پشت مرز مانده‌های کرونا
در روزهای اخیر، گزارش‌های بسیاری از ایرانی‌هایی رسیده که در فرودگاه‌ها یا بنادر کشورهای مختلف، سردرگم در انتظار بازشدن راهی برای بازگشت هستند.
کرونا به‌عنوان یک بیماری با قابلیت همه‌گیری، علاوه بر تبعاتی که در عرصه سلامتی دارد، مسائل اقتصادی، روابط، سفرها و رفت‌وآمدهای بین کشورها را نیز درگیر و مرزهای هوایی، زمینی و دریایی ایران را دچار چالش‌های مختلف کرده است. همسایگان ایران شامل عراق، ترکیه، امارات متحده عربی، ارمنستان، افغانستان، جمهوری آذربایجان، ترکمنستان، پاکستان، عمان، کویت و نیز روسیه در شمال ایران، به اشکال و با ابعاد مختلف، مرزهای خود با ایران و مسیرهای رفت‌وآمد با کشور را محدود و مسدود کرده‌اند. این مسئله البته به همسایگان ایران محدود نیست؛ پس از آنکه بسیاری از کشورها در سراسر جهان، اولین نمونه ابتلا به بیماری کرونا را در نتیجه سفرهایی از ایران شاهد بودند و نیز با بالارفتن آمارهای ابتلا و مرگ‌ومیر در ایران، در حدی که این کشور را در صدر جدول کشورهای درگیر با کرونا قرار دهد، بسیاری از کشورهایی که مرز مشترکی با ایران ندارند نیز پروازها و سفرها به و از ایران را محدود یا تعلیق کرده‌اند و شرکت‌هایی هواپیمایی ایران نیز اجازه پرواز به بسیاری کشورها را از دست داده‌اند. رضا زبیب، دستیار وزیر امور خارجه در امور آسیای شرقی و اقیانوسیه.
در همین رابطه در یادداشتی در روزنامه «شرق» آمده بود برخی کشورها در اعمال محدودیت برای سفر ایرانیان، «به صورت خارج از توصیه‌های سازمان بهداشت جهانی» اقدام کرده‌اند و رایزنی با این کشورها برای بازنگری در تصمیم آنها انجام شده و همچنان در جریان است. این اتفاق البته محدود به ایران نیست و علاوه بر ایران، چین به‌عنوان نقطه شروع این بیماری و ایتالیا و کره‌جنوبی به‌عنوان دو نمونه از کشورهایی که آمار مبتلایان بالایی داشته‌اند، کم‌وبیش دچار همین وضعیت بوده‌اند؛ اگر‌چه ایران به‌طور خاص متهم است که در روزهای آغاز شیوع این بیماری، واکنش فوری و کافی نشان نداده است و به تعبیر وزیر بهداشت ترکیه، اگر ایران اولین شهر مبتلا، یعنی قم را قرنطینه کرده بود، نیازی به بستن مرزها نبود.
اما یکی از مشکلاتی که در نتیجه این روند ایجاد شده، گرفتاری ایرانیانی است که خارج از ایران و در مسیر بازگشت به بن‌بست خورده‌اند. در روزهای اخیر، گزارش‌های بسیاری از ایرانی‌هایی رسیده که در فرودگاه‌ها یا بنادر کشورهای مختلف، سردرگم در انتظار بازشدن راهی برای بازگشت هستند. در روزهای اخیر تلاش‌هایی در زمینه حل این مشکلات نیز شده است و به‌طور خاص در نمونه‌هایی مثل امارات و ترکیه، تلاش‌های وزارت خارجه برای بازگرداندن ایرانیان نتیجه‌بخش بود. نسخه معکوس این مشکل نیز گریبان‌گیر برخی کشورها شده است که به دنبال حل مشکل شهروندان شان در ایران هستند.
منبع آگاه: موضوع فرانسه کرونا نیست
در این میان، به نظر می‌رسد برخی مشکلات دیگر در رفت‌وآمد ایرانیان نیز زیر سایه کرونا و محدودیت‌هایش قرار گرفته‌اند. به‌طور خاص در نمونه مربوط به فرانسه و لغو پروازهای ایرانی از این کشور، به نظر می‌رسد ماجرای گرفتارشدن ایرانیان در فرودگاه‌ها، دلیلی جز کرونا داشته باشد. مقامی آگاه از پاریس در این زمینه به «شرق» گفت: «پروازها به خاطر کرونا لغو نشده است. در فرودگاه‌های پاریس اصلا مسافران را چک نمی‌کنند؛ فقط گفته‌اند اگر خلبان احساس کرد یا اطلاعی پیدا کرد که بیماری در هواپیماست، زودتر اطلاع دهد تا تیم مخصوص زودتر بعد از توقف هواپیما بیایند و او را با ترتیبات خاص منتقل کنند، اما هنگام پیاده‌شدن، هیچ‌کس تا آخرین پرواز چک نشد». این مقام ادامه داد: «الان هم موضوع کرونا نیست؛ تحریم‌های آمریکا و نداشتن برخی نرم‌افزارهای مورد نیاز استانداردهای اروپایی است».
سفارت ایران در فرانسه در‌این‌باره و در پی لغو پروازهای ایران‌ایر به اروپا گفت: «در این زمینه تدابیری از سوی ایران‌ایر در حال انجام است». این سفارت در توییتر از ابراز نگرانی ایرانیان سفرکرده به فرانسه درباره نحوه بازگشتشان خبر و وعده داد علاوه بر پیگیری مشکل ایران‌ایر، درباره ویزا و مدت اعتبار آن نیز اقداماتی انجام خواهد شد.
دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی: پروازهای اروپایی هما از چهارشنبه
روز گذشته دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی ایران نیز اعلام کرد با رایزنی‌های انجام‌شده داخلی و بین‌المللی، پروازهای بین‌المللی هما به کشورهای اروپایی مجدد از چهارشنبه برقرار خواهد شد. طبق این خبر که در کانال تلگرامی انجمن شرکت‌های هواپیمایی منتشر شد، مقصود اسعدی‌سامانی افزود: «در پی توقف پروازهای اروپایی هواپیمایی جمهوری اسلامی به دلیل تحریم‌ها، رایزنی‌های متعددی از طریق وزارت امور خارجه صورت گرفت و مقرر شد کلیه پروازهای اروپایی هما از فردا مجددا از سر گرفته شود».
اولین گروه بحرینی‌ها برگشتند
روز گذشته سخنگوی وزارت امور خارجه اعلام کرد اولین گروه از شهروندان بحرینی به کشورشان برگشتند. به گزارش ایرنا سیدعباس موسوی گفت وزارت خارجه برای پیگیری موضوع بازگشت شهروندان خارجی به کشورهای خود، تلاش‌هایی مختلف انجام داده و نیز تماس‌ها و هماهنگی‌های مکرری با وزارت خارجه عمان داشته است. موسوی ضمن تقدیر ویژه از رویکرد انسانی دولت عمان و همکاری‌اش در این زمینه ابراز امیدواری کرد بقیه شهروندان بحرینی هم به کشور خود بازگردند.
هواپیمای هندی، زائران هندی را از ایران برد
وزیر امور خارجه هند که از روزهای گذشته در حال رایزنی و هماهنگی برای بازگشت اتباع هندی از ایران به کشورشان بود، روز گذشته اعلام کرد هواپیمای C-17 متعلق به نیروی هوایی هند که برای بازگرداندن شهروندان هندی به ایران آمده بود، ۵۸ مسافر هندی را که به گفته او برای زیارت به ایران سفر کرده بودند، به خانه بازگرداند. به گزارش ایسنا، سوبرامانیام جایشنکار از همکاری مقامات ایرانی تشکر کرد و گفت تلاش‌های برای بازگشت باقی اتباع هندی از ایران ادامه دارد. ایلنا به نقل از ایندیاتایمز نوشت اتباع هندی که امروز ایران را ترک کردند، ۱۴ روز در قرنطینه قرار خواهند گرفت.
کره‌ای‌ها برمی‌گردند
کره جنوبی هم به بازگرداندن تعدادی از شهروندان خود از ایران اقدام می‌کند. ایرنا به نقل از خبرگزاری پونهاب کره جنوبی نوشت دولت این کشور به‌زودی با اعزام یک هواپیمای چارتر به تهران، ۸۰ تبعه خود را از ایران بازمی‌گرداند. این خبرگزاری به نقل از یک گزارش وزارت خارجه کره جنوبی نوشت: «ازآنجایی‌که تاکنون ۸۰ نفر از ۲۲۰ تبعه کره جنوبی مقیم یا مأمور در ایران برای بازگشت به وطن نام‌نویسی کرده‌اند، این پرواز اختصاصی عازم تهران می‌شود تا آنها را به کشور بازگرداند». یک مقام وزارت خارجه کره جنوبی در گفت‌وگو با این خبرگزاری گفت: «ازآنجایی‌که ایران همچنان تحت تحریم‌های بین‌المللی قرار دارد، این پرواز چارتر با استفاده از یک کشور ثالث مانند امارت متحده عربی یا قطر به تهران می‌رود تا شهروندان خود را به سئول برگرداند».
پرواز یک‌طرفه از امارات آزاد شد
پروازهای بین ایران و امارات از ششم اسفند امسال تعلیق شده بودند، اما روز گذشته سفارت ایران در امارات خبر داد مجوز پروازهای یک‌طرفه از امارات به ایران برای بازگشت شهروندان ایرانی، در امارات صادر شده است. به گزارش ایرنا، سازمان هواپیمایی امارات متحده عربی با همکاری وزارت خارجه این کشور و هماهنگی‌های انجام‌شده از سوی سفارت جمهوری اسلامی ایران، مجوز پروازهای یک‌طرفه از دوبی به ایران را صادر کرد. سفارت ایران در امارات سه‌شنبه در توییتر این خبر را اعلام کرد. براساس اعلام سفارت، این پروازها تا ۲۰ مارس امسال یعنی سی‌ام اسفند انجام خواهد شد. اولین نمونه ابتلا به کرونا در امارات متحده عربی نیز نتیجه سفری از ایران بود.
رئیس انجمن دفاتر خدمات مسافری و هوایی ایران: دستگاه دیپلماسی و سازمان هواپیمایی وظیفه دارند پیگیری کنند
رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی و هوایی ایران اما انتقادهای تندی از روند پیگیری این مسئله داشته است. حرمت‌الله رفیعی، در گفت‌وگو با ایسنا از سرگردانی شهروندان ایرانی در خارج از کشور به‌دلیل تعلیق پروازهای بین‌المللی و بلاتکلیفی ایرانی‌هایی گفت که در خارج از کشور ساکن یا شاغل هستند و قصد خروج از ایران را دارند؛ اما با در بسته مرزها مواجه شده‌اند: «تقریبا همه راه‌های ورودی و خروجی کشور قفل شده است و پرواز بین‌المللی انجام نمی‌شود. پروازهای محدود هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران نیز به‌تازگی تعلیق شده و آخرین پرواز آن هفته آینده انجام می‌شود. فقط هواپیمایی قطر یک پرواز بین تهران و دوحه دارد که قیمت آن در این شرایط وحشتناک و ناجوانمردانه بالاست و جای خالی هم ندارد. ضرورت دارد متولیان در‌این‌باره رایزنی کنند». او با انتقاد از عملکرد سازمان هواپیمایی و برخی سفارتخانه‌ها در شرایط موجود، گفت: «این درست نیست که در مواقع بحرانی و چالشی، توپ را به زمین دیگران بیندازیم و بگوییم کشورهای دیگر با ما همکاری نمی‌کنند و خود را در حاشیه امن قرار دهیم. پس وظیفه دستگاه دیپلماسی و سازمان هواپیمایی چیست؟ چرا ایرانی‌ها باید در شرایط نامناسب در فرودگاه‌های کشورهای دیگر سرگردان بمانند و هیچ امکاناتی در اختیارشان قرار داده نشود؟». رفیعی افزود: «براساس کنوانسیون‌های بین‌المللی، ایرلاینی که هنگام رفت به مسافر خدمات داده، باید در برگشت هم سرویس دهد، اما ایرلاین‌هایی که مسافران ایرانی از آنها بلیت تهیه کرده‌اند، نه‌تنها این کار را انجام نداده‌اند، بلکه مسافر را بدون جا و غذا در فرودگاه رها کرده‌اند. در این مواقع چنانچه سازمان هواپیمایی به هر دلیل نتواند مجوز پرواز بگیرد، سفارتخانه‌ها باید فعال‌تر عمل و به وضعیت مردم رسیدگی کنند، برای آنها اقامتگاهی در نظر بگیرند و از سرگردانی در فرودگاه‌ها نجاتشان دهند. البته وزارت خارجه اقداماتی برای بازگرداندن برخی مسافران از هند، ترکیه و امارات انجام داد، اما سرنوشت شهروندان مانده در کشورهای دیگر چه می‌شود؟»
