اشتغالزایی؛ رهاورد توسعه صنعت حمل و نقل هوایی
در پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی می‌خوانیم: باید آغاز برنامه توسعه کمی و کیفی ناوگان هوایی‌کشور در دولت تدبیر و امید و انعقاد قراردادها و تفاهمنامه‌های شرکت‌های هواپیمایی با سازندگان مهم هواپیما در دنیا با بهره‌گیری از تامین مالی بین‌المللی را ارج نهاد که قطعا متناسب با ورود هواپیما‌های جدید در کنار آثار متعدد اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی، موجبات اشتغال مولد و جذاب ده‌ها هزار نفر جوان را در کشور فراهم خواهد‌کرد.
امسال نیز اولویت اصلی کشور استمرار تلاش برای تقویت و مقاوم‌سازی اقتصاد ملی در یک رویکرد همزمان بهره‌گیری از همه ظرفیت‌های درونی کشور و استفاده موثر از فرصت‌ها و امکانات و بازارهای منطقـه‌ای و بین‌المللی است. در این میان اگرچه رهاورد توسعه اقتصاد ملی و ارتقای تولید ناخالص داخلی، افزایش نرخ اشتغال نیز خواهد بود، اما تاکید رهبری معظم انقلاب بر این راهبردی‌ترین نیاز جامعه جوان ایران، می‌طلبد در سیاستگذاری‌های سطوح عملیاتی‌تر توجه مضاعفی به صنایع و خدمات کاربر و مولدتر مبذول شود.
توجه به حق دولت تدبیر و امید به توسعه صنعت هوانوردی کشور و پی‌ریزی اقدامات جدی در این راستا، به‌عنوان یکی از راهبردهای تقویت قدرت نرم ملی، که در ٢٧ اردیبهشت ماه ١٣٩٤ در نوشتاری مبسوط در روزنامه دنیای اقتصاد به آن پرداخته بودم و آغاز فرآیند نوسازی و توسعه ناوگان هوایی کشور بلافاصله بعد از رفع تحریم‌های ظالمانه دهه‌های گذشته، یقینا از یک‌سو امکان دستیابی صنعت هوانوردی کشور به سهم مناسب‌تر از بازار وسیع حمل و نقل هوایی منطقـه‌ای و بین‌المللی را فراهم می‌کند و از طرفی با فراهم‌سازی ارتباط و اتصال سریع و ایمن مراکز مختلف برخوردار از ظرفیت‌ها و مزیت‌های جغرافیایی اقتصادی کشور، موجبات تسهیل جریان سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی و در نتیجه تسهیل تولید و اشتغال در آنها خواهد شد. این درحالی است که اشتغالزایی خود صنعت هوانوردی که اتفاقا براساس مطالعات و بررسی‌های کارشناسی ٣/٨ برابر سایر مشاغل مولدتر است و به ازای یکصد شغل درآن، تقاضا برای ٦١٠ شغل در صنایع دیگر ایجاد می‌شود، موضوع بسیار مهم و قابل توجهی است که باید در بررسی آثار متعدد توسعه حمل‌و‌نقل هوایی به ویژه در سال تولید و اشتغال بیش از پیش به آن پرداخته شود. براین اساس در این مجال سعی می‌کنم با بهره‌گیری از بررسی تطبیقی در ارتباط با اشتغالزایی مورد انتظار از عملیاتی شدن هر فروند هواپیمای جدید در نظام هوانوردی و حمل‌و‌نقل هوایی کشورها توجه همگان را به این وجه بسیار مهم و برجسته این صنعت جلب کنم.
مطالعات و تحقیقات به عمل آمده در بیش از ٦٠ کشور دنیا در سال گذشته توسط موسسه اقتصاد آکسفورد وابسته به دانشکده کسب و کار دانشگاه آکسفورد نشان می‌دهد، اشتغال مستقیم به ازای هر هواپیما در شرکت‌های هواپیمایی (گروه‌های پروازی، تعمیر نگهداری، هندلینگ، رزرواسیون و فروش و آموزش و کارکنان ستادی) به‌طور متوسط در کشورهای درحال توسعه ١٣٠ نفر، در کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه (OECD) ٨٠ نفر و در کل دنیا ١٠٤ نفر است.
این درحالی است که اشتغال مستقیم به ازای هر هواپیما در سایر بخش‌های صنعت (فرودگاه‌ها، خدمات ناوبری، صنایع هوایی، سازمان‌های دولتی و حکومتی مستقر در فرودگاه‌ها (گمرک، مهاجرت و...) و فعالیت‌های غیرهوانوردی بازرگانی در فرودگاه‌ها) نیز به‌طور متوسط در کشورهای درحال توسعه ٢٥٠ نفر، در کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه ٢٨٧نفر و در کل دنیا ٢٧٦ نفر ذکر شده است. بر این اساس اشتغال غیرمستقیم به ازای هر هواپیما در صنایع و خدمات زنجیره تامین نیازهای صنعت هوانوردی به‌طور متوسط در کشورهای درحال توسعه ٤٠٨ نفر، در کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه ٤١٠نفر و در کل دنیا ٤٣٠ نفر گزارش شده است.
ضمن آنکه اشتغال القایی (حمایت از مشاغل مختلف خارج از صنعت هوانوردی از طریق هزینه‌کرد شاغلین مستقیم در صنعت) به ازای هرهواپیما به‌طور متوسط در کشورهای درحال توسعه ٢٣٠نفر، در کشورهای کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه ١٩٤نفر و در کل دنیا ٢٠٠ نفر است.
در یک جمع‌بندی کلی می‌توان متوسط مجموع اشتغال مستقیم، غیر مستقیم و القایی به ازای هر هواپیما در کل دنیا را ١٠١٠ نفر، در کشورهای درحال توسعه ١٠١٨ نفر و در کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه ٩٧١ نفر دانست. ضمن آنکه با توجه به جابه‌جایی بیش از ٥٤ درصد گردشگران بین‌المللی از طریق حمل و نقل هوایی لازم است در تحلیل‌های کلان به حمایت اساسی حمل‌و‌نقل هوایی از صنعت گردشگری و مشاغل وابسته به آن اشاره کرد.
در این فرآیند است که باید آغاز برنامه توسعه کمی و کیفی ناوگان هوایی کشور در دولت تدبیر و امید و انعقاد قراردادها و تفاهمنامه‌های شرکت‌های هواپیمایی با سازندگان مهم هواپیما در دنیا با بهره‌گیری از تامین مالی بین‌المللی را ارج نهاد که قطعا متناسب با ورود هواپیما‌های جدید در کنار آثار متعدد اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی، موجبات اشتغال مولد و جذاب ده‌ها هزار نفر جوان را در کشور فراهم خواهد کرد.
یادآوری می‌نماید تعداد مشاغل مستقیم، غیرمستقیم، القایی در صنعت هوانوردی به همراه مشاغل مورد حمایت در صنعت گردشگری از طریق حمل‌و‌نقل هوایی در سال میلادی جاری بالغ بر ٦٩٥٦٨٠٠٠ نفر و میزان ارزش افزوده ناخالص تولیدی آن در اقتصاد جهانی نیز بیش از ٣١٤٢ میلیارد دلار برآورد شده است.
