چه کسانی متروی تهران را ساختند؟

تین نیوز |

قرار بر تعریف های فضایی و انتزاعی از یک وسیله حمل ونقل عمومی نیست، چراکه اهمیت و جایگاه بی بدیل قطار شهری در جابه جایی حجم قابل توجهی از مسافر بر کسی پوشیده نیست و امروزه از اصلی ترین انتخاب های هر شهروند برای انتقال از نقطه ای به نقطه دیگر در یک شهر یا کلان شهر است؛ انتقالی که چندین متر زیرزمین اتفاق می افتد و محدودیت های نقل وانتقال و مسافرت های جاده ای را ندارد.

به گزارش تین نیوز به نقل از مشرق، تهران به عنوان پایتخت کشور همچون بسیاری دیگر از شهرهای دنیا از این وسیله حمل ونقل عمومی یعنی قطار شهری به صورت گسترده استفاده می کند و روزانه میلیون ها مسافر را با حداقل هزینه از مبدایی به مقصد مورد نظرشان می رساند.  در سال های اخیر توجه بیشتر به توسعه این ابزار حمل ونقل در دستورکارسیاستگذاران و مدیران مسئول در این حوزه بوده و روند صعودی رشد و توسعه مترو همواره حفظ شده است، به همین منظور در یک نوشتار تفصیلی روند آغاز کار، گسترش و جایگاه و وضعیت فعلی مترو تهران را بررسی می کنیم.

سوغات اولین سفر ناصرالدین شاه به فرنگ چه بود؟ + عکس

عکس| وسایل حمل و نقل مردم تهران؛ ۱۰۰ سال قبل

آغاز کار ایجاد مترو در تهران

سابقه بحث و گفت وگو درباره احداث قطار شهری در تهران به 110 سال قبل بازمی گردد. اولین طرح، شبیه به متروی امروزی که برای تهران طراحی و اجرا شد، طرح واگن اسبی بود که از حرم حضرت عبدالعظیم تا میدان حر امروزی کشیده شده و تا سال1310 نیز دایر بود. در مهرماه 1353 مطالعات مربوط به حل مشکلات ترافیک مترو تهران توسط شرکت های مشاور خارجی ازجمله «سوفرتو منتج» به پیشنهاد سیستم اتوبان مترو با  هفت خط   مطرح شد. بر اساس این مطالعات، احداث مترو به عنوان اساسی ترین راه حل بهبود ترافیک تعیین شد. شرکت های فرانسوی از سال 1356 عملیات اجرایی احداث خط یک مترو را در اراضی شمال تهران  بزرگراه شهید حقانی کنونی   آغاز کردند. عملیات اجرایی مترو تا آذر 59 نیز ادامه یافت ولی در این زمان و در پی جریانات انقلاب، نمایندگان شرکت های خارجی ایران را ترک کردند و اواخر سال 60 هیات وزیران توقف کامل طرح، توسط مشاوران خارجی را اعلام کرد. با پیگیری ها و اتکا به توان داخلی ازسرگیری احداث و اجرای طرح مترو در سال 64 آغاز شد.

شرکت مترو تهران سال ۵۴ تاسیس و نخستین قرارداد با فرانسوی ها به عنوان مهندس مشاور منعقد شد. سال ۵۶ و در آستانه انقلاب، کلنگ مترو در تهران به زمین زده شد. یک شرکت ایرانی در مزایده برنده شد و قرار بود بخشی از مترو را در تپه های بدون معارض عباس آباد بسازد. بعد از ممانعت با ساخت مترو، آقای هاشمی رفسنجانی در سال ۶۳ و دوران جنگ، خطبه ای در نمازجمعه می خوانند و می گویند: علاوه بر تهران، دیگر کلان شهرهای ما هم قطار شهری می خواهند؛ مشهد، شیراز، اصفهان؛ شما هم به فکر مترو باشید.» ایشان به هیات دولت رفتند و درباره ضرورت مترو توضیح دادند. بخشی از خطبه معروف مترو که از سوی مرحوم هاشمی رفسنجانی در نمازجمعه ۵ بهمن ۶۳ ایراد شد: «تفاوت صرفه جویی بین مترو و تاکسی یا اتوبوس، چقدر در اقتصاد ما عظیم است؛ چرا نباید این کار را بکنیم؟ در مترو دیگر نه تصادف وجود دارد، نه معطلی. می شود روی وقت حساب کرد. در دنیای صنعتی، حساب کردن روی وقت انسان ها چیزی است که باید به آن توجه شود. ما مسئولیم که روی وقت مردم حساب کنیم، باید این کار را کرد.

وضعیت مترو در زمان تصدی گری هر شهردار

غلامحسین کرباسچی

 دی 1368 تا فروردین ماه 1377

سال 1376   

 جانمایی معاونت بهره برداری در نمودار سازمانی شرکت مترو تهران

سال 1377

 بهره برداری از خط ٥ ، حدفاصل ایستگاه های تهران صادقیه  و کرج.

مرتضی الویری

خرداد 1378 تا بهمن 1380

سال 1378

  بهره برداری از نیمه غربی خط ٢، حدفاصل ایستگاه های تهران صادقیه  و امام خمینی(ره)

سال 1380  

  بهره برداری از خط ١  حدفاصل ایستگاه های علی آباد و شهید حقانی

محمدحسن ملک مدنی

13 اسفند 1380 تا 30 دی 1381

سال 1381  

 بهره برداری از خط ١، حدفاصل ایستگاه های علی آباد و حرم مطهر

 بهره برداری از پایانه و تعمیرگاه غرب

محمود احمدی نژاد

30 اردیبهشت 1382 تا 7 تیر 1384

سال 1382

 بهره برداری از خط ٢، حدفاصل ایستگاه های امام خمینی(ره) و بهارستان

سال 1383  

 بهره برداری از خط ٥ ، حدفاصل ایستگاه های کرج و گلشهر و ایستگاه ایران خودرو در خط ٥

محمدباقر قالیباف

28 شهریور 1384تا 1 شهریور 1396

سال 1384  

 بهره برداری از ایستگاه باقرشهر در خط ١

 بهره برداری از خط ٢ ، حدفاصل ایستگاه های بهارستان و دانشگاه علم و صنعت

 بهره برداری از ایستگاه چیتگر در خط ٥

 بهره برداری از پایانه جنوب  فتح آباد

سال 1385  

 بهره برداری از ایستگاه اتمسفر در خط ٥

 تاسیس شرکت بهره برداری راه آهن شهری تهران و حومه

 صدور بلیت اقشار خاص برای سالمندان، جانبازان جنگ تحمیلی و معلولان تحت سرپرستی سازمان بهزیستی

سال 1386  

 بهره برداری از ایستگاه شاهد در خط ١

 بهره برداری از ایستگاه اکباتان در خط  ٥

 بهره برداری از پایانه شرق (دردشت)

 فراهم آمدن امکان استفاده از بلیت های اعتباری مترو در سامانه اتوبوس های تندرو BRT

سال 1387

 بهره برداری از توسعه شرقی خط ٢، حدفاصل ایستگاه های دانشگاه علم و صنعت و تهران پارس

 بهره برداری از خط ٤، حدفاصل ایستگاه های میدان شهدا و فردوسی

 بهره برداری از ایستگاه گرم دره در خط ٥

سال 1388

 بهره برداری از مسیر توسعه شمالی خط ١، حدفاصل ایستگاه های شهید حقانی و قیطریه

 بهره برداری از خط ٤، حدفاصل ایستگاه های میدان شهدا و میدان انقلاب اسلامی

سال 1389

 بهره برداری از ایستگاه شهید صدر  توسعه شمالی خط 1

 بهره برداری از توسعه شرقی خط 2، حدفاصل ایستگاه های تهران پارس و فرهنگسرا

 بهره برداری از خط چهار، حدفاصل ایستگاه های میدان شهدا و شهید کلاهدوز

 بهره برداری از ایستگاه محمدشهر در خط 5

 بهره برداری از ایستگاه های ولی عصر(عج)  و نبرد در خط 4

 بهره برداری از نیمه غربی خط ٤  و گشایش ایستگاه های توحید و میدان آزادی

سال 1390

 بهره برداری از ایستگاه های شیخ الرئیس و دکتر حبیب الله در خط ٤

 بهره برداری از ایستگاه کهریزک؛ جنوبی ترین ایستگاه در خط ١

 بهره برداری از ایستگاه استاد معین در خط ٤

 بهره برداری از ایستگاه پیروزی در خط ٤

سال 1391

 بهره برداری از ایستگاه های تقاطع شهید بهشتی در خط ٣

 بهره برداری از ایستگاه نیرو هوایی در خط ٤

 بهره برداری از ایستگاه ولی عصر(عج)  در خط ٤

 بهره برداری از ایستگاه شهرک اکباتان در خط ٤

 بهره برداری از ایستگاه ارم سبز در خط ٤

سال 1393

 بهره برداری از ۸ ایستگاه مختلف در خط 3

سال 1394

 بهره برداری از ۷ ایستگاه در خط ٣

 بهره برداری از دو ایستگاه بیمه در خط 4

 بهره برداری از ایستگاه ترمینال  1 و 2  در خط 4

 بهره برداری از ایستگاه ترمینال  4 و 6  در خط 4

سال 1395

 بهره برداری از حدفاصل ایستگاه شاهد و شهر آفتاب و افتتاح ایستگاه نمایشگاه شهر آفتاب

 بهره برداری از ۷ ایستگاه در خط  3

تا شهریور سال 1396

 بهره برداری از ۸ ایستگاه در خط 7

 بهره برداری از ایستگاه شهید محلاتی در خط 3

 بهره برداری از ایستگاه فرودگاه امام خمینی(ره)

محمدعلی نجفی

5 شهریور 1396 تا 21 فروردین 1397

محمدعلی نجفی در 8 آبان وعده داد تا خط هفت متروی تهران تا قبل از عید بازگشایی شود: « امیدواریم کارهای مربوطه زودتر انجام شده و خط 7 مترو پیش از عید نوروز مجددا راه اندازی شود. بعد از نجفی، علی امام، مدیرعامل متروی تهران نیز در ارتباط با بازگشایی خط 7 مترو در آبان 96، وعده 6 ماه بعد را داد.»   محمد علیخانی، عضو کمیسیون حمل ونقل شورای شهر نیز در آذرماه سال 96 اعلام کرد که مسئولان شهرداری و مترو از قول و وعده های شهردار و مدیران مترو برای افتتاح خط 7 تا پایان سال و با تامین اعتبار 300 میلیاردی خبر داده اند. بعد از گذشت مدتی علی امام، مدیرعامل مترو در دی ماه 96 به اعلام زمان جدیدی برای افتتاح خط 7 متروی تهران مبادرت کرد و گفت که اردیبهشت 97 این خط افتتاح خواهد شد. امام قول چرایی عدم افتتاح این خط در پایان سال 96 را هم داده بود که این موضوع نیز مانند وعده های بسیار دیگری درگیر و دار استعفای نجفی از شهرداری تهران به فراموشی سپرده شد.

سید محمدعلی افشانی

26 اردیبهشت 1397 تا به امروز

بعد از استعفای نجفی، پورسید آقایی، معاون حمل ونقل و ترافیک شهرداری تهران نیز دراین ارتباط اظهارنظر جدیدی کرد و گفت: خط 7 مترو تا اواخر اردیبهشت ماه راه اندازی مجدد خواهد شد.

اردیبهشت ماه هم تمام شد و دوباره پورسید آقایی بدون توضیح در ارتباط با چرایی این مقدار وعده های بی عمل در ارتباط با عدم افتتاح خط 7 بابیان زمان جدید افتتاح گفت: قول داده بودیم که هفته اول خردادماه بخشی از خط 7 افتتاح شود، اما به دلیل مشکلاتی که در تامین مالی داشتیم و همچنین واردات برخی از قطعات نتوانستیم به قول خود عمل کنیم اما امیدواریم در هفته آخر خردادماه 6 کیلومتر از خط 7 را با تجهیزات کامل وارد مدار کنیم.

این سناریو باز هم ادامه پیدا کرد و ما بعد از گذشت ماه ها همچنان منتظر افتتاح و بازگشایی کامل خط 7 متروی تهران هستیم، اتفاقی که هنوز نیفتاده است. این بی نظمی و بی برنامگی در افتتاح یک خط مترو باعث شد تا شورای شهری ها نسبت به ناتوانی شهرداری در افتتاح و اتمام پروژه های شهری انتقاد کنند.

محمد علیخانی، رئیس کمیسیون حمل ونقل و عمران شورای شهر به رسانه ها گفت: «مدیران جدید در معاونت حمل ونقل و ترافیک متاسفانه در این مدت عملکرد ضعیفی داشته اند و نتوانسته اند انتظارات را برآورده کنند.

حتی در این مدت نتوانسته اند یک ایستگاه مترو افتتاح کنند. اگر قرار بود مدیران قبلی نیز همه اش بگویند پول ندارند، همین خطوط را هم نداشتیم. مسئولان فعلی فقط می گویند به ما پول بدهید تا کار کنیم. این ها متاسفانه یک ایستگاه هم راه اندازی نکرده اند، پس قبلی ها چطور شهر را اداره کرده اند؟