ضرورت افزایش نرخ پارکینگ‌ها
«تهران پایتخت بدون پارکینگ است» این سخنی است که در چند سال گذشته بارها از زبان رئیس اتحادیه پارکینگ‌داران تهران بیان‌شده و مشابه آن را هم مردم می‌گویند؛ رانندگانی که ساعت‌ها به‌دنبال جای پارک در خیابان‌ها سرگردان هستند و دست‌آخر یا از خیر پارک کردن می‌گذرند یا با تن دادن به پارک دوبل، خطر جریمه شدن را به جان می‌خرند و بر ترافیک خیابان‌ها می‌افزایند.
«تهران پایتخت بدون پارکینگ است» این سخنی است که در چند سال گذشته بارها از زبان رئیس اتحادیه پارکینگ‌داران تهران بیان‌شده و مشابه آن را هم مردم می‌گویند؛ رانندگانی که ساعت‌ها به‌دنبال جای پارک در خیابان‌ها سرگردان هستند و دست‌آخر یا از خیر پارک کردن می‌گذرند یا با تن دادن به پارک دوبل، خطر جریمه شدن را به جان می‌خرند و بر ترافیک خیابان‌ها می‌افزایند.
به گزارش روزنامه گسترش تجارت، البته کمبود پارکینگ این روزها فقط گریبان‌گیر تهران نیست و دیگر کلان‌شهرها نیز گرفتار آن شده‌اند. در این زمینه مهم‌ترین راهکار پیش روی شهرداری‌ها و دولت، افزایش پارکینگ‌های عمومی است؛ البته به‌گفته کارشناسان این پارکینگ‌ها باید به‌گونه‌ای قیمت‌گذاری شوند که تا حد امکان، انگیزه مردم برای استفاده از خودرو شخصی را کاهش داده و آنها را به استفاده از حمل‌ونقل عمومی تشویق کنند. توسعه حمل‌ونقل عمومی در کنار اصلاح نظام قیمت‌گذاری پارکینگ‌ها نیز از الزامات است و تلاش جداگانه‌ای نیاز دارد.
به گزارش «گسترش‌تجارت»، سخن گفتن از کمبود پارکینگ در کلان‌شهرها حرف تازه‌ای نیست؛ همه‌کسانی که خودرو دارند یا ساعت‌ها در ترافیک معطل می‌شوند، از این مشکل اطلاع دارند و خبر تازه‌ای نیست که اگر بگوییم در چند سال گذشته، با افزایش تسهیلات فروش خودرو و افزایش تردد خودرو در سطح شهرها، این مشکل پررنگ‌تر شده است.
براساس طرح جامع حمل‌ونقل شهرداری تهران، فقط در تهران، حدود ۴۰۰ هزار جای پارک کم دارد و همین حالا ظرفیت پارک حاشیه‌ای در خیابان‌ها به حد انفجار رسیده است، به‌طوری‌که به نظر می‌رسد پارک دوبل تبدیل به روالی عادی در شهر شده است.
شاید زیاد طول نکشد تا این شرایط به کلان‌شهرها دیگر نیز سرایت پیدا کند؛ البته همین حالا نیز اخباری که از استان‌ها می‌رسد نشان‌دهنده کمبود پارکینگ در کلان‌شهرهایی مانند اصفهان و مشهد است.
پارکینگ جدید نسازیم؟
اگرچه مردم ساکن در تهران و سایر کلان‌شهرها، کمبود پارکینگ را یک معضل و دولت و شهرداری‌ها را موظف به افزایش جای پارک در خیابان‌ها و ساخت پارکینگ‌های عمومی می‌دانند، اما برخی کارشناسان معتقدند در شهرهایی مانند تهران با این حجم بالای ترافیک و آلودگی هوا، دیگر نباید پارکینگ ساخت تا از حجم ترافیک کاسته شود.
رضا وثوقی، کارشناس‌ارشد حمل‌ونقل و توسعه پایدار بابیان اینکه افزایش فضای پارک خودروها می‌تواند عاملی برای تشویق مردم به استفاده از خودروهای شخصی باشد، به «گسترش‌تجارت» گفت: برنامه‌های ترافیکی در کلان‌شهرهایی مانند تهران باید مبتنی بر کاهش استفاده از خودروی شخصی بوده و در این شهرها باید از میزان مطلوبیت خودرو شخصی کاسته شود.
به گفته وی، این بدان معناست که استفاده‌کننده از خودرو، از یافتن جای پارک اطمینان نداشته باشد یا در صورت در دسترس بودن جای پارک، این فضا باید برای خودروسوار، هزینه داشته باشد.
وثوقی با یادآوری اینکه تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی درباره افزایش یا کاهش مطلوبیت استفاده از خودرو شخصی بر عهده مدیریت شهری است، تاکید کرد: اگر مدیریت شهری در نظر دارد آلودگی هوا و ترافیک را کاهش دهد، نباید ساخت پارکینگ را در اولویت قرار دهد و سیاست ساخت پارکینگ در این شرایط، اشتباه است و توصیه نمی‌شود. او معتقد است در شهرهای شلوغی مانند تهران، به‌جای ساخت پارکینگ جدید، باید فضای پارک و پارکینگ‌های موجود مدیریت شود. به گفته این کارشناس، افزایش هزینه‌های استفاده از پارکینگ به‌ویژه در مناطقی که ترافیک بالایی دارند، راهکار مدیریت فضای پارک است که موجب می‌شود خودروهای شخصی کمتر مورد استفاده قرار گیرند.
هم پارکینگ بسازیم؛ هم مدیریت کنیم
در مقابل این نظر که در تهران و برخی دیگر کلان‌شهرها دیگر نباید پارکینگ ساخته و باید پارکینگ‌های موجود مدیریت شود، نظری وجود دارد که می‌گوید هم باید پارکینگ جدید بسازیم و هم پارکینگ‌ها را مدیریت کنیم، زیرا کاستن از علاقه مردم به استفاده خودرو شخصی به‌سادگی عملیاتی نمی‌شود و محدود کردن فضای پارک در چنین شرایطی، فقط ترافیک را افزایش خواهد
داد.
مهدی محمودآبادی، کارشناس‌ارشد مهندسی برنامه‌ریزی حمل‌ونقل بابیان اینکه پارکینگ از نیازهای اصلی هر شهر است، به «گسترش‌تجارت» گفت: نمی‌توان با امید به کاهش استفاده از حمل‌ونقل شخصی، فقط روی توسعه حمل‌ونقل عمومی سرمایه‌گذاری کرده و به مشکل کمبود پارکینگ بی‌توجه بود زیرا این نگاه به مقصد مطلوب یعنی کاهش استفاده از خودرو شخصی نخواهد
رسید.
وی معتقد است حذف پارکینگ یا بی‌توجهی به ساخت پارکینگ‌های جدید، نتایج نامطلوبی مانند افزایش ترافیک و آلودگی هوا را به‌دنبال خواهد داشت زیرا وسایل نقلیه زمان بیشتری را در خیابان سرگردان مانده و به‌دنبال جای پارک خواهند بود که تشدید ترافیک و افزایش آلودگی هوا را به‌دنبال خواهد داشت.
محمودآبادی با تاکید بر اینکه یکی از راهکارهای کاهش نیاز شهر به پارکینگ، توسعه حمل‌ونقل عمومی مطلوب است، یادآوری کرد: اگرچه با این کار، تااندازه‌ای از میزان سفرهای شخصی درون‌شهر و نیاز به‌جای پارک کم می‌شود اما در کنار این کار نیاز داریم که دست‌کم نیمی از تقاضای جای پارک در کلان‌شهرها را با ایجاد پارکینگ‌های عمومی و افزایش فضاهای پارک غیرحاشیه‌ای برطرف کنیم.
او یادآوری کرد: تغییر شیوه حمل‌ونقل به‌سادگی امکان‌پذیر نیست و با سرمایه‌گذاری و تلاش زیاد، شاید بتوان حداکثر ۱۰ تا ۱۵ درصد حمل‌ونقل شخصی را به حمل‌ونقل عمومی تبدیل کرد، زیرا مزیت‌های حمل‌ونقل شخصی قابل‌مقایسه با حمل‌ونقل عمومی نیست. بنابراین نمی‌توان به مشکل کمبود پارکینگ بی‌توجه بود.
محمودآبادی با تاکید بر ارجحیت داشتن ایجاد پارکینگ عمومی بر فضای پارک حاشیه‌ای گفت: امروز ظرفیت فضاهای پارک حاشیه‌ای به‌شدت کم شده و در بسیاری از معابر اصلی شهر به سطح سواره‌رو عریض‌تری نیاز داریم که در این زمینه می‌توان بخشی از پارک‌های حاشیه‌ای را ممنوع کرد همان‌طور که در برخی کشورها این اتفاق افتاده است. بنابراین در شرایط امروز، بیشتر نیاز به پارکینگ‌های طبقاتی، عمومی و غیرحاشیه‌ای داریم.
لزوم افزایش هزینه پارکینگ‌ها
محمودآبادی نیز همچون وثوقی معتقد به لزوم مدیریت هزینه‌های توقف در خیابان‌ها و پارکینگ‌ها بوده و معتقد است این راهکاری است که می‌تواند از انگیزه افراد برای استفاده از خودرو شخصی کاسته و درعین‌حال، کاهش‌دهنده ترافیک نیز باشد.
او توضیح داد: برای اینکه افراد ترغیب به سفرهای غیرضروری درون‌شهری نشوند، باید قیمت‌گذاری فضاهای پارک اصلاح‌شده و نرخ آنها در ساعت اوج ترافیک و اوج تقاضای پارکینگ با زمان‌های خلوتی خیابان‌ها متفاوت باشد.
این کارشناس رسمی دادگستری در رشته مهندسی ترافیک بابیان اینکه درحال‌حاضر قیمت‌گذاری پارکینگ در شهرها درست نیست، افزود: در بسیاری پارکینگ‌ها مبلغ ورودی و استفاده از پارکینگ برای ساعت نخست، بیشتر از ساعت‌های بعدی است درحالی‌که باید این روال برعکس باشد؛ به‌ویژه در پارک‌های حاشیه‌ای که ارزش و نرخ بیشتری داشته و روی ترافیک تاثیر دارند، باید هزینه پارک صعودی باشد.
وی با تاکید بر لزوم شناور شدن نرخ پارک در کنار خیابان و نیز پارکینگ‌ها، گفت: اجرای این سیاست‌ها به‌سادگی امکان‌پذیر نیست و تعیین قیمت‌های مناسب برای فضای پارک، نیازمند مطالعات اولیه برای مشخص کردن حجم ترافیک و میزان تقاضا در هر محدوده است.
ضرورت انگیزه‌سازی برای پارکینگ‌سازی
آنچه کارشناسان درباره لزوم اصلاح نظام قیمت‌گذاری پارکینگ‌ها می‌گویند، نکته‌ای است که رئیس اتحادیه دارندگان تعمیرگاه، اتوسرویس، توقفگاه و پارکینگ تهران نیز به آن اشاره‌کرده و معتقد است با این کار می‌توان بخش خصوصی را ترغیب به همکاری با شهرداری و دولت در ساخت پارکینگ‌های جدید کرد.
علیرضا رأسی در گفت‌وگو با ایسنا بابیان اینکه تاکنون بخش خصوصی در تهران حدود ۱۰۰ پارکینگ ساخته است، افزود: با توجه به تعداد خودروهایی که در شهری مانند تهران وجود دارد، ۱۰۰ پارکینگ تاثیری در جبران مشکلات فضای پارک نخواهد داشت.
رأسی با اشاره به ثابت ماندن نرخ پارکینگ‌ها از سال ۹۴ تاکنون ادامه داد: این در حالی است که قیمت‌های فعلی منطقی نیست.
به‌عنوان نمونه باقیمت ۳هزارتومانی جای پارک، هیچ پارکینگی نمی‌تواند هزینه‌های خود را تامین کند. در چنین شرایطی، برخی واحدها تخلف کرده و قیمت‌های دیگری اعمال می‌کنند.
یکی دیگر از مشکلاتی که از انگیزه‌های بخش خصوصی برای مشارکت در تامین پارکینگ شهرها کاسته، هزینه بالای تغییر کاربری است.
رأسی در این زمینه گفت: کسانی که ملک خود را برای کاربری‌هایی مانند پارکینگ مورداستفاده قرار دهند، باید هزینه بالایی برای تغییر کاربری بپردازند و به همین دلیل سال‌هاست تقاضا برای دریافت مجوز راه‌اندازی پارکینگ کاهش‌یافته است.
به گفته او، درحال‌حاضر هزینه یک شبانه‌روز نگهداری ماشین در پارکینگ مسقف ۴ هزار تومان، پارکینگ غیرمسقف ۳۵۰۰ تومان و پارکینگی در محدوده طرح ترافیک، حدود ۴۵۰۰ تومان تعیین‌شده است.
رأسی بابیان اینکه ازنظر ما تعرفه واقعی پارکینگ، باید به ۱۰هزار تومان افزایش یابد، گفت: وقتی این پیشنهاد را به اتاق اصناف می‌بریم این نرخ به ۸ هزار تومان کاهش می‌یابد.
در وزارت صنعت، معدن و تجارت این رقم به ۶هزار تومان و در سازمان حمایت از حقوق مصرف‌کننده به ۳ هزار تومان کاهش می‌یابد. در چنین شرایطی چگونه می‌توان از بخش خصوصی انتظار داشت در این بخش سرمایه‌گذاری کنند؟
