◄ هنگام وقوع زمین لرزه چه باید کرد
چاره اندیشی برای گریز از این خطر، شرط عقل است. از زمین لرزه نمی‌توان گریخت فقط باید از جان خود محافظت کرد.
زمینلرزهها رویدادهایی طبیعی و اجتناب ناپذیر برای کره زمیناند و جمعی از ساکنان زمین نیز قربانیان آن.
ابتدا بشر برای گریز از ناملایمات طبیعی برای خود سرپناهی ساخت و آرام آرام در طول هزاران سال ساکنان جنگل‌های پردرخت طبیعت، ساکن جنگل‌های آهن و بتون شدند و به سرعت سرسام آوری زندگی بر روی کره زمین را برای خود خطیر کردند و هم‌اکنون برای گریز از خطراتی که خود آفریده‌اند، حیران و هاج و واج به یکدیگر نگاه می‌کنند.
اما لرزش‌های دیرین زمین همچنان ادامه دارد نه از آن چیزی کم می‌شود و نه زیاد. مانند جانوری در درون زمین که بی وقفه و با شدت وضعف نامعلوم خود را به اینجا و آنجای پوسته می‌زند و خاطر ساکنان روی این پوسته خاکی را مشوش می‌کند. به این تشویش هر روز اضافه می‌شود چرا که وزن بتن و آهن جنگل شهرها هر روز بالاتر و بالاتر می‌رود.
چاره اندیشی برای گریز از این خطر، شرط عقل است. از زمین لرزه نمی‌توان گریخت فقط باید از جان خود محافظت کرد.
و آنچه از علم و تجربه دیگران آموخته‌ایم:
پناه‌گیری هنگام وقوع زمین‌لرزه
پناه‌گیری در هنگام وقوع زلزله کار ساده‌ای نیست. باید آن را تمرین کرده و بدان مسلّط شد. پناه گرفتن در مکان‌های امن ما را از صدمات احتمالی حفظ کرده و آسیب را به حداقل می‌رساند.
نقاط امن را بشناسیم
در هنگام وقوع زلزله، ممکن است افراد در شرایط و حالات مختلفی باشند. در ساختمان(محل کار، سکونت یا...)، اماکن عمومی، فضای باز، در حال خواب یا رانندگی، باید چگونگی پناه‌گیری در هر یک از این شرایط را بیاموزیم.
الف ) اگر هنگام زلزله در ساختمان بودید:
- از پنجره ها ، درهای شیشه ای، آیینه ها، قفسه های بلند و کتابخانه به سرعت دور شوید.
- زیر یک میز محکم پناه بگیرید. به محکم و مقاوم بودن میز توجه کنید. برای مثال میزهای شیشه‌ای خطرآفرین هستند. در زمان پناه‌گیری می‌توان با گرفتن پایه‌های میز، از حرکت و پرتاب شدن میز و خودتان جلوگیری کنید.
نکته مهم: هرگز فرار نکنید، زیرا در اکثر مواقع فرار ممکن نیست و حتی احتمال خطر و آسیب را بسیار افزایش می‌دهد.
- گوشه دیوارهای داخلی: در گوشه دیوارهای داخلی که از مقاومت نسبتاً خوبی برخوردارند پناه بگیرید و با باز کردن دو دست، محکم به دیوار بچسبید.
- کنار ستون‌ها، راهروهای کم عرض: اگر امکان پناه‌گیری زیر میز و یا گوشه دیوارهای داخلی نبود، کنار ستون‌ها و یا در راهروهای کم عرض(نه راه‌پله‌ها) بنشینید و با دو دست از سر و گردن خود محافظت کنید.
نکته: اگر در راه‌پله بودید، هرگز به سمت بالا و پایین حرکت نکنید، بلکه همانجا بنشینید و از سر و گردن خود محافظت کنید.
- اگر در آشپزخانه یا موتورخانه شوفاژ هستید، فوراً خارج شوید.
- هرگز از آسانسور استفاده نکنید که خطر را افزایش می‌دهد؛ حتی اگر در آسانسور بودید در اولین زمان ممکن از آن پیاده شوید و خارج آن پناه بگیرید.
ب ) اگر هنگام زلزله خواب بودید و با زلزله بیدار شدید و در سطحی از هوشیاری نیستید که توان حرکت فوری و رسیدن به نقاط امن را داشته باشید، پس همانجا بمانید و با استفاده از بالش، پتو و.. از سر و گردن خود محافظت کنید.
نکته 1: توجه کنید که ایمن کردن محل خواب و مقاوم‌سازی اطراف آن ضروری است.
نکته 2: تا پایان لرزش در همان وضعیت بمانید سپس با در نظر گرفتن مسیر مناسب خروج و خطرات احتمالی در آن مسیر، ساختمان را ترک کنید.
ج ) اگر هنگام زلزله در اماکن عمومی بودید، در صورتی‌که امکان پناه‌گیری در نقاط امن را داشتید، پناه‌گیری کنید در غیر این صورت از شیشه‌های ساختمان فاصله بگیرید و به صورت نشسته از سر و گردن خود محافظت کنید.
د ) اگر هنگام زلزله در فضای باز بودید، به این نکته توجه کنید که سقفی بالای سر شما نیست تا خطرآفرین باشد، پس همانجا بمانید و از هرآنچه امکان سقوط دارد مانند: تیرهای برق، ساختمان‌های شیشه‌ای، تابلوهای تبلیغاتی و... فاصله بگیرید.
- در کوچه‌ها و خیابان‌ها تجمع نکنید و راه عبور وسایل نقلیه امداد رسان را باز نگه دارید.
- از نزدیک شدن به ساختمان‌های تخریب شده و ساختمان‌های بلند اجتناب کنید و از کوچه‌های تنگ و باریک عبور نکنید.
- از دست زدن به سیم و کابل‌های برق و تیر آهن و قطعات فلزی خودداری کنید.
- از ایستادن در کنار رودخانه‌ها، لبه صخره‌ها، روی ساختمان‌های آسیب دیده، خرابه‌ها و پل‌های روگذر و عابر پیاده خودداری کنید.
- زیر سیم‌ها، کابل‌ها، دکل‌ها و تیرهای برق نایستید و راه نروید.
- از روی آوار عبور نکنید و از جابجا کردن هر گونه مصالح ساختمانی خودداری کنید.(چون ممکن است موجب ریزش دوباره ساختمان شود.)
ه ) اگر هنگام زلزله در حال رانندگی بودید، هرگز تلاش نکنید به راه خود ادامه دهید، چرا که در این حالت علاوه بر کاهش سطح هوشیاری، تسلّط شما بر خودرو نیز کاهش می‌یابد. در نتیجه باید خود را سمت راست خیابان متوقف کنید و برای اطّلاع از اخبار، رادیو را روشن نگاه دارید و منتظر اخبار دقیق‌تر بمانید.
نکته: اجازه دهید سمت چپ مسیر عبوری باز باشد تا در صورت لزوم خودروهای امدادی تردد داشته باشند.
و ) اگر زیر آوار محبوس شدید:
- دهان خود را با لباس بپوشانید.
- به آرامی نفس بکشید و خود را از گرد و غبار حفظ کنید.
اگر گوشی تلفن همراه دارید از آن برای ارتباط با گروه های امداد که شماره تلفن های آنها را از پیش ثبت کرده‌اید، استفاده کنید.
- ترجیحاً با زدن آرام و مداوم یک شی فلزی به لوله یا دیوار نزدیک خود، امدادگران را راهنمایی کنید.
- از فریاد زدن بپرهیزید و انرژی خود را هدر ندهید.
- تکان اضافی نخورید و باعث حرکت آوار نشوید.
- کبریت یا فندک روشن نکنید.
کیف نجات
در صورت وقوع حوادث، افراد خانواده به مجموعه‌ای از لوازم و وسایل ضروری و اولیه نیاز فوری و اساسی خواهند داشت. این لوازم می‌توانند درون هر کیف یا کوله ضدآب و قابل حمل قرار گیرند. به این مجموعه، اصطلاحاً«کیف نجات» می‌گویند.
بهتر است«کیف نجات» در محلی از خانه قرار گیرد که دسترسی و استفاده از آن پس از وقوع بحران، آسان باشد(مثلاً نزدیک در خروجی منزل یا صندوق عقب ماشین، مشروط بر این‌که در پارکینگ نباشد).
لازم است همه اعضای خانواده، محل نگهداری کیف نجات را بدانند.
کیف نجات در اندازه‌های گوناگون می‌تواند برای استفاده شخصی، خانگی و اتومبیل، تهیه و استفاده شود.
لوازم کیف نجات
کیف نجات از لوازمی تشکیل شده که در صورت وقوع حادثه در کاهش اتلاف وقت شما مؤثر خواهد بود. شما می‌توانید با صرف مبلغ اندکی این کیف را برای خود تهیه کنید.
این کیف باید حداقل دارای لوازم زیر باشد:
الف) کیت کمک‌های اولیه:
باند، چسب ضد حساسیت، قیچی، گاز یا تنظیف استریل، پد استریل، پنس، چسب زخم، بتادین، پنبه استریل، باند سه‌گوش، پماد جنتامایسین و تتراسیکلین، محلول شستشوی چشمی، قطره عفونت چشمی، قرص‌های مسکن و سرماخوردگی، کپسول‌های آنتی‌بیوتیک، اسپری‌های بی‌حس کننده، کرم دردهای عضلانی، سرم خوراکی، پماد سوختگی، دستکش یک‌بار مصرف، سوت، نخ و سوزن بخیه.
ب) ابزار و لوازم موردنیاز:
- چراغ قوه و باتری اضافی
- یک رادیوی ترانزیستری به همراه باطری
- لباس گرم و لباس زیر برای افراد خانواده
- بیلچه
- چاقو و دربازکن
- بشقاب و قاشق
- ناخن‌گیر
- حوله کوچک
- خمیر دندان
- صابون(ترجیحاً کاغذی)
- دستمال کاغذی
- کیسه فریزر
- پتوی سفری
3- آب و موادغذایی:
- چند بطری آب معدنی (برای 3 روز و به ازای هر نفر، یک بطری 1.5 لیتری)
- غذاهای کنسرو شده مانند: ماهی، مرغ و یا غذای خشک مانند: خرما، کشمش، بیسکویت (برای 3 روز)
- شکر و نمک
نکته (1): تعداد بطری‌های آب درنظر گرفته شده برای هر خانواده، با توجه به تعدادشان، متفاوت است و با افزایش نفرات، احتمالاً به تعداد بیشتری کیف نجات نیاز خواهد بود.
نکته (2): آب و موادغذایی تهیه شده باید قبل از انقضای تاریخ مصرف استفاده شوند و همیشه با اقلام جدید جایگزین شوند.
4- دیگر لوازم موردنیاز:
- داروهای خاص(مثل داروهای فشارخون، دیابت و... )
- کپی اسناد و مدارک
- شماره تلفن‌های ضروری، تلفن اقوام(ترجیحاً راه‌دور)
- لوازم بهداشتی مخصوص کودکان و بانوان
- دفترچه راهنمای مشخصات فردی اعضای خانواده(دفترچه اطلاعات خانواده)
- نقشه شهر محل سکونت
- کمی پول نقد و شماره حساب‌های بانکی
- ژل ضدعفونی کننده
نکته: اقلام تشکیل‌دهنده کیف نجات، با توجه به شرایط اجتماعی، فرهنگ و وضعیت آب و هوایی هر منطقه می‌تواند متفاوت باشد.
لازم است داروها به‌روز نگهداری شوند و داروهایی با تاریخ مصرف جدید جایگزین کنیم.
