طبقاتی شدن اینترنت و ضرورت توجه به چند نکته

به دنبال ایجاد محدودیت برای برخی از پلتفرم های خارجی و مطرح شدن بحث دسترسی برخی اقشار از جامعه به اینترنت بدون فیلتر که بعضا از آن با عنوان اینترنت طبقاتی یاد می شود، اعتراض برخی از صاحب نظران و کارشناسان را به دنبال داشت که آن را اقدامی نادرست می دانستند.

به گزارش تین نیوز به نقل از ایسنا، موضوع اینترنت طبقاتی که این روزها در فضای مجازی بعضا شنیده می شود، درواقع به اینترنتی که بخشی از مردم مانند پزشکان، استادان دانشگاه و دانشجویان و سایر اقشار جامعه که نیاز به دسترسی اینترنت بدون محدودیت یا فیلتر دارند، گفته می شود. این موضوع مدتی است که با آغاز محدودیت برای برخی پلتفرم های خارجی و سرویس ها از اواخر شهریورماه تاکنون دوباره پررنگ شد و شائبه اجرای آن را تقویت کرد؛ چراکه اعلام شد در آیین نامه حمایت از آزادکاران فعال (فریلنسرها) در حوزه اقتصاد دیجیتال که در آذرماه به تصویب رسید، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات موظف شده زیرساخت های دسترسی به اینترنت پرسرعت و پایدار با سطح دسترسی مناسب افراد اعتبارسنجی شده در پایگاه را فراهم کند.

اگرچه کمک و حمایت از فریلنسرها از جمله اهداف این آیین نامه ذکر شده است اما کارشناسان تأکید می کنند اگر قرار باشد از این آیین نامه اینگونه برداشت شود که در آن و احتمالا در طرح های بعدی چنین مسئله ای تکرار شود، این یک خطر و نشانه ای است که باید به آن توجه شود.

 مدتی از این مسئله نگذشته بود که اتحادیه فناوران رایانه تهران در اطلاعیه ای اعلام کرد طی نامه نگاری و مذاکرات متعدد این اتحادیه با متولیان حوزه اینترنت کشور، پس از گذشت بیش از دو ماه از به وجود آمدن اختلال در عملکرد پلتفرم ها و کاهش سرعت به واسطه استفاده از فیلترشکن ها، مراجع ذی صلاح، دارندگان پروانه کسب این اتحادیه را به عنوان کارآمدترین و مشروع ترین فعالان حوزه فناوری به رسمیت شناخته و امکان رفع فیلتر پلتفرم ها را برای ایشان محقق کرده اند و  به شرط قبول مسئولیت توسط صاحب پروانه هیچ محدودیتی در تعداد آی پی های اعلام شده توسط ایشان وجود ندارد.

به دنبال انتشار این خبر، برخی کارشناسان اعلام کردند مخالف این طرح هستند و معتقدند زمانی که اینترنت و دسترسی به ابزارهای پرکاربرد اینترنت قطع باشد اما برای یک عده خاصی این دسترسی و به عبارتی اینترنت طبقاتی ایجاد شود، درست نیست و فایده ای ندارد بلکه در این شرایط باید ساختن جایگزین ها مورد توجه قرار بگیرد نه اینکه رانت توزیع شود، زمانی که رانت توزیع شود، منشأ فساد خواهد  شد.

در این باره حسین اسلامی - رئیس هیأت مدیره سازمان نظام صنفی رایانه ای استان تهران- معتقد است که در شرایط بحرانی که با تصمیم مجموعه های امنیتی محدودیت هایی به صورت موقت ایجاد شده و قابل حل است، انتظار این است تا با رفع مسائل امنیتی شرایط به پیش از شهریور امسال بازگردد؛ در این مدت بحرانی اگر برخی شرکت ها در برقراری ارتباط با مخاطبانشان در خارج از کشور مسئله داشته باشند، یا در ارائه خدماتی که باید در داخل کشور ارائه دهند، مشکلاتی دارند، وزارت ارتباطات موظف است حتی به صورت موقت این مشکلات را حل کند.

طبق گفته وی این صنف (سازمان نظام صنفی رایانه ای استان تهران) خواهان دسترسی آزاد اینترنت برای عموم مردم است و اینترنت طبقاتی و وی پی ان طبقاتی را ذره ای قبول ندارند.

در این میان، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات تاکید کرده است چیزی به اسم اینترنت طبقاتی وجود ندارد و همه مردم برای آنها خاص خاص هستند؛ بر اساس مصوبه ای که از سال ها پیش بوده برای برخی متخصصان مثل فریلنسرها و آزادکارها دسترسی وسیع تر دارند، اما چیزی به اسم اینترنت طبقاتی وجود ندارد.

طبق این گزارش، سایر کارشناسان هم به صورت کلی طبقاتی شدن اینترنت را ایده و اقدام نادرستی می دانند و اینکه گروهی از کاربران به این معنا که به اینترنت متفاوتی نیاز دارند، درست نیست اما شاید بتوان تبصره یا استثنائی را درنظر گرفت. محمد کشوری- کارشناس حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات- در این زمینه به ایسنا گفت: به عقیده شخصی تنها گروه کاربران که می توانند جدا شوند، کودکان هستند که البته با تشخیص والدین می توانند اینترنت محدود شده ای برای کودکان تهیه کنند و این امر از نظر من موجه است؛ اما درنظر گرفتن این طرح به جز کودکان، برای برنامه نویسان، اساتید دانشگاه و دانشجویان و سایر گروه ها مشکلات متعددی دارد و از نظر اجتماعی دارای اشکالاتی است و حس بدی به مردم منتقل می کند و هم در عمل راه دور زدن آن باز خواهد بود.

به طور مثال با اختصاص اینترنت بدون فیلتر به دانشجویان، همه تلاش می کنند به اینترنت دانشجویان متصل شوند و چون محدودیت غیرمنطقی است به صورت مداوم دور زده می شود؛ پیش از این هم در بخش های مختلف گفته بودند به شرکت ها، دانشجویان و اساتید دانشگاه اینترنت پرسرعت داده می شود. بنابراین این طرح جدا از اینکه اثرات اجتماعی دارد، از نظر فنی هم به راحتی قابل اجرا نیست.

بر این اساس به اعتقاد تحلیلگران، اینترنت، آب، برق و گاز مانند سایر موضوعات دیگر خاص نیستند بلکه موضوعاتی هستند که اقشار مردم روزانه و به صورت مستقیم با آن درگیرند. مثلا در زمینه ارز شاید بسیاری از مردم مستقیما با آن درگیر نبوده و مخاطب آن سیاست نباشند، اما در زمینه اینترنت، مردم به صورت مستقیم مخاطب این سیاست هستند و اگر تبعیضی یا نارضایتی وجود داشته باشد، به صورت مستقیم آن را درک می کنند بنابراین سیاست گذاران باید به این نکته هم توجه کنند که تبعات اجتماعی موضوعات و تصمیمات چه خواهد بود.