جدال قدرت در «جاده» انتخابات
حمل‌ونقل به‌دلیل سهم حدود هفت تا هشت درصدی آن در تولید ناخالص ملی و حمل‌ونقل جادهای و پروژه‌های راهسازی به خاطر اینکه همچنان بار اصلی جابه‌جایی بار و مسافر را بر دوش می‌کشد، یکی از سوژه‌هایی است که در بحبوحه تبلیغات نامزدهای دوازدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری، زمزمه‌های آن به گوش می‌رسد.
البته احتمال می‌رود اظهارات کاندیداها در مناظره‌های سیاسی و فرهنگی و خصوصا اقتصادی، بیشتر به سمت اقتصاد حمل‌ونقل سوق پیدا کند، اما تا همین لحظه نیز برخی از آنها یا اطرافیان‌شان، نیم‌نگاهی به جادهها داشته‌اند. جاده، در اظهارات کاندیداها، برخی مواقع جنبه عام و کلی داشته که ارتباطی به حمل‌ونقل پیدا نمی‌کند و برخی مواقع مستقیما به جادهها و راه‌های کشور اشاره دارد.
اگر به جاده خاکی بزنید...
اسحاق جهانگیری که این روزها از وی به‌عنوان پدیده انتخابات ریاست‌جمهوری نام برده می‌شود و البته در طول چهار سال فعالیت دولت یازدهم در زمان افتتاح، پیشرفت و تکمیل پروژه‌های مختلف راهسازی خصوصا آزادراه تهران - شمال حضور یافته، از جمله کسانی است که بعد از مناظرات و برنامه‌های تبلیغاتی کاندیداها در واکنش به هجمه‌ها علیه دولت، از جاده به مفهوم عام آن یعنی «جاده خاکی» استفاده و اظهار کرده: «من آدم آرامی هستم که گوشه‌ای می‌نشینم و در چارچوب برنامه‌ها و آینده‌نگری صحبت می‌کنم.
دیگران هم اگر در همین چارچوب صحبت کنند من نقد می‌کنم و صحبتم را می‌کنم، اما اگر به حاشیه رفتند و به قول معروف به «جاده خاکی» زدند من هم همین‌طور جواب‌شان را می‌دهم.
آزادراه انتخاباتی و میراث فرهنگی!
محمدباقر قالیباف که برای سومین بار، بخت خود را در پوشیدن ردای ریاست‌جمهوری می‌آزماید، با روش متفاوتی، به میدان آمده و در اظهارات نیشدار انتخاباتی‌اش به کنایه از تأخیر در ساخت آزادراه تهران - شمال گفته است و اینکه باید این اتوبان را ثبت میراث فرهنگی کنیم: «پیرمردها و بزرگوارانی که در جمع ما هستند، حتما یادشان هست، از سی و اندی سال قبل همه منتظرند که اتوبانی از تهران به شمال کشیده شود.
خیلی‌ها که به رحمت خدا رفتند، خیلی جوان‌ها پیر شدند، کوچک‌ها بزرگ شدند، الان میانسال شدند هنوز این اتوبان به شمال نیامده. به قول عزیزمان می‌گوید برو ثبت میراث فرهنگی‌اش کن. مشکل فنی داریم؟ مشکل طراحی داریم؟ در همان ابتدای کار هم شاید مسیر درستی را طی نکردند. چرا؟ مگر چند کیلومتر است؟ چه‌کار می‌خواهیم بکنیم؟» وی همچنین در جمع معلمان و کارگران با اشاره به قاچاق کالا، به جادهها اشاره کرده است: «چطور می‌شود نزدیک به ۲۵ میلیارد دلار قاچاق از ریل‌ها و جادهها وارد کشور شده و توزیع شود. جز اینکه ۴ درصد حوزه نفوذ داشته و بقیه را تحت تأثیر قرار داده‌اند.
آخوندی، وزیر راه، نیز چند روز بعد البته بدون کنایه و با توضیحاتی درباره پیشرفت پروژه آزادراه تهران - شمال به قالیباف پاسخ داد: «ما در قطعه یک خوشبختانه بیش از ۸۳ درصد پیشرفت کار داریم و امیدواریم براساس وعده‌ای که کردیم، در همین دولت، قطعه یک را انشاالله به افتتاح ب‌رسانیم. برای قطعه دو، یک تونل بسیار بلند داریم، تونل البرز با ۶۵۰۰ متر که خوشبختانه امروز به من خبر دادند که تاج این تونل را به هم وصل کردیم و اولین مرحله حفاری تونل خوشبختانه به نتیجه رسید.
بقیه کار هم در دست اقدام است. برای بقیه اجزای قطعه دو، مناقصات آن برگزار شده و در همین اردیبهشت ماه، کار رسمی شروع فعالیت بقیه قطعات کارگاهی قطعه دو هم انجام می‌شود. هم‌زمان با قطعه یک و دو، ما مذاکرات لازم برای انتخاب سرمایه‌گذار و پیمانکار را با کمک بنیاد مستضعفان برای قطعه سه هم داریم. امیدوارم با این پروژه با سرعت و شتابی که گرفته، بتوانیم در خدمت مردم ایران باشیم.»
از برنامه‌های توسعه تا وسایل قتاله!
میرسلیم که در مناظره اول، درباره لزوم اولویت‌بخشی به ترابری عمومی سخن گفته بود، دی ماه ۹۵ نیز در وبسایت شخصی خود، با لحن کارشناسانه، به مسائل جادهای پرداخته و از عدم توجه به سیاست‌های کلی نظام در حوزه حمل‌ونقل و برنامه‌های توسعه انتقاد کرده بود: «شانزده سال پیش سیاست‌های کلی نظام در بخش حمل‌ونقل ابلاغ شد، اگر آن سیاست‌ها در سه برنامه توسعه کشور، مدنظر قرار می‌گرفت و به اجرا گذاشته می‌شد، به نتایج مهمی دست می‌یافتیم... آنچه به‌عنوان تجربه‌ای مکرر در روزهای تعطیل، در جاده‌های کشور شاهدیم حکایت از عدم تعادل قطعی در بخش ترابری کشور است: راه‌بندان‌های طولانی‌مدت در محورهای اصلی و در شهرهای هدف، مصرف بی‌رویه سوخت و اسراف منابع انرژی، آلودگی محیط زیست و به‌ویژه هوا، اختلال‌های عصبی و روانی در میان افرادی که اسیر آن راه بندان‌ها می‌شوند...» وی همچنین با انتقاد از وضعیت نامطلوب ایمنی جادهها، معتقد است طی چندین سال، تلفات جانی حوادث رانندگی ما در دنیا رتبه اول را دارد و از پایان جنگ تحمیلی تاکنون، این تلفات، بیش از چهار برابر شهدا بوده است. به گفته وی، وسایل نقلیه شخصی «وسایل قتاله» هستند و فایده آنها بسیار محدود و خسارت‌هایش، هنگفت است.
وداع با حمل‌ونقل، سلام به مسکن مهر!
علاوه بر روحانی و جهانگیری که با توجه به حضورشان در دولت یازدهم، بارها بر اهمیت حمل‌ونقل جادهای تأکید کرد‌ه‌اند، هنوز مصطفی هاشمی‌طباء و ابراهیم رئیسی، ورود جدی به این عرصه نداشته‌اند. هاشمی‌طباء در فیلم تبلیغاتی خود از حمل‌ونقل در کنار گردشگری، هتلداری و مترجمی به‌عنوان مشاغلی نام برده که باید به گردشگران خدمت دهند.
همچنین، جنس انتقادات علی نیکزاد، رئیس ستاد انتخاباتی رئیسی و وزیر راه‌وشهرسازی دولت دهم، همانند دوران وزارتش که به «وزیر مسکن مهر» معروف بود به همین موضوع برمی‌گردد و کاری به حمل‌ونقل ندارد! به گفته وی: «هیچ کاری را در جمهوری اسلامی به‌اندازه مسکن مهر نزدند و هرچه زدند در دل مردم بیشتر جای گرفت.» به اعتقاد نیکزاد، با مسکن مهر، ۱۳۰ رشته صنعتی و دو و نیم میلیون شغل، ایجاد می‌شود.
جاده انتخابات
هر چه به پایان رقابت‌های انتخاباتی و خصوصا مناظره‌ها نزدیک می‌شویم، سهم جادهها در رساندن کاندیداها به پاستور، پررنگ‌تر می‌شود. پرداختن به موضوعاتی مانند اقتصاد حمل‌ونقل جادهای، اشتغال ناشی از آن، تقویت مشارکت بخش خصوصی در اجرای پروژه‌ها، نوسازی و بهسازی جادهها و وسایل نقلیه برای کاهش سوانح رانندگی و تأکید بر افزایش ترانزیت و صادرات کالا با توسعه حمل‌ونقل ترکیبی در مناظرات و تبلیغات انتخاباتی کاندیداها، نه تنها بیانگر آگاهی آنها از تأثیرات مهم حمل‌ونقل بر توسعه اقتصادی است بلکه فرصتی برای آگاه‌سازی بیشتر مردم درباره پروژه‌های جادهای و توسعه زیرساخت‌های جادهای تا سال ۱۴۰۰ است.
