کاهش اختلاف قیمت دلار آزاد و دولتی؛ اجرای ارز تک نرخی کلید خورد
تین نیوز | بانک مرکزی با حرکت معکوس نرخ ارز بانکی با بازار آزاد، تک نرخی شدن نرخ ارزرا کلید زد. اختلاف قیمت بین ارز بانکی و ارز در بازار آزاد در روزهای اخیر به حدود 500 تومان رسیده است و بانک مرکزی نرخ رسمی اکثر ارزها را با وجود روند نزولی نرخ ارز در بازار آزاد به تدریج بالا می‌برد.
هر چند بازار ارز در روزهای گذشته با آرامش نسبی همراه بوده و نرخ اکثر ارزها تغییرات چندانی نداشته است اما بانک مرکزی طی دو روز گذشته نرخ بانکی اکثر ارزها را در مرکز مبادلات ارزی افزایش داده است.
بازار آزاد ارز این روزها با افت و خیز محدودی همراه شده و دلار در محدوده 3130 تا 3135 تومان در نوسان است و علاوه بر دلار دامنه نوسانات سایر ارزها کم شده و فاصله خرید و فروش ارز شاهد آرامش نسبی است.
کارشناسان اقتصادی معتقدند اتمام مذاکرات وین و تمدید آن در کنار واریز قسط هفتم اقساط بلوکه شده و وعده واریز قسط هشتم در هفته‌های آتی سبب کاهش یافتن نوسانات بازار شد.
در این میان بازار ارزهای رسمی در حرکتی معکوس نسبت به بازار آزاد شاهد رشد قیمتی بیشتر ارزها بوده به نحوی که طی دو روز گذشته نرخ 35 ارز با رشد مواجه شده است.
براساس برنامه‌های دولت، قرار است ارز در نیمه دوم سال‌جاری تک نرخی شود و به گفته مسوولان اقتصادی دولت این حرکت به یکباره انجام نخواهد شد بلکه برنامه‌ای است که به صورت تدریجی به اجرا درخواهد آمد و این موضوع به صراحت به عنوان برنامه‌ای جدی اعلام شده است.
این در حالی است که طی روزهای اخیر با وجود اینکه نرخ دلار در بازار آزاد تقریبا روندی کاهشی و تا حدودی ثابت را طی می‌کند، نرخ دلار دولتی قابل عرضه در مرکز مبادلات ارزی به تدریج و آهسته و به صورتی نامحسوس در حال افزایش است به نحوی که بانک مرکزی طی دو روز گذشته نرخ 35 ارز دولتی را افزایش داده است.
گرچه این افزایش قیمت بسیار اندک است اما برخی از کارشناسان اقتصادی بر این عقیده هستند که این امر دلالت بر این دارد که بانک مرکزی برنامه تک نرخی کردن قیمت ارز را در دستور کار خود قرار داده است البته موضوع مهم این است که براساس اعلام محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت و معاون رییس‌جمهور قرار است نرخ دلار در بازار آزاد به نرخ دولتی نزدیک شود.
نوبخت اعلام کرده است که دولت در تلاش است تا حاشیه قیمت دلار در بازار آزاد و نرخ رسمی آن را کاهش دهد این درحالی است که براساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، نرخ بازار آزاد باید خود را به نرخ رسمی دلار برساند که به این نحو قیمت دلار تک‌نرخی خواهد شد.
وی مبنای محاسباتی نرخ دلار تک‌نرخی براساس برنامه‌های دولت را 2650 تومان اعلام کرد و ادامه داد: البته این رقم تا حدودی کم و خوشبینانه به آن نگریسته شده است، با این وجود قیمت بازار در این حدود باید خود را تنظیم کند.بانک مرکزی روز گذشته نرخ دولتی دلار را 2616 تومان اعلام کرد و قیمت این نوع ارز در بازار آزاد دیروز 3131 تومان بود و اختلاف قیمت بین دو نرخ به حدود 500 تومان می‌رسند این در حالی است که حدود یک ماه پیش اختلاف بین این دو نرخ به حدود 700 تومان می‌رسید.
تلاطمات ارزی
در عین حال بازار ارز در شرایط آرامی به سر می‌برد و طی چند ماه گذشته خبری از تلاطمات ارزی نبوده است و به نظر می‌رسد که زمان اجرای مقدمات برنامه یکسان‌سازی نرخ ارز فرا رسیده است و دولت درصدد اجرای آن به صورت گام به گام است.
به گفته مقامات بانک مرکزی در نیمه دوم امسال نظام تک نرخی ارز در بازار ارز کشور حاکم خواهد شد و باید با نظام ارز چند نرخی خداحافظی کرد. رییس کل بانک مرکزی هم موضوع اصلی در این زمینه را ثبات اقتصادی اعلام و بیان کرد که دولت به دنبال نرخی است که بتواند تولید و اشتغال را در کشور پشتیبانی کند.
براساس قانون برنامه پنجم توسعه نظام ارزی کشور باید شناور مدیریت شده باشد و نرخ ارز با توجه به حفظ دامنه رقابت‌پذیری در تجارت خارجی و با ملاحظه تورم داخلی و جهانی و همچنین شرایط اقتصاد کلان از جمله تعیین حد مطلوبی از ذخایر خارجی تعیین شود.
می‌توان گفت طی سال‌های اخیر تقریبا سه نرخ ارز (دلار) در اقتصاد ایران حاکم بود، نرخ ارز بازار آزاد، نرخ ارز مبادله‌ای و نرخ ارز مرجع. البته در گذشته طی سال‌هایی نظام ارز تک‌نرخی در کشور حاکم بود اما در سال‌های گذشته به دلیل سودجویی‌هایی که در بازار ارز صورت گرفته بود، نظام ارزی کشور دارای چند نرخ شد.
اجرای این برنامه به گفته اقتصاددانان نیازمند شرایط باثبات اقتصادی و آرامش بازار ارز است.
برخی از کارشناسان می‌گویند که با محدود کردن تقاضای ارز توسط دولت و عرضه بیشتر ارز می‌توان قیمت ارز آزاد را به قیمت ارز در بودجه نزدیک کرد. به هر حال اقتصاددانان به دولت توصیه می‌کنند و از دولتمردان می‌خواهند که نرخ ارز را پس از تک نرخی کردن ثابت نگه دارند تا فعالیت‌ها و بنگاه‌های تولید و اقتصادی کشور با مشکل مواجه نشوند.
با این اوصاف به تعبیر برخی تحلیگران اقتصادی، کاهش فاصله نرخ ارز دولتی با بازار آزاد زمینه‌ای برای آغاز اجرای طرح یکسان‌سازی نرخ ارز در نیمه دوم امسال توسط بانک مرکزی است.
شفافیت در معاملات ارزی
علی قنبری، کارشناس اقتصادی در خصوص اقدام گام‌به‌گام تک نرخی شدن ارز توسط بانک مرکزی به خبرنگار «جهان‌صنعت» گفت: تک نرخی شدن ارز باعث افزایش شفافیت در مبادلات بازار می‌شود و این اقدام بانک مرکزی بسیار مفید و مثبت می‌باشد و باعث رونق وضعیت اقتصادی می‌گردد.
وی افزود: بنده با این اقدام بانک مرکزی موافق هستم چراکه این اقدام باعث تعدیل نرخ ارز در بازار مبادله‌ای و آزاد می‌شود و مشکل ارز را در بازار عرضه حل می‌کند.
این کارشناس اقتصادی عنوان کرد: تک‌نرخی شدن ارز باعث افزایش مبادلات و در نهایت منجر به تامین کسری بودجه خواهد شد.
کاهش فاصله نرخ آزاد و دولتی
بیژن بیدآباد، کارشناس مسایل اقتصادی نیز در خصوص دلایل اقدام بانک مرکزی در افزایش نرخ بانکی ارزها به ایرنا گفت: از آنجایی که بانک مرکزی تک نرخی کردن ارز را در شش ماهه دوم سال جاری در دستور کار دارد به احتمال زیاد در پی کاهش فاصله نرخ بانکی ارزها با قیمت بازار آزاد است.
وی افزود: البته افزایش قیمت نرخ بانکی ارزها در شرایط کنونی از اهمیت زیادی برخوردار نیست زیرا میزان افزایش اندک بوده و با هدف خاصی دنبال می‌شود.
افزایش تدریجی نرخ ارز دولتی
همچنین مهدی تقوی دیگر کارشناس مسایل اقتصادی نیز در این خصوص گفت: این اقدام بانک مرکزی به احتمال زیاد به دلیل اجرای تک نرخی کردن ارز در شش ماهه دوم سال است.
وی ادامه داد: از آنجایی که نرخ دلار در بازار آزاد حدود 3130 تومان است و نرخ بانکی دلار نیز به مرز 2600 تومان رسیده، بانک مرکزی می‌تواند به تدریج این فاصله را کاهش و برنامه خود را برای بازار ارز پیاده کند.
وی اظهار داشت: از آنجایی که این افزایش به تدریج و آرام دنبال می‌شود و بانک مرکزی هدف خاصی را از این رویه دنبال می‌کند، جای نگرانی برای این امر وجود ندارد.