موانع پیش روی نوسازی بافت های فرسوده

    فواید و مزایای نوسازی بافتهای فرسوده شهری بر هیچ کس پوشیده نیست ولی در مقام عمل موانع زیادی بر سر راه آن وجود دارد.

به گزارش ایرنا، امروزه بافت های فرسوده در حوزه شهرسازی یک فرصت مغتنم به حساب می آیند زیرا ساخت مسکن در آنها با وجود تاسیسات زیربنایی قبلی از هزینه های اضافی مانند ایجاد شبکه های آب، برق و گاز برای شرکت های خدمات رسان و همچنین سایر هزینه ها برای شهرداری جلوگیری می کنند و سایر امکانات نیز نظیر واحدهای تجاری و رفاهی و خدماتی نیز در دسترس ساکنان آنهاست.

با این وجود در سال های گذشته، راهکارهای مختلفی به منظور احیا و بازسازی بافت های فرسوده به کار گرفته شد که اجرای آنها عقیم ماند که یکی از دلایل مهم آنرا باید مشکل در تامین منابع مالی هنگفت مربوط به این موضوع و دیگر عوامل همچون مشکلات مربوط به پرداخت تسهیلات تعیین شده به متقاضیان و افزایش هزینه های ساخت دانست.

کارشناسان معتقدند برای انجام این مهم دولت و نهادهای عمومی مسئول از جمله شهرداری ها، راه و شهرسازی، سازمان نظام مهندسی ساختمان، سازمان عمران و مسکن سازان و در نهایت نظام بانکی کشور باید وارد عمل شده تا علاوه بر دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده در این بافت، نسبت به احیا و آبادانی آن اقدام شود.

** انتظار طولانی برای دریافت تسهیلات و هزینه بالای انشعابات، مشکلات پیش روی نوسازی بافت های فرسوده

صاحب یک آژانس معاملات املاک در قزوین در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: ساخت و ساز در بافت فرسوده شهر قزوین در سال های 89 تا 91 به شدت مورد توجه قرار گرفت چرا که متقاضیان این بافت هم به لحاظ دریافت تسهیلات و هم تشویق شهرداری ها در ارایه تراکم های رایگان همکاری لازم را از سوی دستگاه های ذیربط شاهد بودند.

رضا زرشکی افزود: پس از آن، متاسفانه و به یک باره آتش فعالیت عملیات احداثی در بافت فرسوده قزوین فروکش کرد زیرا متقاضیان با انتظار طولانی مدت برای دریافت تسهیلات، افزایش نرخ بهره بانکی و خدمات زیربنایی مانند انشعابات با مشکلات فراوانی روبرو شدند.

وی تاکید کرد: در عین حال و با توجه به پایین بودن متراژ برخی از زمین ها، متقاضیانی که در حین ساخت و ساز مبادرت به تخلف در احداث بناهای خود می کردند با جرایم بسیار سنگینی از سوی کمیسیون ماده 100 شهرداری روبرو شدند که این مهم نیز در کاهش انگیزه ساخت در بافت اثر فراوانی ایجاد نمود.

یک کارشناس امور مسکن نیز در این رابطه اظهار کرد: بهسازی و نوسازی بافت فرسوده یکی از اقدام های مهم دولتمردان بود که متاسفانه شتابزده و عجولانه پیش رفت تا جایی که این طرح در اواسط کار با موانع و مشکلات متعددی روبرو شد.

** فروکش انگیزه سازندگان در بافت های فرسوده با افزایش هزینه های ساخت

عبدالله شعبانی ادامه داد: نخستین شرط ساخت در این گونه بافت ها باید به شرط تجمیع پلاک ها در بافت با هدف نماسازی های مناسب، ایجاد فضاهای سبز و گسترش فضاهای تجاری و فرهنگی متناسب با بافت ایجاد می شد که متاسفانه این کار صورت نگرفت تا جایی که ما شاهد احداث واحدهایی در پلاک هایی با متراژ 50 و 60 متری هستیم.

وی با اشاره به اینکه تسهیلات وعده داده شده از قبیل کاهش حق انشعابات و سودهای بانکی هم تحقق نیافت،ادامه داد: این مسایل تا جایی پیش رفت که سود وام های بانکی از 12 درصد پیش بینی شده به 18 تا 24 درصد و حق انشعابات برق، گاز و آب نیز تا پنج برابر افزایش یافت.

به گفته این کارشناس مسکن، مسایل و مشکلات یاد شده در کندی روند ساخت و سازها در بافت فرسوده شهری بسیار مهم بوده تا جایی که صدور پروانه ساخت را در مناطق مختلف بافت با کندی روبرو ساخته است.

**حمایت از احیا و نوسازی بافت های فرسوده، قانونی که چندان به آن توجه نشد

رئیس اداره عمران بهسازی اداره کل راه و شهرسازی استان قزوین نیز در این رابطه گفت: براساس برنامه پنجم توسعه و قانون بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده شهری قرار بود در یک دهه هر سال 10 درصد بافت های فرسوده شهری نوسازی شود.

رافع ناصری فر ادامه داد: متاسفانه این مساله به دلایل مختلف از جمله گستردگی شعاع بافت، مشکلات موجود در زیرساخت ها،دیده نشدن احداث برخی امکانات از جمله پارک های محلی، اماکن بهداشتی و درمانی، مراکز آموزشی و فرهنگی از یک سو و کاهش استقبال مردم به دلیل رکود حاکم بر ساخت و سازها مورد توجه جدی قرار نگرفت.

وی اضافه کرد: در گذشته مسئولان امر به جای ارائه سند چشم اندار و توجه به اولویت ها تنها به راه حل های مقطعی و زودگذر بسنده کرده بودند که این مساله لطمه های زیادی را به طرح های موجود از جمله بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده شهری وارد ساخت.

ناصری فرادامه داد: به همین منظور دولت درسال گذشته با ارائه طرح بازآفرینی توسط شرکت عمران و بهسازی شهری، در 20 شهر اقدام به تهیه سند محله کرد که در قزوین 2 محله باغ نشاط و دیمج با هدف بافت میانی و سکونتگاهی مورد تصویب قرار گرفتند.

وی با اشاره به اینکه براساس مدل بازآفرینی، محدوده جدید معرفی می شود که با محدوده بافت فرسوده متفاوت خواهد بود، گفت: محدوده بازآفرینی شامل سکونتگاه های غیررسمی، بافت تاریخی و بافت های فرسوده میانی است اما محدوده بافت های فرسوده قدیم شامل ناپایداری، نفوذناپذیری و ریزدانگی ها بود.

ناصری فر، میزان بافت فرسوده میانی شهر قزوین را براساس شاخص های قدیم 504 هکتار و بافت سکونتگاهی را نیز 27 هکتار اعلام و یادآور شد: با وجود مشکلات زیرساختی در بافت های فرسوده، پیشروی های صورت گرفته در گذشته نیز با کندی همراه بود و تسهیلات پرداختی نیز به صورت جزیره ای و نقطه به نقطه پرداخت می شد که همین مساله امکان برنامه ریزی را برای مدیران شهری سخت و سختر می کرد.

**شهر قزوین دارای 500 هکتار باف فرسوده

مدیرکل راه و شهرسازی استان قزوین در رابطه با بافت فرسوده، گفت: وجود 500 هکتار از این نوع بافت در قزوین ما را برای برنامه ریزی و ایجاد زیرساخت های لازم در آن سال به سال جدی تر می کند.

مسعود حق لطفی ادامه داد: باید اذعان کرد که مساله بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده شهری براساس برنامه ها، پیشرفت لازم را نداشته و این مساله باید بدون شک مورد بازبینی های لازم قرار بگیرد.

وی اظهار کرد: هزینه های ساخت در بافت های فرسوده با درنظرگرفتن مجموع مسایل مربوط به حوزه احداث ساختمان ها از ساخت و ساز در مناطق جدید کم تر است.

** بازآفرینی محله، مدلی برای نوسازی بافت های فرسوده

وی اضافه کرد: برای این منظور دولت در برنامه ششم توسعه طرح بازآفرینی محله را برای شهرهای کشور مورد تدوین قرار داد که در این راستا 270 محله در کشور مورد توجه قرار گرفت که 16 محله آن مربوط به استان قزوین بود.

حق لطفی ادامه داد: در این خصوص 9 محله قدیمی فعال در قزوین شامل محلات سردار، بلاغی، راه آهن، باغ نشاط، دیمج، هادی آباد، چوبیندر، لالوها و آقاکبیر، در شهر الوند محله گل ها و 2 محله در بافت های مرکزی شهرهای آوج و تاکستان را در دستور کار خود قرار داده ایم.

وی با اشاره به اینکه ابتدا برای هر محله طرح یا سند توسعه متناسب با همان محل باید تهیه شود، افزود: با تهیه طرح یاد شده، تکلیف دستگاه های خدمات رسان از جمله برق، آب، گاز و مخابراتی به همراه شهرداری و دانشگاه علوم پزشکی و آموزش و پرورش و سایر دستگاه های ذیربط روشن می شود و پس از ارزیابی های لازم از سوی آنها، عملیات اجرای سند یاد شده در دستور کار قرار می گیرد.

وی در پایان اضافه کرد: در حال حاضر طرح بازآفرینی محله بلاغی در حال اتمام است و به زودی در مرحله اجرا قرار خواهد گرفت.

بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری، مناطقی از شهر هستند که در سال های گذشته عناصر متشکل آن از جمله تاسیسات روبنایی، زیربنایی، ابنیه، خیابان ها و دسترسی های آن دچار فرسودگی و ناکارآمدی شده و ساکنان آن از مشکلات متعدد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی رنج می‌‌برند.