افزایش ظرفیت فضا٬ دستیابی پروازها به مسیر و ارتفاع مطلوب
محمدصادق دیجوری: توسعه هوانوردی کشور و لزوم توجه کامل به ابعاد این توسعه و فراهم کردن زمینه‌های مناسب و برطرف نمودن موانع پیشرفت با دوراندیشی و تدابیر متکی بر فناوری و تجربه٬ امریست که اهمیت برنامه‌ریزی دقیق و کاهش هزینه‌های اجرایی از بعد صرف زمان و منابع پولی را دو چندان می‌نماید. توسعه هوانوردی باید دارای جنبه‌های هدف‌گذاری و استراتژی‌های مناسب در جهت کاهش مصرف سوخت، حفظ محیط زیست و کاهش تأخیرات بوده و همگام با منافع ملی و برنامه‌های توسعه هوانوردی بین‌المللی و منطقه‌یی ایکائو باشد.
برای دستیابی به اهداف هوانوردی فوق٬ افزایش ظرفیت فضا و فرودگاه‌ها و به همین ترتیب فراهم نمودن امکان دستیابی پروازها به مسیر و ارتفاع مطلوب٬ از راهبردهای اساسی نقشه راه توسعه و بازطراحی فضای کشور است. پیشبرد توسعه در مسیر راهبردهای عنوان شده ایجاب می‌کند؛ تدوین طرح توسعه به سمت ایجاد بهبود در امکانات ارتباطی، ناوبری، نظارت و مدیریت ترافیک هوایی گام بردارد و ارائه خدمات در زمینه‌های مطرح شده را با استفاده از فناوری مناسب تقویت کند.
کاربران فضا اعم از نظامی و غیرنظامی خواستار سامانه‌های هوانوردی کارآمد هستند که با کمترین هزینه و حداقل‌ها تأمین‌کننده ایمنی و منافع عملیاتی حتی در شرایط نامساعد جوی باشند. ارتقای کارایی عملیاتی کاربران فضا و جلوگیری از تأخیر، لغو و یا تغییر مسیر پرواز از مواردی‌ست که سطح اعتماد به سامانه هوانوردی کشور را افزایش داده و از بروز وقفه و تحمیل هزینه‌های ناخواسته پیشگیری می‌نماید.
اقداماتی که در جهت رقابتی کردن فضای کشور انجام شده و بهره‌برداری بهینه از فضای ممتاز کشور را برای پروازهای عبوری در مسیرهای مستقیم و موازی یک‌طرفه به‌راحتی میسر ساخته است٬ دارای زمینه برنامه‌ریزی چندین ساله است.
الزامات قانونی و تعهدات بین‌المللی نیز اهرم‌هایی هستند که برای پیشبرد صنعت هوانوردی و پاسخگویی به آنها نیاز به فراهم کردن مقدمات و برنامه‌ریزی دقیق دارند. بندهای قوانین برنامه‌های توسعه پنج‌ساله و موارد مندرج در سند چشم‌انداز ایران 1404 تعهداتی را برای صنعت هوانوردی کشور در ابعاد توسعه و ساختار به‌وجود آورده است که برای حصول به نتیجه قطعی در زمان‌های مقرر٬ نیاز به طرح مدون و نقشه راه مستند را ضروری می‌سازد.
استفاده از ماهواره‌های ناوبری
در حال حاضر اکثر کشورهای جهان به‌ویژه کشورهای پیشرو در صنعت و کشورهای در حال توسعه به‌دلیل صرفه اقتصادی و کاهش وابستگی به تجهیزات زمینی٬ مبادرت به طراحی مسیرهای مبتنی بر ماهواره می نمایند.
در حال حاضر اکثریت قریب به اتفاق مسیرهای هوایی اروپا با استفاده از ماهواره‌های ناوبری Global Navigation Satellite System) GNSS) طراحی شده‌اند. در ایران نیز با توجه به قابلیت هواپیماهای موجود در ایرلاین‌ها٬ نسبت به ایجاد مسیرهای هوایی مستقیم و موازی با روش نوین ناوبری٬ اقداماتی در جریان است. در مسیرهای هوایی ایران بالاتر از ارتفاع 28000 پا ( RNAV1 ) و همچنین تعدادی مسیر هوایی مستقل از نوع RNAV5 ارائه شده است که تعیین‌کننده دقت ناوبری لازم هواپیما در این مسیرها است.
مزایای طراحی اینگونه مسیرها
- ایجاد مسیرهای مستقیم و موازی و در نتیجه کاهش مصرف سوخت و کاهش تولید CO2
- به حداقل رساندن تداخل طرح‌ها
- ارائه طرح‌های مستقیم برای فرود هواپیماها
- کاهش تأخیرات پروازی در مسیرها و پایانه‌های پروازی
- کاهش وابستگی به تجهیزات ناوبری زمینی
- سهولت ناوبری توسط خلبانان
بهره‌برداری از راه‌های هوایی جدید
به‌دنبال تلاش‌ها و اقدامات شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران در طراحی و به اجرا در آوردن مسیرهای هوایی در فضای کشور٬ وزیر راه‌وشهرسازی و مدیرعامل این شرکت٬ دهم اردیبهشت‌ماه ۹۶ با حضور در هسته مرکز کنترل فضای کشور و با دستور به سرشفیت این مرکز، ۵۲۰۰ کیلومتر راه هوایی جدید در ایران را به بهره‌برداری رساند.
نظر متخصصان شرکت در مورد بهره‌برداری از راه‌های هوایی جدید حاکی از آن است که با بهره‌برداری از این مسیرهای هوایی ضریب ایمنی پروازها و دقت در هدایت آنها افزایش می‌یابد و استرس کمتری بر کنترلرهای مراقبت پرواز وارد می‌شود.
مراحل اجرایی "مدیریت آسمان ایرانشهر"
این پروژه بخش دوم از فاز نخست پروژه فراملی "مدیریت آسمان ایرانشهر" است. در بخش نخست این فاز، ۷۱۰۰ کیلومتر راه هوایی به بهره‌برداری رسید و در فاز دوم ۵۲۰۰ کیلومتر راه هوایی افتتاح شد تا تمامی ترافیک هوایی فضای کشور در مسیرهای مستقیم و یک طرفه و با استفاده از فناوری RNAV انجام شود.
به این ترتیب متخصصان شرکت فرودگاه‌ها می‌توانند ضمن پذیرش ترافیک هوایی بیشتر، سرویس بهتری به ایرلاین‌ها ارایه دهند.
به گفته مدیرعامل شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران٬ این پروژه رویداد بزرگ و تاریخی در صنعت هوانوردی ایران است که با هدف رقابتی شدن فضای کشور و تبدیل ایران به نقطه تعادل منطقه‌ای با ایجاد ۵۲۰۰ کیلومتر راه هوایی در فضای ایران افتتاح شده است.. این رویداد نرم‌افزاری حاصل سه دهه تلاش برای اصلاح ساختار فضای کشور است.
