می دهد. این در حالی است که هم اکنون راه آهن ادعا می کند توانسته است با عقد تفاهم نامه های گوناگون با کشورهای مبدا و مقصد بارهای ترانزیتی، حجم عملیات ترانزیت خود را افزایش دهد.

لازم به ذکر است که با توجه به داده های ارائه شده در این گزارش، میزان سرعت بازرگانی واگن های باری نیز کاهش چشمگیری را در سال جاری تجربه کرده است و به عدد بی سابقه 3.3 کیلومتر بر ساعت نازل شده است. بنابراین می توان گفت در حوزه سرعت بازرگانی نیز نسبت به مدت مشابه سال گذشته نیز بالغ بر 14 درصد افت را مشاهده می کنیم.

در همین رابطه یکی از کارشناسان حوزه ریلی در گفتگو با تین نیوز عنوان کرد که بحران در صنعت حمل و نقل ریلی کشور در حال بزرگ شدن است و اگر سریعا واکنشی به این اتفاق در بدنه این صنعت رخ ندهد، در آینده امکان دارد دیگر نامی از راه آهن در اقتصاد ملی باقی نماند. وضعیت بغرنج لکوموتیوها در کنار بهره برداری غیرمناسب از شبکه ریلی و عدم تزریق نقدینگی برای تعمیر و نگهداری محورهای موجود، آینده این صنعت را تهدید می کند. آن هم در شرایطی که کشور روی ظرفیت های ریل برای حجم بالایی از ترانزیت کالاهای بین المللی حساب ویژه ای باز کرده است.

این کارشناس ریلی مسئله امروز راه آهن را بحران ساختار حکمرانی نامید و عنوان کرد که نباید مسئله را به کمبود نقدینگی برای بهبود وضعیت فعلی تقلیل داد چرا که در شرایطی که چرخ دنده های این صنعت به غلط می چرخند، هر نوع تزریق نقدینگی به این صنعت دور ریختن سرمایه های ملی است. بنابراین باید ابتدا ریشه بیماری این جسم فرتوت را شناخت و سپس برای حل آن تلاش کرد. تزریق مسکن های مقطعی که به راستی در شرایط فعلی دولت توانایی آن را ندارد، نه تنها درد راه آهن را حل نمی کند بلکه عمق چالش را بیشتر می کند.

وی ادامه داد: مهمترین چالش امروز شبکه ریلی کشور این است که شرکت دولتی راه آهن در برابر ایجاد تغییرات مثبت شانه خالی می کند و تلاش دارد تا به روال گذشتگان، با فشار به دولت، مسائل و مشکلات خود را از طریق جذب نقدینگی های دولتی حل و فصل و مرتفع نماید. این در حالی است که راهکارهای گوناگونی برای حل مشکلات بدون اتکا به حمایت های دولتی وجود دارد که راه آهن از آن ها دوری می کند. برای مثال در حوزه لکوموتیو متقن ترین راهکاری که وجود دارد اعطای مشوق از سوی راه آهن به بخش خصوصی نیازمند به حمل ریلی برای سرمایه گذاری در خرید و توسعه ناوگان کشش است که متاسفانه این شرکت هنوز برای این مهم اقدامی انجام نداده است. بدون شک مسئله توسعه ناوگان کشنده می بایست با ظرفیت بخش خصوصی صورت پذیرد که این مسئله مشروط بر اعطای اختیار بهره برداری به سرمایه گذار از سوی راه آهن است و شرکت راه آهن این موضوع را نمی پذیرد.