3 راه جذب سرمایه خارجی در گردشگری
طی 4 سال اخیر گروهها و هیاتهای مختلفی از کشورهای دنیا برای سرمایه گذاری در بخشهای گوناگون اقتصادی ایران، با فعالان دولتی و خصوصی کشور جلساتی داشتهاند؛ دیدارهایی که برخی به انعقاد تفاهمنامه انجامیده و برخی نیز عملی شده است. به باور کارشناسان در شرایط کنونی کشور نیازمند ورود سرمایهگذاران خارجی در بخش گردشگری نیز هستند؛ آن هم در شرایطی که پیشبینی میشود ایران رشدی را که در زمینه افزایش گردشگران خارجیاش آغاز کرده، ادامه دهد.
چندی پیش کمیسیون سرمایه گذاری اتاق بازرگانی ایران در گزارشی ضمن بررسی انواع منابع مالی برای تامین منابع سرمایهگذاری گردشگری، چالشهای این حوزه را نیز مورد واکاوی قرار داد.
براساس این گزارش، صنعت گردشگری با توجه به ویژگیهای منحصربه‌فردی که دارد، از ابعاد مختلف برای سرمایهگذاران دارای جاذبه و دافعه است؛ از طرفی جزو صنایع پر سود محسوب میشود و از طرف دیگر، در کوتاه‌مدت نمیتوان از آن انتظار سوددهی زیادی داشت اما باید در این زمینه برای جذب سرمایههای خارجی کوشید. انواع روشهای تامین اعتبار خارجی شامل فاینانس، یوزانس و وامهای تضمینی خارجی هستند.
در مفاهیم حقوقی و قوانین ایران، مفهوم فاینانس به‌طور اختصاصیتر به استفاده از خطوط اعتباری برای دریافت وام از موسسات بینالمللی مالی اطلاق میشود. در این روش، مبلغ مشخصی با توافق طرفین از یک کشور یا موسسه دیگری قرض داده و اصل وام به همراه سود آن، طی مدت زمان معلومی (معمولا 5 تا 10 سال) بازپرداخت میشود. از سوی دیگر در اصطلاح سرمایهگذاری، یوزانس به معنی توافق بر پرداخت قیمت فناوری و تجهیزات دریافت شده در قبال ارائه برات مدتدار (مثلا به مدت یک یا دو سال) است. وام دریافتی با توجه به پرداخت آن در مدت زمان کوتاه، مبلغ مقدار کمتری داشته و معمولا در جهت پروژههای تجاری مورد استفاده قرار میگیرد؛ به این معنی که وامگیرنده توان پرداخت هزینههای خرید کالا، خدمات یا تکنولوژی را ندارد و مایل است این هزینهها را در طول زمان یا آیندهای معلوم بپردازد.
در عین حال، وامهای تضمینی خارجی که از دیگر اشکال سرمایهگذاری خارجی به‌شمار میرود، با روش فاینانس یک تفاوت عمده دارد و آن هم به برقراری شروط مشخص برای استفاده از وام و اعمال کنترل موسسه وامدهنده بر نحوه هزینه شدن وام در زمان اجرای پروژه برمیگردد. در این گونه موارد باید مطالعات امکانسنجی الزام شده توسط وامدهنده به انجام رسیده و توجیه فنی و اقتصادی پروژه مورد قبول وی قرار گیرد.
این گزارش با اشاره به این روشها تاکید کرده است که ارزش افزوده بخش گردشگری تاثیر مثبت و معنی‌داری بر سرمایهگذاری بخش گردشگری دارد. همچنین اعتبارات بانکی تاثیر مثبتی بر سرمایهگذاری بخش گردشگری خواهد داشت. محققان در این راستا پیشنهاد دادهاند دولت ریسک ناشی از تغییر نرخ ارز را برای سرمایهگذار کاهش دهد و این کاهش را از طریق سیستمهای بیمه یا سایر سیاست‌های حمایتی، محقق کند. به باور آنها، صنعت گردشگری جزو صنایعی سرمایه‌بر است؛ چرا که مستلزم تهیه و آمادهسازی انواع زیرساختها از قبیل استراحتگاه، هتل، رستوران، مراکز خرید، مراکز تفریحی و مهمانخانه‌ها است.
