هواپیماهای بدون سرنشین ایرانی؛ قابل رقابت با خارجی‌ها
تولید پرنده‌های بدون‌‌سرنشین و پهپادها (پرنده‌های هدایت‌پذیر از راه دور) با وجود کاربرد فراوانی که در بخش‌های مختلف اقتصاد و کشاورزی، محیط‌زیست و حوزه‌های نظامی و امنیتی دارند، در ایران مورد بی‌توجهی قرار گرفته و باور نداشتن توان داخلی در این زمینه، تولیدکنندگان این حوزه را دلسرد کرده است.
تولید پرنده‌های بدون‌‌سرنشین و پهپادها (پرنده‌های هدایت‌پذیر از راه دور) با وجود کاربرد فراوانی که در بخش‌های مختلف اقتصاد و کشاورزی، محیط‌زیست و حوزه‌های نظامی و امنیتی دارند، در ایران مورد بی‌توجهی قرار گرفته و باور نداشتن توان داخلی در این زمینه، تولیدکنندگان این حوزه را دلسرد کرده است.
به گزارش روزنامه گسترش تجارت، شهرام محمدی، نماینده کارگروه پهپادهای غیرنظامی کشور در استان بوشهر و مدیرعامل یک شرکت دانش‌بنیان است که در همین حوزه فعالیت می‌کند. این شرکت از سال 92 با ایده آموزش مهارت‌های پهپادی و هوافضا، به عنوان یک واحد فناور در پارک علم و فناوری بوشهر آغاز به کار کرده و دوره‌های مختلف آموزشی برای مقاطع مختلف سنی برگزار می‌کند و در کنار فعالیت‌هایی همچون تصویربرداری هوایی و فتوگرامتری، در تولید پهپاد نیز موفق عمل کرده است. محمدی و گروهش سال‌های اخیر توانسته‌اند رتبه نخست چند مسابقه بین‌المللی را از آن خود کنند. همچنین در مسابقه‌های سال گذشته دانشگاه شریف در حوزه هوافضا نیز موفق بوده‌اند و مقام دوم را در طراحی و ساخت کسب کرده‌اند. در حال حاضر نیز این گروه با همکاری دانشگاه خلیج‌فارس بوشهر، در حال تولید پهپاد به طور مشارکتی است. گفت‌وگوی ما با این فعال حوزه تولید هواپیماهای بدون سرنشین، درباره مشکلات و مزیت‌های تولید پهپاد در داخل کشور را در ادامه می‌خوانید:
مهم‌ترین کاربری هواپیماهای بدون سرنشین یا پهپادها چیست؟
پهپادها در تصویربرداری هوایی، نقشه‌برداری هوایی، فتوگرامتری، عملیات جست‌وجو و امدادرسانی، جنگل‌بانی، دریابانی، عملیات نظارتی و مرزبانی کاربرد دارند. در واقع می‌توان در این امور به جای اینکه یک هواپیمای بزرگ یا یک هلی‌کوپتر را به کار گرفت، با استفاده از پهپادها در بُردی بلند‌تر، این امور را انجام داد. از سوی دیگر این پرنده‌ها محدودیت پروازی ندارند و می‌توانند مداومت پروازی بالایی داشته باشند.
پهپادها تصاویر را به صورت فول‌اچ‌دی یا اچ‌دی، روی صفحه، نمایش واقع در ایستگاه زمینی به کاربر نشان می‌دهد.
بنابراین در اموری مانند دریابانی، جنگل‌بانی و مرزبانی، می‌توان با استفاده از پهپادها، رویدادهای در حال وقوع را زیر نظر داشت و نیازی به گشت‌زنی فیزیکی و انسانی وجود ندارد. در واقع پهپادها نقاط از پیش تعیین‌شده را بررسی کرده و تصاویر را همزمان ضبط و ارسال می‌کنند و با مشاهده تصاویر، در موارد ضروری می‌توان وارد عمل شد.
در حال حاضر وضعیت تولید پهپادها در ایران چگونه است؟
پهپادهایی که از نظر ویژگی‌های کلی، شبیه به محصول تولید شده در شرکت ما هستند، در حال حاضر در دنیا فقط در امریکا و رژیم اشغالگر قدس تولید می‌شود. در این مناطق در زمینه تولید پهپادهای نظامی بسیار خوب کار شده، اما در ایران آنچه تولید می‌شود بیشتر بازسازی همین تولیدات و در واقع الگوگیری از تولیدات خارجی است، ویژگی منحصربه‌فرد پهپاد ما، این است که از صفر تا ۱۰۰ امور مربوط به طراحی و ساخت آن در داخل کشور انجام می‌شود و از نظر فناوری، منحصربه‌فرد است و هیچ کشوری نمی‌تواند ادعاکند این محصول، از تولیدات آنها الگو گرفته و به اصطلاح کپی شده است.
با تولید این محصول در داخل کشور، چه میزان صرفه‌جویی ارزی می‌شود؟
پرنده‌های مشابه این محصول، بین ۲۵۰ هزار دلار تا ۴۰۰ هزار دلار در دنیا خرید و فروش می‌شود اما این محصول ایرانی را می‌توان بین ۲۵۰ میلیون تا ۳۵۰ میلیون تومان به سازمان‌ها و صنایعی که خواستار آن هستند، تحویل داد که اختلاف بالایی است. اگر براساس دلار ۳۸۰۰تومان محاسبه کنیم، قیمت پهپاد خارجی حداقل حدود ۹۵۰میلیون تومان تمام می‌شود که در مقایسه با 250 میلیون تومان محصول داخلی، رقم بالایی است. از سوی دیگر در محصول ایرانی، پشتیبانی و خدمات پس از فروش نیز به طور کامل انجام می‌شود.
به طور کلی وضعیت صنعت تولید هواپیماهای بدون سرنشین و پهپادها را در کشور چگونه ارزیابی می‌کنید و چه مشکلاتی در این حوزه پیش روی شماست؟
نخستین دغدغه فعالان این حوزه، این است که به دانش فنی داخلی، اعتماد نشده و توان داخلی را باور ندارند. به عنوان نمونه محصول تولید شده در شرکت ما، از داوری‌های سختگیرانه مسابقه‌های دانشگاه شریف موفق و سربلند بیرون آمده و از اهالی فن، نمره قبولی گرفته و باید بپذیرند قابلیت و عملکرد لازم را دارد و می‌تواند نیاز داخل را برآورده کند.
از سوی دیگر نگاه به حوزه پهپاد، بیشتر نظامی و امنیتی است و همین، موجب محدودیت در این حوزه می‌شود در حالی که پهپادها به طور معمول در خدمت صنایع و اقتصاد نیز هستند و می‌توانند در محیط‌زیست، نقشه‌برداری و گشت‌زنی استفاده شوند. در واقع با استفاده از پهپاد مخاطرات انسانی گشت‌زنی و عملیات‌های هوایی کاهش می‌یابد؛ زیرا این پرنده، بدون سرنشین است و اگر به هر دلیلی، حادثه‌ای برای پهپاد رخ دهد، فقط خسارت مالی به بار خواهد آورد و خسارت جانی نخواهیم داشت. این پرنده‌ها به طور آنلاین، از نقاط تعیین‌شده عکسبرداری می‌کند و کاربر مستقر در ایستگاه زمینی، می‌تواند فعالیت آن را رصد کند.
تولیدات ایران در زمینه پرنده‌های بدون سرنشین، مشتری خارجی هم دارد؟
با توجه به پیشینه‌ای که شرکت‌های فعال در این صنعت دارند، اگر محصولات داخلی از جمله محصول تولیدی ما در بازارهای خارجی ارائه شود، به سرعت خریداری می‌شود زیرا ارزش کار دیده می‌شود.
در واقع ناآگاهی و بی‌توجهی برخی مسئولان به فعالان داخلی این حوزه و باور نداشتن دانش فنی داخلی، باعث شده ما برای عرضه محصول خود در مسابقه‌های خارجی تصمیم بگیریم و محصول خود را آنجا ارائه کنیم. اگرچه عرضه خارجی محصول، موجب می‌شود در عمل، این فناوری به دست خارجی‌ها بیفتد اما ما و دیگر فعالان این حوزه نیز نیاز داریم برای بقا و ادامه کار خود، محصول‌مان را به فروش برسانیم. تلاش تولیدکنندگان این حوزه این است که محصولی کاربردی داشته باشند اما اگر از سوی مسئولان و نهادهایی که نیازمند این محصول هستند، حمایت نشویم، گویی فقط یک کاردستی تولید کرده‌ایم! در واقع اگر حمایت داخلی نباشد، ناچار می‌شویم محصول خود را به کشورهای دیگر عرضه کنیم که این مسئله، مطلوب ما نیست و باید برای مسئولان هم نگران‌کننده باشد.
برای ارتقا و ادامه حیات صنعت تولید هواپیماهای بدون سرنشین در کشور چه پیشنهادی دارید؟
متاسفانه از هواپیمای بدون سرنشین و پهپاد در کشور ما تابو درست شده و بیشتر افراد گمان می‌کنند پهپاد، وسیله‌ای برای جاسوسی یا جنگ... است در حالی که در حال حاضر در دنیا پهپادها در حوزه‌های مختلف اقتصادی، تجاری، علمی، امدادی و... استفاده می‌شوند.
به نظر می‌رسد برای حل این مشکل، باید اطلاع‌رسانی و آگاهی‌سازی از سوی رسانه‌ها و مسئولان افزایش یابد و بیشتر در زمینه صلح‌آمیز بودن این پرنده‌ها اطلاع‌رسانی و تبلیغات شود تا سودمند بودن این محصولات بر همگان آشکار شود. یکی از اقدامات مناسب در این زمینه در سال‌های اخیر، برگزاری مسابقه‌های مربوط به همین پرنده‌ها در دانشگاه شریف بوده که موضوع پهپاد را در کشور مطرح کرده و توانمندی جوانان، دانشگاه‌ها و صنایع در این حوزه را علنی کرده است.
به هر حال دانش و آگاهی مردم عادی و مسئولان در این زمینه باید افزایش یابد و باید بپذیرند چه بخواهیم؛ چه نه، این پهپادها روزی مانند تلفن همراه فراگیر خواهند شد و مردم از آنها استفاده خواهند کرد، بنابراین باید از همین حالا، آنها را ساماندهی کرده و روی کاربرد درست آنها کار کنیم.
