بیم و امیدهای مدیریت پایتخت

مدیریت شهری در سرزمینی موسوم به تهران، فقط مربوط به این شهر نیست و دو شهر ری و شمیرانات را نیز در بر می گیرد و از سوی دیگر به علت پایتخت بودن آن، هر نوع تصمیم و عملی در آن، تاثیر مستقیمی بر دیگر شهرها و افراد در تردد به آن دارد.

اسناد توسعه ای استان تهران که نگاه مفصلی به ۴۳ شهر و به خصوص تهران به عنوان پایتخت داشته است، نشان می دهد، در رتبه بندی بین المللی بیست و پنجمین شهر پرجمعیت جهان است اما در رتبه کیفیت زندگی در جایگاه ۱۲۸ ایستاده است.

آمارهای مربوط به اسناد بالا دستی در بهمن سال ۹۸ با حضور معاون برنامه و بودجه کشور در استانداری رونمایی شد، نشان می دهد که خلاف چهره به ظاهر زیبا و پیشرفته تهران، این منطقه از نظر شاخص های توسعه ای، یکی از مناطق کمتر توسعه یافته کشور محسوب می شود.

برپایه نتایج آخرین سرشماری کشوری، در حالی که تراکم جمعیت ایران به ۴۹.۱ نفر در هر کیلومتر مربع می رسد این رقم در تهران ۹۶۹.۲ نفر در هر کیلومتر مربع است و همین جمعیت متراکم و متنوع، خود مسبب بسیاری از گرفتاری ها و مشکلات پایتخت به شمار می رود.

شاخص های زیر ساختی در این شهر که به همراه خود آمار و جمعیت شمیرانات و شهر ری را نیز یدک می کشد، نشان می دهد که تهران از نظر سرانه آموزشی، درمانی، فرهنگی، ورزشی، خدمات اجتماعی و ایمنی چندان وضعیت خوشایندی ندارد و چه بسا شرایط نامساعد آن در برخی حوزه ها، آن را در معرض آسیب های فراوانی قرار داده است.

بافت فرسوده، ناکارآمد، در هم تنیدگی بافت فرسوده و تاریخی، مهاجرت اتباع از کشورهای مختلف، مهاجرت از شهرهای گوناگون، دستفروشان، حمل و نقل نا متوازن به نسبت جمعیت، ناوگان اتوبوسرانی فرسوده و ناکافی، مترو با ناوگان های کم، سرفاصله های زیاد و هزینه های سرسام آور، تعمیر و نگهداری واگن ها، آلودگی های صوتی و هوایی، ساخت و سازهای غیر قانونی، ناهمگون و حاشیه ای و توسعه روز افزون شهرسازی همه بخشی از مواردی است که مدیریت شهری در سال های مختلف و متوالی باید به فکر ساماندهی آنها باشد.

این روزها مجموعه شهری تهران با همه پیچیدگی و شلوغی آن شاهد تغییر و تحول در حوزه مدیریتی خود است، از انتخاب اعضای شورای شهر گرفته تا انتخاب و انتصاب شهردار جدید.

مجموعه مدیریت شهری در دوره پنجم تمام تلاش خود را به کار بست تا حداقل در ۶ ماه پیش از انتخابات شورای ششم، عملکرد خود طی  چهار سال را در سخنان مختلف به نمایش بگذارد.- از اعلام مدیریت آرام و بی تنش شهر گرفته تا اعلام کاهش هزینه ها، افزایش شفافیت و هوشمند سازی، از اعلام تلاش برای بهره گیری از توان داخلی در مدیریت حمل و نقل، تا اعلام جلوگیری از فساد و رانت خواری و توجه به طرح های محله محور و خودداری از اجرای پروژه های کلان بدون پشتوانه برنامه ریزی.-

با این حال، دوران شورای پنجم و اعضای آن تمام شد و  با آغاز دوره ششم مدیریت شهری، اکنون سکان این کشتی به دست مدیریت جدید است تا مشکلات تهران را گره گشایی کند.

اعضای جدید شورای شهر تهران، در دومین نشست خود که ۱۷ مرداد برگزار شد، در نخستین گام مدیریت جدید، ۲ اقدام اساسی انجام داد، یکی انتخاب علیرضا جاوید برای سرپرستی شهرداری، دوم انتخاب علیرضا زاکانی برای پست شهرداری، تا به این طریق در طی مدت زمانی که زاکانی در تلاش برای طی مراحل قانونی برای دریافت حکم شهرداری از وزارت کشور است، صندلی اداره پایتخت خالی نباشد.

در همین نشست نیز زاکانی در سخنرانی بیش از ۲ ساعته خود، از مسائلی صحبت کرد که نیازمند راهکارهای اساسی و برنامه ریزی دقیق و مدون است، موضوعاتی که مدیریت دوره قبل بارها و در گزارش عملکردهای گوناگون به کارنامه خود در بهبود وضعیت آنها اشاره کرده بود.

آنچه در تهران می بینیم، نشان می دهد مدیران، مشکلات تهران را می دانند، اما تا اینجای کار، قدم بزرگ و قابل توجهی که برای همیشه فقط یکی از این مشکلات را حل کند، برداشته نشده است.

شاید عده ای احداث مترو، خطوط بی آر تی، توسعه ناوگان اتوبوسرانی، به کار گیری دوچرخه های بیدود، تعیین محدوده های طرح ترافیک و زوج و فرد را اقدامی موثر برای مدیریت یک معضل جدی شهر که آن آلودگی هواست، بدانند اما این اقدامات تاثیری در روند کاهش آلودگی نداشته و آمارهای روزانه شرکت کنترل آلودگی هوای شهرداری تهران آن را تصدیق می کند.

از سوی دیگر در راس تمامی این مسائل شاید باید یادآورشد که تهران یک مدیر واحد با برنامه مستقل ندارد و فعالیت این سرزمین به عنوان پایتخت، این اجازه را به دولتمردان در نهادهای ملی گوناگون و مسئولان استانی می دهد که نقش خود را در تصمیم گیری برای مدیریت شهر ایفا کنند و در تصمیم گیری ها، اجرای برنامه ها و حل مشکلات خود را دخیل بدانند.

از همین رو به نظر پیش از هر اقدامی برای رفع مشکلی، ابتدا باید موضوع مدیریت واحد شهر تهران را مرتفع کرد تا به این طریق شهر فقط و فقط با برنامه ریزی واحد و مصوب شورای شهر، اجرای مستقیم شهرداری که عضو هیات دولت باشد و دولتی که تصمیمات این مجموعه را محترم بشمارد، اداره شود.