چرخ صنعت تعمیر هواپیما در چاله چالش‌ها
پایین آمدن انگیزه کارکنان، بزرگترین خطری است که می‌تواند هر کسب و کاری را از پا درآورد و سایه تعطیلی را بر سر هر صنعتی بگستراند. صنعت مهندسی و تعمیرات هواپیما از جمله صنایعی است که این روزها با چنین تهدیدی روبه‌رو است. به گفته فعالان این صنعت، پایین بودن حقوق و دریافتی کارکنان این بخش، انگیزه فعالیت در آن را کاهش داده است.
پایین آمدن انگیزه کارکنان، بزرگترین خطری است که می‌تواند هر کسب و کاری را از پا درآورد و سایه تعطیلی را بر سر هر صنعتی بگستراند. صنعت مهندسی و تعمیرات هواپیما از جمله صنایعی است که این روزها با چنین تهدیدی روبه‌رو است. به گفته فعالان این صنعت، پایین بودن حقوق و دریافتی کارکنان این بخش، انگیزه فعالیت در آن را کاهش داده است.
به گزارش روزنامه گسترش تجارت، از سوی دیگر کیفیت آموزش‌ها در این حوزه پایین آمده، مسئله‌ای که در آینده می‌تواند موجب بروز آسیب‌های جدی در صنعت تعمیرات هواپیما شود.
به گفته کارشناسان، اگر چتر حمایتی مسئولان بر سر فعالان صنعت تعمیرات هواپیما باز نشود، خطر افزایش مهاجرت فارغ‌التحصیلان این رشته به کشورهای دیگر و به کار بستن ثمره تحصیل و تجربه‌اندوزی آنها در دیگر کشورها، به عنوان تهدیدی جدی پیش روی صنعت هوانوردی کشور قرار خواهد داشت؛ اتفاقی که همین حالا نیز در حال رخ دادن است.
به گزارش گسترش تجارت، سر پا ماندن صنعت هوانوردی با توجه به پیچیدگی‌های فراوانی که دارد، نیازمند مهارت‌ها و تخصص‌های بسیار زیادی در بخش‌های مختلف است و به همین دلیل، مشاغل متعددی در ارتباط با این صنعت وجود دارد که ممکن است برخی از آنها، چندان برای مردم و استفاده‌کنندگان از خدمات این صنعت آشنا نباشد.
تعمیرات هواپیما ازجمله این مشاغل است. مهندسی و تعمیرات هواپیما؛ شامل دو بخش تعمیر و نگهداری مکانیک و تعمیر و نگهداری اَویونیک است. همه کسانی که از دانشکده‌های مرتبط با صنعت هوانوردی فارغ‌التحصیل می‌شوند، مجاز به شرکت در امتحان‌های پایه در اداره استاندارد پرواز سازمان هواپیمایی کشوری هستند و پس از پذیرش در آزمون‌های کتبی و مصاحبه‌های شفاهی با دریافت کارت آی‌اندپی (AIRFRAME&POWERPLANT) و ای‌اندای (ELECTRIC&ELECTRONIC) که درحال‌حاضر تبدیل به مدارک «بی۱» و «بی۲» شده است، مجاز به فعالیت‌های مربوط به تعمیرات هواپیمایی می‌شوند.
این افراد پس از استخدام و کسب حدود ۳ سال سابقه، می‌توانند با گذراندن کلاس‌های تایپ هر هواپیما، دوباره با شرکت در آزمون‌های استاندارد، تایپ هواپیمای ویژه‌ای را دریافت کرده و به‌طور تخصصی‌تر، روی یک هواپیما با عنوان سوپروایزر ( certify staff) کار کنند و مجاز به ترخیص وسیله پرنده شوند.
محمد شالفروش، دبیر کانون متخصصان مهندسی و تعمیرات هواپیمایی در گفت‌وگو با «گسترش تجارت» با بیان اینکه رشته تعمیرات هواپیما، از معدود رشته‌ها و فعالیت‌هایی است که متخصصان آن در تمامی طول خدمت باید تحت آموزش و بازآموزی قرار گیرند، افزود: فعالان این رشته در واحدهای مختلف قسمت مهندسی و تعمیرات، شامل آشیانه‌های تعمیرات سبک و سنگین، خط پرواز، واحدهای مهندسی و برنامه‌ریزی، کارگاه‌های اویونیک و مکانیک، فعالیت می‌کنند. آنطور که این فعال حوزه تعمیرات هواپیما می‌گوید، تعداد شاغلان حوزه مهندسی و تعمیرات که دارای مدارک پایه از سازمان هواپیمایی کشوری هستند، درحال‌حاضر حدود ۵ هزار نفر است؛ البته دقیق‌ترین آمار در این زمینه را می‌توان از سازمان هواپیمایی کشوری به‌دست آورد. به گفته وی، فقط در شرکت ایران‌ایر ۱۴۰۰ نفر در مجموعه مهندسی و تعمیرات هواپیما مشغول فعالیت هستند.
کار سخت و حقوق پایین
مانند هر حوزه کاری دیگری، فعالان حوزه تعمیرات هواپیما نیز با چالش‌های مختلفی درگیر هستند. دبیر کانون متخصصان مهندسی و تعمیرات هواپیمایی در این زمینه گفت: بزرگترین مشکل شاغلان و فعالان این بخش، دریافت نکردن حقوق و مزایای متناسب با مسئولیت و سختی‌های کار آنهاست. وی افزود: اگر بررسی مختصری درباره حقوق سایر شرکت‌های خارجی فعال در این حوزه انجام دهید، متوجه تفاوت زیاد حقوق و دستمزد فعالان این حوزه خواهید شد. فعالان این حوزه در ایران، به طور تقریبی به اندازه یک چهارم استاندارد جهانی حقوق دریافت می‌کنند؛ این درحالی است که فشار کار در این حوزه، به دلیل ناوگان فرسوده موجود، بسیار زیاد و اضطراب‌آور است؛ هرچند به لطف اجرای برجام و خرید هواپیماهای جدید، به نظر می‌رسد سختی کار در حال تغییر باشد.
به گفته شالفروش، یکی دیگر از مشکلات حوزه تعمیرات هواپیما، کار نوبتی به صورت شب و روز است؛ به‌ویژه برای کسانی که در خط پرواز هستند و مستقیم با هواپیمای فعال سر و کار دارند.
دبیر کانون متخصصان مهندسی و تعمیرات هواپیمایی افزود: متاسفانه این شغل آنطور که باید در جامعه و در بین خانواده‌ها شناخته نشده و هنوز بسیاری گمان می‌کنند در این زمینه، نیروهای خارجی در شرکت‌ها مشغول به کار هستند. البته در سال‌های اخیر به دلیل راه‌اندازی دانشکده‌های بیشتر، تمایل زیادی برای حضور در این رشته و یادگیری این تخصص ایجاد شده است. همچنین با توجه به ورود هواپیماهای جدید و فعال شدن بیشتر فرودگاه‌های کشور، رشته تعمیرات از جمله حوزه‌هایی است که فارغ‌التحصیلان آن تا یک دهه آینده، شغل خواهند داشت. به گفته شالفروش، در سال‌های گذشته یکی از دغدغه‌های فعالان صنف تعمیرات هواپیما، داشتن یک تشکل صنفی بود. در همین زمینه، با پیگیری‌های مستمر، کانون متخصصان مهندسی و تعمیرات هواپیمایی با کسب مجوز از وزارت کشور فعال شد. او افزود: از همه شاغلان این حوزه برای عضویت در این کانون دعوت می‌شود تا برای حل مشکلات صنفی به‌طور منسجم و قانونی، اقدامات لازم انجام شود.
این فعال حوزه تعمیرات هواپیما معتقد است باتوجه به ورود هواپیماهای جدید که سرمایه‌های چند میلیون‌دلاری برای کشور به شمار می‌روند، می‌توان با افزایش حمایت از متخصصان مهندسی و تعمیرات از نظر حقوقی و مزیت‌های شغلی و افزایش انگیزه کار، نسبت به حفظ این سرمایه‌ها بیش از پیش امیدوار بود.
افت کیفیت آموزش در حوزه تعمیرات
اگرچه در سال‌های اخیر، دانشجویان بیشتری جذب رشته تعمیرات هواپیما شده‌اند اما یکی از متخصصان این حوزه معتقد است برخی از مراکز آموزشی در این حوزه، با آموزش‌های نامطلوب، بر کیفیت و سطح این شغل تاثیر منفی می‌گذارند. حامد جهانی‌پورفتیده، کارشناس هوانوردی در گفت‌وگو با روزنامه «گسترش تجارت» در این زمینه اظهار کرد: متاسفانه صنعت تعمیرات هواپیما در سال‌های نه‌چندان دور، دچار چالش‌های بسیار بزرگی شده است. یکی از بزرگترین چالش‌های پیش روی این صنعت که آینده آن را مورد هدف قرار داده، رشد قارچ‌گونه مراکز آموزشی در این حوزه است که متاسفانه از کیفیت و نظارت مطلوبی برخوردار نیستند. وی ادامه داد: تعطیلی دانشکده صنعت هواپیمایی کشوری به عنوان بزرگترین مرکز آموزش صنعت تعمیرات هواپیما و بازگشایی دوباره اما نه‌چندان پرقدرت این دانشکده، گواهی بر این ادعاست که آینده آموزش این صنعت با مخاطره روبه‌رو خواهد شد. جهانی‌پورفتیده با بیان اینکه رشته مهندسی و تعمیرات در همه جای دنیا جزو رشته‌های ویژه به شمار می‌آید و به همین دلیل دانشکده‌های ویژه خود را دارد، افزود: متاسفانه در ایران این رشته با داشتن قدمتی بیش از ۴۰ سال، درهای خود را به‌روی افراد جدید بسته و از کیفیت آموزش‌های آن نیز کاسته شده است. از سوی دیگر دوباره زمزمه‌هایی مبنی بر تعطیلی دوباره دانشکده صنعت هوانوردی و تبدیل آن به مرکز آموزش‌های آزاد به گوش می‌رسد که اگر چنین اتفاقی بیفتد، به‌طور قطع آینده صنعت تعمیرات هواپیما با سرعت به اضمحلال کشیده خواهد شد. این کارشناس هوانوردی در بیان مشکلات فعالان صنعت تعمیرات هواپیما اظهار کرد: بی‌توجهی دولت به فارغ‌التحصیلان این رشته، نبود امنیت شغلی و حقوق و مزایای بسیار ناچیز در مقابل کار و مسئولیت بالای آن، بسیاری از فارغ‌التحصیل و فعالان این رشته را پس از کسب تجربه کافی، روانه بازارهای حوزه خلیج‌فارس و ترکیه کرده است؛ افرادی که با هزینه این مرز و بوم آموزش می‌بینند اما در زمان بهره‌وری، از سوی کشورهای خارجی دستچین می‌شوند.
به گفته وی، یکی دیگر از دغدغه‌های شاغلان و فارغ‌التحصیلان صنعت تعمیرات هواپیما، تغییر سریع قوانین سازمان هواپیمایی کشوری و ناهماهنگی آموزش‌ها با امتحانات است. به گفته وی، با تغییر ریاست دایره امتحانات در سازمان هواپیمایی کشوری، این مشکلات در حال کاهش بوده و روند بهتر شدن را طی می‌کند. او ادامه داد: امید است در آینده نه‌چندان دور، این امتحان‌ها با استاندارد بالایی در سازمان هواپیمایی کشوری برگزار شود. بر اساس آنچه کارشناسان می‌گویند، ورود هواپیماهای جدید فرصت مناسبی است تا مسئولان توجه بیشتری به فعالان حوزه صنعت هواپیما کرده و با حمایت‌های مالی در آنها ایجاد انگیزه کنند زیرا با توجه به بروز مشکلات کیفی در روند آموزش‌های این صنعت و نبود امنیت شغلی، خطراتی مانند افت کیفیت و حتی تعطیلی این صنعت را تهدید می‌کند. بر اساس سخن آنها، همین حالا بسیاری از فارغ‌التحصیلان این رشته، بعد از چند سال کار در ایران و کسب مهارت، به دلیل حقوق پایین و نبود رضایت شغلی، راهی کشورهای همسایه می‌شوند.
