هزینه‌ های ساخت مونوریل قم برای کشور چقدر تمام می‌ شود، چند ساله؟

مونوریل قم در مسیری ساخته شد که مسافر نداشت

زمانی که محمود احمدی نژاد شهردار تهران بود تمام تلاش خود را کرد تا رویای احداث مونوریل در ایران را به نام خودش و به کام تهرانی ها ثبت کند، پروژه ای که حرف و حدیث های زیادی درباره توجیه اقتصادی و فنی آن وجود داشت، اما عمر شهرداری احمدی نژاد قد نداد و در دوران محمدباقر قالیباف مخالفان این پروژه موفق شدند پایه های مونوریلی که قرار بود از صادقیه تا فرودگاه مهرآباد کشیده شود، را تخریب کنند، با این اقدام پرونده مونوریل تهران برای همیشه بسته شد.

احداث مونوریل در قم از پروژه های دور دوم ریاست جمهوری احمدی نژاد برای این شهر بود، سال ۱۳۸۸ عملیات عمرانی آن شروع شد اما به گزارش همشهری، بعد از گذشت چند سال از کلنگ زنی و سبز شدن ستون های خاکستری آن، اما و اگر های فراوانی پیش روی قرار گرفت و روند ساخت آن را متوقف کرد؛ دلایلی مانند نداشتن صرفه اقتصادی برای شهروندان، هزینه بالای تکمیل و نگهداری، هتک قداست حرم حضرت معصومه (س) و... از جمله دلایلی بود که سبب توقف این پروژه شد و تا ادامه دارد.

زمانی که ساخت مونوریل قم به مرحله اجرا رسید یکی از اولین مخالفت ها با این مد جدید حمل و نقل شهری درباره مسیری بود که برای آن در نظر گرفته شده بود، اول این که مونوریل از مقابل حرم مطهر حضرت معصومه (س) عبور می کرد و دوم این که مسیر عبور آن اصلاً ارتباطی با مسیرهای پرجمعیت تردد شهری نداشت، محسن بهشتی، معاون عمرانی سابق استانداری قم درهمین باره به همشهری گفت بود: «سیستم های حمل نقل عمومی ریلی سیستم های حمل و نقل انبوه بر هستند، مثلاً در تهران اغلب مسیرهایی دارای خط مترو هستند که از گذشته پر تردد بودند، قبل از ایده مونوریل در قم دو خط مترو مصوب شده بود، تصویب مونوریل باعث شد یکی از خطوط مترو حذف شود و خط دیگر نیز تغییر مسیر دهد، پروژه مونوریل جایگزین یکی از خطوط پرجمعیت مترو شده بود و قرار بود مسیری را پوشش بدهد که تقاضای سفر زیادی ندارد، به طوری که حتی اتوبوس رانی هم در این خیابان ها سرویس دهی ندارد و تاکسی های گردشی پاسخگوی نیاز آن منطقه هستند. در سال ۱۳۹۶ هزینه این مسیر (خاکفرج تا مطهری) برای مونوریل ۲۰ هزار تومان برآورد شده بود در حالی که همان سال تاکسی ها با هزار تومان این مسیر را پوشش می دادند.»

دولت و شهرداری؛ کسی هزینه تکمیل پروژه را گردن نمی گرفت

همان طورکه گفته شد طراحی و اجرای این پروژه برای شهر قم اصلاً صرفه اقتصادی نداشت و همین مسئله سبب شد این پروژه با هزینه هایی زیادی که داشت میانه راه متوفق شود، با این وجود حالا یک بار دیگر زمزمه های تکمیل آن به گوش می رسد، تکمیلی که به گفته مدیران شهری به بیش از ۱۵ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد.

یکی دو سالی هست که تامین این اعتبار میان مدیران شهری و دولت پاس کاری می شود، دولت علی رغم این که می خواهد تکلیف این پروژه مشخص شود اما در تامین هزینه های آن تردید دارد، شهرداری قم هم تلاش می کند مونوریل این شهر را جزو هزینه های ملی قرار دهد تا از زیر تامین بودجه کمرشکن آن رهایی پیدا کند. ۲۹ مهرماه سال گذشته، محسن منصوری، معاون اجرایی رئیس جمهور در جلسه بررسی وضعیت پروژه مونوریل قم اعلام کرد که سرنوشت پروژه مونوریل قم باید در استان بررسی شود، درباره آن نتیجه گیری شود و در مرحله بعد در سطح ملی مورد پیگیری قرار گیرد. او خواستار حمایت مدیران شهری از مونوریل شد و گفت: مدیریت شهری نباید خود را در تکمیل این پروژه کنار بکشد و همکاری دولت و شهرداری در اجرای پروژه متروی قم متقابل بوده که در خصوص مونوریل نیز شهرداری و شورای شهر قم باید خود را مسؤول بدانند و تا زمانی که این امر محقق نشود این پروژه به سرانجام نخواهد رسید. رئیس جمهور با تکمیل آن موافق است؛ اما دولت به تنهایی قادر به تأمین منابع برای تکمیل این پروژه شهری نیست.

اما مدیران شهری قم روی مواضع خود ماندند و تأکید کردند این پروژه یک پروژه ای ملی و دولتی است و برای تکمیل آن به ۱۵ تا ۲۰ هزار میلیارد تومان بودجه نیاز است که شهرداری امکان تأمین مالی این پروژه را نداشته و نمی توانند سایر پروژه های عمرانی و خدماتی را برای تکمیل این پروژه متوقف کنند و این در حالی است که بودجه یک سال شهرداری ۸ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان است.

ضمن این که امکان جمع آوری این پروژه هم مانند تهران وجود ندارد، درهمین باره قبل تر رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر قم به خبرآنلاین گفته بود: «واقعیت این است که امکان جمع کردن پایه های مونوریل ماننداتفاقی که در صادقیه تهران افتاد وجود ندارد زیرا در تهران پروژه مونوریل در ابتدای راه بود و در قم پیشرفت زیادی داشته به جز پایه هایی که می بینید تجهیزات زیادی خریداری شده که در انبارها هستند.»

پروژه تکمیل می شود؛ به حساب دولت یا شهرداری؟

با این وجود گویا در سفر اخیر دولت سیزدهم به استان قم بالاخره قرار است با همکاری دولت و شهرداری قم پروژه مونوریل قم تکمیل شود. ابراهیم رئیسی خواسته که اجرای پروژه به شکل فاز به فاز و بر اساس توافق مسئولان دستگاه های مرتبط، از سوی شهرداری قم آغاز شود و دولت نیز در زمینه تامین منابع لازم اجرای پروژه به شهرداری قم کمک خواهد کرد.

درهمین باره محسن محرری رییس شورای اسلامی شهر قم گفته که: «مونوریل قم یک موضوع حاکمیتی است و اراده دولت سیزدهم برای اجرای این طرح نهایی شده و به زودی عملیات تکمیل آن آغاز خواهد شد. طبق ابلاغیه های دولت و سازمان برنامه وبودجه با ادامه طرح مونوریل قم تا پردیسان، خط دوم متروی قم کنار گذاشته می شود و دیگر هیچ اعتبار ملی به آن اختصاص نخواهد یافت.»

با این وجود همچنان مخالفان پروژه مونوریل قم معتقدند تکمیل آن اشتباه است و چیزی جز از دست رفتن سرمایه نیست، بعد از این که اعلام شد شهرداری قم با کمک های دولت قرار است این پروژه را تکمیل کند، ۱۹ دی آنلاین در گزارشی نوشت: «

همزمان با سفر رئیس جمهور به قم عده ای دست به کار شده اند تا بار دیگر شرکت کیسون را به نوایی برسانند و داغ مردم قم را تازه کرده و نمک به زخم آن بپاشند. آقای رئیسی به عنوان رئیس جمهور مردم که قسم یاد کرده است که منافع مردم را بر منافع افراد و شرکت ها ترجیح دهد امروز که مهمان مردم قم است نباید اجازه دهد با حیثیت دولتش عده ای بازی کنند. متأسفانه معاون اجرایی رئیس جمهور و استاندار قم مطالعه جدید را هم کنار گذاشته و با تهدید شهردار و شورای شهر خواستار اجرای مونوریل به هر قیمتی، آن هم با بودجه شهرداری قم شده اند. درحالی که مطالعه های جدید اجرای خط دوم مترو را به صلاح مردم و شهر قم دانسته است.»

حالا باد دید برای تکمیل این پروژه چند میلیارد هزینه می شود و بعد از تکمیل آن چه سودی به حمل و نقل شهر قم می رساند؟