فناوری اطلاعات، غول بیکاری را شکست می‌دهد؟
یکی از مهم‌ترین شعارهای دولت دوازدهم افزایش اشتغالزایی و حل معضل بیکاری است. در این میان بنابرآنچه محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت دوازدهم می‌گوید، فناوری اطلاعات می‌تواند غول بیکاری را در ایران از پا دربیاورد.
یکی از مهم‌ترین شعارهای دولت دوازدهم افزایش اشتغالزایی و حل معضل بیکاری است. در این میان بنابرآنچه محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت دوازدهم می‌گوید، فناوری اطلاعات می‌تواند غول بیکاری را در ایران از پا دربیاورد.
به گزارش روزنامه گسترش تجارت، شاید این ادعا در نگاه نخست کمی دور از ذهن به نظر برسد، اما نگاهی به فعالیت‌های انجام‌شده در حوزه فناوری اطلاعات نشان می‌دهد به کمک این حوزه در طول یک سال گذشته، زمینه برای اشتغال ۱۰۰ هزار نفر فراهم‌شده است. بر همین اساس هم می‌توان امیدوار بود که حوزه فناوری اطلاعات به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم به راهگشای مشکل بیکاری تبدیل شود. کارشناسان معتقدند در میان شاخه‌های گوناگون فناوری اطلاعات؛ استارت‌آپ‌ها، مشاغل اینترنتی و تولید نرم‌افزار می‌تواند بیشترین اثرگذاری را در حوزه اشتغالزایی داشته باشد.
دولت دوازدهم در شعارهای انتخاباتی خود از ایجاد ۹۰۰ هزار شغل در سال سخن به میان آورد. در این میان قرار است فناوری اطلاعات وظیفه ایجاد ۱۰۰ تا ۳۰۰ هزار شغل در سال را برعهده بگیرد و ایران را از نرخ بالای بیکاری نجات دهد. هرچند که این آمار در نگاه نخست، کمی غیرقابل‌باور به نظر می‌رسد، اما نگاهی به توسعه زیرساخت‌ها، رشد فضای مجازی و مشاغل اینترنتی در طول یک سال گذشته باور چنین ادعایی را ملموس می‌کند.
محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت دوازدهم در تایید این نظریه و چگونگی استفاده از فناوری اطلاعات در مسیر حل مشکل بیکاری می‌گوید: بر اساس چارچوبی که در بازار جهان داریم، سهم فناوری اطلاعات در حوزه اشتغال ۱/۸۷درصد بوده، اما در ایران سهم اشتغال این حوزه ۰/۲ درصد است، بااین‌حال در نظر داریم تا ۴سال آینده، این رقم به ۱/۵درصد برسد.
برای رسیدن به سهم ۱/۵ درصدی فناوری اطلاعات در حوزه اشتغالزایی و ایجاد فرصت شغلی برای ۱۰۰ تا ۳۰۰ هزار نفر در سال علاوه بر دولت، بخش خصوصی و مرکز پژوهش‌های مجلس نیز از راهکارهای متعددی سخن به میان آورده که می‌تواند به روند اشتغالزایی سرعت بیشتری ببخشد.
مرکز پژوهش‌های مجلس در ارائه نظراتش به الزامات سیاست‌گذاری اشتغال در فناوری اطلاعات و ارتباطات پرداخته و در ۱۱ پیشنهاد برای توسعه اشتغال بر همکاری شرکت‌های عضو نظام صنفی رایانه‌ای در این بخش تاکید کرده است. همکاری شرکت‌های عضو نظام صنفی رایانه‌ای، دستگاه‌های دولتی، نهادهای عمومی غیردولتی و... برای احصای نیازهای مهارتی نیروی انسانی کشور در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات، همکاری بین نهادهای متولی آموزش‌های کوتاه‌مدت حرفه‌ای همچون سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور، دانشگاه جامع علمی-کاربردی و جهاد دانشگاهی برای تامین زیرساخت‌های آموزشی اجرای دوره‌های کارآموزی فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشور و همچنین کمک و تشویق اقشار آسیب‌پذیر برای بهره‌مندی از دوره‌های کارآموزی فناوری اطلاعات و ارتباطات به‌وسیله نهادهای خیریه ازجمله این پیشنهادها است. اما در این میان کارشناسان بخش خصوصی نیز از دیدگاه‌های خود سخن می‌گویند و معتقدند برای تحقق شعار اشتغالزایی باید تمرکز و برنامه‌ریزی بر زیرشاخه‌های فناوری اطلاعات را افزایش داد.
نیازمند برنامه‌ریزی درست هستیم
ابراهیم نکو، کارشناس اقتصادی معتقد است که راه‌حل‌های زیادی برای تحقق شعار افزایش اشتغالزایی در جامعه وجود دارد و یکی از بهترین راه‌حل‌های موجود، استفاده از ظرفیت‌های حوزه فناوری اطلاعات است. این کارشناس اقتصادی درباره اثرگذاری حوزه فناوری اطلاعات بر بهبود وضعیت اشتغالزایی کشور به «گسترش تجارت» می‌گوید: به‌طورقطع استفاده از حوزه فناوری اطلاعات می‌تواند گامی بلند در مسیر بهبود وضعیت اشتغالزایی باشد، اما برای دست یافتن به نتایج و اثرات مثبت فناوری اطلاعات بر اشتغالزایی نیازمند برنامه‌ریزی درست و ترسیم نقشه‌راه از سوی مسئولان دولتی هستیم. به‌این‌ترتیب می‌توان بخش عظیمی از دغدغه‌های دولت و انتظارات جامعه را رفع کرد.
وی در ادامه سخنان خود از فناوری اطلاعات به‌عنوان راه‌حل بهبود وضعیت اقتصادی یاد می‌کند و می‌افزاید: دولت اگر بتواند بخشی از رویکرد خود را به صورتی نو و جامع به بحث فناوری اطلاعات معطوف کند، می‌تواند یک گام به شعارهای خود در حوزه اشتغالزایی نزدیک شود. باید توجه داشت که فناوری اطلاعات بنا به ماهیت نوآورانه خود هم می‌تواند فرصت را برای افزایش اشتغال در بخش‌های سنتی بازار فراهم و هم به ایجاد شاخه‌های جدید کسب‌وکار کمک کند. بر همین اساس هم تمرکز و سرمایه‌گذاری بر این شاخه از صنعت می‌تواند اثرات مثبت زیادی از خود در جامعه به‌جای بگذارد.
یک تیر و دو نشان استارت‌آپ‌ها
افشین کلاهی، عضو کمیسیون فناوری اطلاعات اتاق بازرگانی ایران در گفت‌وگو با «گسترش تجارت» از نقش مثبت و مؤثر فناوری اطلاعات بر اشتغالزایی سخن می‌گوید. وی معتقد است استارت‌آپ‌ها به‌عنوان بخشی از خانواده فناوری اطلاعات بیشترین تاثیر را در افزایش اشتغالزایی دارند و می‌افزاید: دولت دوازدهم بارها استفاده از فناوری اطلاعات را راه‌حل معضل بیکاری دانسته است. ضمن تایید این دیدگاه معتقدم که اگر قرار باشد از یکی از بخش‌های فناوری اطلاعات به‌عنوان اثرگذارترین زیرشاخه در بحث اشتغالزایی نام ببریم، نخست استارت‌آپ‌ها و پس‌ازآن حوزه نرم‌افزار خودنمایی می‌کند.
وی در ادامه سخنان خود با اشاره به چند دلیل متعدد در این زمینه می‌گوید: استارت‌آپ‌ها زمینه را برای ایجاد مشاغل مرتبط زیادی فراهم می‌کنند. به‌عنوان نمونه در حوزه حمل‌ونقل و تاکسی‌یاب‌های آنلاین می‌بینیم که استارت‌آپ‌های فعال در این حوزه علاوه بر آنکه فضا را برای اشتغال متخصصان حوزه فناوری فراهم کرده‌اند، باعث اشتغالزایی در حوزه حمل‌ونقل هم شده‌اند. این موضوع را می‌توان یک تیر و دو نشان استارت‌آپ‌ها در زمینه اشتغالزایی دانست.
کلاهی همچنین به تاثیر حوزه سخت‌افزار بر اشتغالزایی اشاره می‌کند و می‌گوید: به‌طور حتم حوزه سخت‌افزار هم در زمینه اشتغالزایی اثرگذاری بالایی خواهد داشت، اما بازهم اگر قرار بر مقایسه میزان اثرگذاری شاخه‌های فناوری اطلاعات در زمینه اشتغالزایی باشد، سخت‌افزار در مقام بعدی استارت‌آپ‌ها و نرم‌افزارها قرار می‌گیرد. این کارشناس در پایان سخنان خود می‌گوید: نگاهی به منابع در نظر گرفته‌شده برای ایجاد ظرفیت اشتغالزایی نشان می‌دهد ما آمادگی افزایش اشتغال به کمک فناوری اطلاعات را داریم، چراکه مؤلفه‌هایی مانند نیروی کار آماده، ایده، تخصص و ظرفیت بازار به‌طور کامل در دسترس است. در این میان تنها چیزی که می‌تواند مانع افزایش اشتغالزایی شود، مقاومت بخش سنتی و قوانین کسب‌وکار است که باید باهمت جمعی مسئولان فکری به حال آن کرد.
سخن پایانی
درحال‌حاضر اشتغال مبتنی بر فناوری اطلاعات در جامعه رو به افزایش است. بر همین اساس هم علاوه بر متخصصان این حوزه و مسئولان دولتی، تولیدکنندگان و فعالان عرصه اقتصاد در کشور باید بیش‌ازپیش در پی کسب‌وکارهای مبتنی بر فناوری اطلاعات باشند. باید توجه داشت که افزایش اشتغالزایی به کمک فناوری اطلاعات علاوه بر حل مشکل بیکاری، در گام‌های بعدی باعث افزایش ثروت در جامعه خواهد شد و درنهایت نیز ایران را در شمار کشورهای توسعه‌یافته قرار می‌دهد. بر همین اساس هم تمرکز، برنامه‌ریزی و همکاری در مسیر افزایش اشتغال در این حوزه از اهمیت بالایی برخوردار است. اهمیتی که دولت دوازدهم به‌درستی متوجه آن شده و قصد دارد به‌خوبی از آن استفاده کند.
