وضعیت ناوگان هوایی کشور

میانگین سن ناوگان هوایی ایران 24 سال است و از 292 هواپیمای موجود شرکت های هوایی در کشور120 فروند آن زمینگیر هستند، توقف و زمینگیرشدن این هواپیماها علاوه بر تحمیل هزینه های بیشتربه شرکت ها، مشکلات زیادی را در صنعت هوانوردی به وجود آورده است که دولت قصد دارد با خرید هواپیماهای جدید به این مشکلات فائق آید .

به گزارش ایرنا، متوسط عمرناوگان هوایی ایران هم اکنون به حدود 24 سال رسیده و درعرف بین المللی همه این هواپیماها فرسوده محسوب شده و باید از رده خارج شوند، اما شرکت های ایرانی با تحمل مشکلات و هزینه های زیادی این هواپیماها را عملیاتی نگه داشته اند تا به تدریج بتوانند ناوگان هوایی کشور را نوسازی کنند.

به دنبال توافق هسته‌ای و اجرایی شدن برجام، تحریم‌های صنعت هوایی ایران بعد از نزدیک به 37 سال برداشته‌ شد و باردیگر امکان خرید هواپیماهای نو به ‌صورت مستقیم از شرکت‌های بزرگ سازنده هواپیما در جهان فراهم شد به طوری که هم اکنون چهار شرکت ایرانی خرید 315 فروند هواپیمای جدید از شرکت های بوئینگ، ایرباس و ای تی آر را در دستور کار خود قراردارند.

ایران برای 10 سال آینده نیازمند بیش از 400 فروند هواپیمای مسافری است و هم اکنون شرکت های ایرانی برای نوسازی ناوگان فرسوده قراردادهای خوبی را با شرکت های سازنده منعقد کرده اند تا بتوانند تا حدودی این عقب ماندگی های بزرگ خود را جبران کنند.

تحریم های ظالمانه در طول 37 سال گذشته شرکت های هوایی از جمله ایران ایر را در تنگناهای تامین قطعه قرارداد به طوری که عدم دسترسی به شرکت های تولید کننده قطعه سبب شده تعدادی از هواپیماهای شرکت های ایرانی در سال های اخیر در فرودگاه های کشور زمینگیر شوند.

برخی از شرکت های هوایی نیز برای تامین قطعه تلاش کردند با خرید هواپیماهای دست دوم فرسوده از سایر شرکت های هوایی جهان و انتقال آن به کشور از قطعات یدکی این هواپیماها به عنوان انبار قطعات استفاده کنند تا بتوانند با این هواپیماهای فرسوده، تعدادی از هواپیماهای خود را در حوزه عملیاتی نگه دارند.

هرچند که 120 فروند هواپیما هم اکنون زمینگیر هستند، اما تعدادی از این هواپیماها مجبورند برای انجام چک های دوره ای خود پرواز نکنند، زیرا انجام برخی از چک های دوره ای نیارمند تعویض قطعه است و ممکن است تامین آن زمان بیشتری را ببرد.

تعدادی از شرکت های هوایی از جمله ایران ایر و آسمان، با لغو تحریم های ضد ایرانی ، تلاش کردند در سه سال گذشته با خرید قطعات مورد نیاز و تعمیر برخی از موتورهای ناوگان هوایی خود، تعدادی از آنها را بار دیگر به حوزه عملیاتی برگردانند که هم اکنون بیشتر آنها در مسیرهای داخلی به جابجایی مسافرمشغول هستند.

آمارها نشان می دهد که پس از لغو تحریم ها شرکت های هوایی ایران موفق شدند با تامین قطعه بیش از 20 فروند هواپیمای خود را عملیاتی کنند تا در مسیرهای داخلی و بین المللی پرواز کنند و هم اکنون شرکت ها در تامین قطعه آنچنان مشکلی مثل سابق ندارند، مگر این که هزینه های تامین قطعه و یا تعمیر موتور آنها بسیار بالا باشد.

هرچند که برخی از شرکت های هوایی با لغو تحریم ها به دنبال تعمیرموتور برخی ازاین هواپیماها بودند، اما فرسودگی و عمر زیاد این هواپیماها مانع بزرگی برای شرکت های هوایی بود تا این هواپیماها را بار دیگر به حوزه عملیاتی برگردانند.

دبیر انجمن شرکت های هواپیمایی معتقد است: برخی ازهواپیماها به علت سن زیاد و نبود قطعه زمینگیر شده اند، اما تعدادی از این هواپیماها برای انجام چک های دوره ای مجبور هستند از حوزه عملیات خارج شوند و حتی ممکن است چند فروند آن تا 90 روز زمینگیر شوند.

مقصود اسعدی سامانی افزود: اگر چه کمبود ناوگان در انجام تاخیر پروازها بسیار تاثیرگذار است، اما تاخیر پروازها به عوامل درون و برون سازمانی مربوط بوده و ممکن است اصلا شرکت های هوایی در تاخیر پروازهای خود نقشی نداشته باشند.

دبیر انجمن شرکت های هواپیمایی تاکید کرد: آن چیزی برای شرکت های هوایی اهمیت زیادی دارد انجام پروازهای ایمن و امن است و هر دقیقه تاخیر به طور متوسط 400 یورو به شرکت های هوایی ضرر وارد می کند.

افزایش سن ناوگان هوایی در زمینگیری هواپیماهای شرکت های هوایی نیز بسیار تاثیرگذار است و در حال حاضر متوسط سن ناوگان هوایی کشور به حدود 24 سال رسیده و حتی سن برخی از ناوگان شرکت های هوایی بیش از 27 سال است و این در راندمان، عملکرد و ارائه خدمات مطلوبی هوایی شرکت ها نیز بسیار تاثیرگذار است.

در حال حاضر متوسط سن ناوگان هوایی شرکت های هوایی ماهان و آسمان به 23 سال رسیده، سن ناوگان شرکت هوایی ایرتور 24 سال، زاگرس ایر 25 سال و متوسط سن ناوگان هوایی شرکت حامل پرچم نیز به 27 سال رسیده است در حالی که متوسط سن قطر ایرویز به عنوان بهترین شرکت هوایی جهان در سال 2016 حدود 4 سال و هواپیمایی امارات نیز حدود شش سال است.

بر اساس نظرسنجی از میان میلیون ها مسافر خطوط هوایی، در سال گذشته میلادی شرکت های هواپیمایی امارات،، قطر، سنگاپور ، کتی پسیفیک، هواپیمایی آنا ژاپن ، هواپیمایی اتحاد، هواپیمایی ترکیش ایر لاین ، هواپیمایی Eva تایوان، کانتاس استرالیا ، هواپیمایی لوفت هانزا به ترتیب به عنوان 10 ایرلاین برتر جهان انتخاب شدند.

درسال 2017 موسسه بین المللی اسکای ترکس بریتانیا که در زمینه ارزیابی خطوط هواپیمایی مسافربری جهان فعال است، 100 شرکت برتر هوایی را معرفی کرده که شرکت هواپیمایی قطر به عنوان بهترین خط هوایی جهان شناخته شد و پس از آن، شرکت های سنگاپور ایرلاین، آنا ژاپن، هواپیمایی امارت، کاتای پاسفیک هنگ کنگ، یوا ایر تایوان، لوفت هانزای آلمان، اتحاد امارات، هانیان چین و گارودا اندونزی در مکان دوم تا دهم این رده بندی قرار گرفتند.

** دلایل زمینگیر شدن ناوگان هوایی و راهکارهای آن

با این حال سن بالای ناوگان هوایی شرکت های ایرانی مهمترین دلیل زمینگیر شدن هواپیماها در کشور است، زیرا بالا بودن عمر ناوگان هوایی و ایمن نبودن آنها سبب می شود هواپیماهایی که به دلیل سن بالا نیاز به تعمیرات اساسی دارند، زمینگیر شوند.

افزایش هزینه های نگهداری و نبود مراکز بزرگ تعمیرات اساسی هواپیماها در کشور نیز یکی از دلایل مهم زمینگیر شدن هواپیما در ایران است و اگر بخش خصوصی بتواند در این زمینه در کشور سرمایه گذاری و فعال شود، روند زمینگیر شدن هواپیماها در ایران بسیار کمتر خواهد شد.

حتی برخی از شرکت های داخلی به دلیل کمبود مراکز اورهال هواپیما ( تعمیرات اساسی ) چندین فروند هواپیمای خود زمینگیر کرده اند و حمایت دولت و سازمان هواپیمایی کشوری در ایجاد مراکز تعمیر و نگهداری هواپیماهای مختلف در کاهش هواپیماهای زمنیگیر شرکت های هوایی بسیار تاثیرگذار خواهد بود، زیرا در بسیاری از نقاط جهان بخش تعمیرات هواپیما از بخش عملیات پروازها جدا است و همین مورد موجب تسریع انجام تعمیرات می شود.

حضور بخش خصوصی و متخصصان صنعت هوانوردی باعث توسعه صنعت تعمیر و نگهداری انواع هواپیماهای مسافری در کشور می شود و این عامل مهمی در افزایش اشتغال جوانان کشورمان در این بخش مهم است و حتی بسیاری از شرکت های خارجی می توانند از این مزیت منطقه ای ایران ( تعمیر و نگهداری ) استفاده کنند.

از طرفی تعدادی از شرکت های هوایی در ایران نیز از نظر بنیه مالی بسیار ضعیف هستند و تعداد پروازهای این شرکت ها در ماه حتی به 50 پرواز نیز نمی رسد، لذا در این مقطع برای تقویت فعالیت این شرکت ها ادغام آنها ضروری است تا با تشکیل شرکت های بزرگ هوایی قدرتمند و افزایش نقدینگی و بنیه مالی بیشتر با هزینه کرد به موقع از زمینگیری ناوگان هوایی در کشور جلوگیری شود.