گزارشی ازوضعیت صنعت هوانوردی جهان

به گزارش خبرنگار مهر، انجمن بین المللی حمل و نقل هوایی (یاتا) International Air Transport Association (IATA) اخیرا گزارشی از وضعیت صنعت حمل و نقل هوایی در سال ۲۰۱۶ منتشر کرد که نشان دهنده رشد این صنعت در دنیا طی سال گذشته میلادی بود.

بر اساس این گزارش تقاضا برای سفرهای هوایی در سال گذشته میلادی نسبت به سال قبل از آن (۲۰۱۵) در منطقه آسیا و اقیانوسیه رشد ۸.۳ درصدی را تجربه کرد که بالاتر از میانگین پنج ساله همین منطقه (۶.۹ درصد) بود.

مهم ترین بخش های این گزارش به این شرح است:

صنعت هوانوردی در سال های اخیر دوران پرفراز و فرودی را سپری کرده است. پس از وقایع تروریستی ۱۱ سپتامبر شاهد افول وحشتناک این صنعت بودیم به گونه ای که تعدادی از باسابقه ترین شرکت های هواپیمایی ناچار به اعلام ورشکستگی شدند و شرکت های باقی مانده هم برای بقا تلاش می کردند. وضعیت در حال بهبود بود که بحران اقتصادی جهان از راه رسید و باز هم شرکت های هواپیمایی را با چالش روبه رو کرد. هر چه بود اما این دوران بد گذشت و در سال های اخیر و متناسب با توسعه اقتصادی در جهان و البته توسعه صنعت گردشگری شاهد توسعه و رشد صنعت هوانوردی هستیم رشدی که بر اساس گزارش یاتا در سال ۲۰۱۶ ادامه داشته است.

بازار سفرهای هوایی بین المللی

هرچند تعداد خطوط هوایی فعال در بخش بین المللی کمتر از خطوط هوایی فعال در پروازهای داخلی است اما با توجه به بُعد مسافت در سفرهای بین المللی به طور کلی نیاز برای چنین سفرهایی همیشه بالا بوده و البته از نظر مالی نیز این بخش، گردش اقتصادی بزرگی را شامل می شود.

یکی از عوامل مؤثر بر سفرهای هوایی بین المللی گسترش و رونق صنعت توریسم است امری که هرچند در سال های اخیر در سایه تهدیدات تروریستی در بعضی از مهم ترین مقاصد گردشگری وقفه های کوتاهی ایجاد کرد اما هرگز تضعیف نشد و به همین دلیل و متناسب با آن، شاهد رونق سفرهای هوایی بین المللی هستیم.

از سوی دیگر بخشی از نیاز به سفرهای هوایی ناشی از مراودات بین المللی است امری که به طور مستقیم با وضعیت اقتصاد جهانی گره خورده است و در این بخش نیز هر چند اقتصادهای بزرگ مشکلاتی دارند اما وضعیت بسیار بهتر از روزهای بحرانی اقتصاد جهانی است. مجموع این دو عامل باعث شده صنعت هوایی در بخش بین المللی شاهد افزایش در بخش مسافری باشد و شرکت هایی ک در سال های اخیر همواره در مرز بین سود و زیان حرکت کرده اند، اکنون با ثبات در افزایش تقاضا بتوانند به فکر سرمایه گذاری های آینده باشند.

بر اساس اعلام یاتا، ترافیک مسافر هوایی در سال ۲۰۱۶ رشد ۶.۷ درصدی را نسبت به سال ۲۰۱۵ شاهد بوده است. در عین حال ظرفیت ها نیز در این بخش افزایش ۶.۹ درصدی نسبت به سال پیش داشته است. تمامی مناطق تحت بررسی یاتا در سال ۲۰۱۶ شاهد افزایش سطح تقاضا برای سفرهای هوایی بوده اند.

بررسی وضعیت بازار هوایی آسیا ـ اقیانوسیه

سهم اصلی سفرهای هوایی در سال ۲۰۱۶ به آسیا و اقیانوسیه (بدون در نظر گرفتن خاورمیانه) رسید، بازاری که مدت هاست گوی سبقت را از آمریکا و اروپا ربوده و با داشتن کشورهایی چین و هند و البته اقتصادهای قدرتمند و رو به رشدی مانند چین، ژاپن، کره جنوبی و هند سهم قابل توجهی از سفرهای هوایی را از آن خود کرده است.

در عین حال یاتا پیش بینی کرده تا در ۲۰ سال آینده تعداد مسافران هوایی کشور چین با افزایش ۸۱۷ میلیون مسافری به بیش از ۱ میلیارد و ۳۰۰ میلیون نفر در سال برسد. بر اساس این پیش بینی در سال ۲۰۲۹ تعداد مسافران هوایی چین از تعداد مسافران آمریکا که در حال حاضر دارای بیشترین مسافر هوایی دنیاست، جلو بزند.

در سال ۲۰۱۶ منطقه آسیا و اقیانوسیه ۳۲.۹ درصد از بازارهای بین المللی را از آن خود کرد و با فاصله مناسبی آمریکا و اروپا را پشت سر گذاشت. روند رو به توسعه این بازار البته از مدت ها قبل آغاز شده و خطوط هوایی این منطقه و دیگر ایرلاین های جهانی در آمریکا و اروپا در حال توسعه مسیرها به سمت آسیا و اقیانوسیه هستند تا بتوانند سهمی از بازار پر رونق شرق جهان را از آن خود کنند.

تقاضا برای سفرهای هوایی در سال ۲۰۱۶ نسبت به سال ۲۰۱۵ در این منطقه رشد ۸.۳ درصدی را تجربه کرده که دومین رشد بالا در میان تمام مناطق تحت بررسی  و بالاتر از میانگین رشد ۵ ساله این منطقه (۶.۹ درصد) است. این افزایش تقاضا باعث شده ضریب اشغال پروازی در آسیا ـ اقیانوسیه با ۰.۴ درصد افزایش به ۷۸.۶ درصد برسد که هرچند رشد مناسبی است، اما از دو رقیب اصلی این منطقه (آمریکا و اروپا) پایین تر است.

نگاهی به بازار هوانوردی اروپا

در اروپا وضعیت کمی متفاوت است. در این منطقه نیز شاهد افزایش ترافیک هوایی هستیم که میزان ان ۴.۸ درصد است ضمن اینکه ظرفیت ها در سال گذشته ۵ درصد افزایش داشته که این افزایش ظرفیت در حالی رخ می دهد که شاهد کاهش ۰.۱ درصدی ضریب اشغال صندلی های پرواز هستیم. با این حال اروپا همچنان با ضریب اشغال ۸۲.۸ درصدی بالاترین رقم را در بین تمامی مناطق دارد.

بازار اروپا در نیمه نخست سال ۲۰۱۶ وضعیت مناسبی نداشت و شاهد کاهش تعداد مسافران در این بازار بودیم؛ امری که شاید بتوان تا حدی آن را به اقدامات تروریستی و ترس های مرتبط با آن مربوط دانست هرچند در نیمه دوم سال و با آرام شدن نسبی وضعیت، سیل توریست ها بار دیگر به اروپا سرازیر شده و به طور میانگین رشد ۱۵ درصدی را در این بخش شاهد بودیم.

بررسی بازار هوایی آمریکای شمالی

بازار آمریکای شمالی همواره یکی از قوی ترین بازارهای بین المللی سفرهای هوایی بوده که اگرچه در سال های اخیر در مقابل رقبای قدرتمند خود کمی ضعیف شده، اما همچنان جزء مهم ترین بازارهای جهانی در حوزه حمل و نقل هوایی مسافری است. این منطقه در سال ۲۰۱۶ شاهد رشد تقاضای ۲.۶ درصد بود که بخش عمده آن در فصل بهار روی داد؛ ضمن اینکه بار اصلی این افزایش به دوش پروازهای به مقصد آسیا بود. اما در مقابل تقاضا برای سفر به اروپا تقریبا ثابت ماند. بنابراین ظرفیت پروازی در آمریکای شمالی در سال ۲۰۱۶ شاهد رشد ۳.۳ درصدی بود اما ضریب اشغال پروازهای این منطقه در سال گذشته میلادی با کاهش نیم درصدی مواجده شده و به سطح ۸۱.۳ درصد رسید.

بازارهای هوایی خاورمیانه در سال ۲۰۱۶

بازار خاورمیانه در میان بازارهای هوایی جهان یک بازار مسافرتی خاص است. چراکه علی رغم داشتن وسعت کم، اما با جمعیت متراکم بالایی روبه رو و اقتصادهای روبه رشد کشورهای این منطقه نیز سبب شدند تا برای پنجمین سال پیاپی بیشترین افزایش حجم ترافیک هوایی را در این حوزه منطقه ای شاهد باشیم.

با توجه به کاهش ضریب اشغال پروازی ظرفیت سفرهای هوایی خاورمیانه به میزان ۱.۳ درصد، می توان نتیجه گرفت سرکایه گذاری ها در بخش صنعت هوانوردی خاورمیانه بیش از نیازهای منطقه است و افزایش ۱۳.۷ درصدی ظرفیت صندلی های پروازی هواپیماهای این حوزه سیاسی ـ اقتصادی، بیشتر از سطح رفاهی مردم منطقه برآورد می شود؛ در حال حاضر ضریب اشغال واقعی پروازهای بین المللی کشورهای های غرب آسیا به ۷۴.۷ درصد رسیده است.

با توجه به وضعیت امنیتی ـ سیاسی حاکم بر منطقه خاورمیانه که مانع رشد سرمایه گذاری ایرلاین های بین المللی در صنعت هوانوردی این حوزه می شود، به نظر می رسد رشدی که در حال حاضر در بخش سفرهای درون منطقه ای شاهد آن هستیم، بیشتر از سوی شرکت های هواپیمایی دولتی کشورهای غرب آسیا و با انگیزه رقابت های درون منطقه ای رخ می دهد. سهم ترافیک هوایی خاورمیانه از مجموع ترافیک هوایی جهان، ۹.۶ درصد است.

رشد خوب صنعت هوانوردی آمریکای لاتین

بازار هوایی آمریکای لاتین با رشد سریع ۱.۹ درصدی در بخش ضریب اشغال پروازی، به سطح ۸۱.۳ درصد رسیده که نشان دهنده وضعیت خوب این صنعت در آمریکای جنوبی است. سهم ترافیک هوایی جنوب قاره امریکا هم ۷.۴ درصد کل دنیاست.

جایگاه ضعیف آفریقا در صنعت هوایی جهان

آفریقا اگرچه منطقه ای وسیع است، اما از اقتصادهای عمدتا ضعیفی بهره می برد که سبب شده سهم این قاره از بازارهای جهانی مسافرت های هوایی به ۲.۲ درصد برسد. بهترین عملکرد این قاره تنها در سال ۲۰۱۲ بود که توانست سهم ۷.۴ درصد از بازارهای بین المللی را کسب کند که بیشتر پروازها به مقصد خاورمیانه بود و بیشترین درآمدها نیز به ایرلاین های غرب آسیا رسید تا شرکت های هواپیمایی آفریقایی؛ بنابراین ضریب اشغال پروازی خطوط هوایی موجود در آفریقا، در پایین ترین سطح جهانی و به میزان ۶۷.۷ درصد قرار دارد.