◄ ایمنی هوانوردی محتاج دلسوزی همه ذی‌نفعان
محمدصادق دیجوری کارشناس ارشد برنامه‌ریزی حمل‌ونقل هوایی در یادداشتی به بررسی ایمنی در حمل‌ونقل هوایی و دلایل اهمیت حوادث هوایی به نصبت دیگر حوادث پرداخته است.
محمدصادق دیجوری کارشناس ارشد برنامه‌ریزی حمل‌ونقل هوایی در یادداشتی به بررسی ایمنی در حمل‌ونقل هوایی و دلایل اهمیت حوادث هوایی به نسبت دیگر حوادث پرداخته است.
متن این یادداشت به شرح زیر است.
در گذشته حمل‌ونقل هوایی از وسایل لوکس محسوب می‌شد و بیشتر تعلق به بخش مرفه جامعه داشت اما امروزه خصوصاً برای کشور ما که از وسعت زیادی برخوردار است این وسیله حمل‌ونقلی یک ضرورت محسوب می‌شود. در سال گذشته میلادی ایمنی هوانوردی به‌خوبی رعایت شد و سوانح ناچیزی رخ دادند و امن‌ترین سال هوانوردی جهان نام گرفت.
اگرچه سوانح هوایی بندرت رخ می‌دهند ولی در صورت رخداد سانحه، همه توجه‌ها به آن جلب می‌گردد و خصوصیات جامعه به نحوی تاب و تحمل خود را از دست می‌دهد و بشدت نگران می‌شود به حدی که امور جاری مختل و یک سؤال اصلی مطرح می‌شود «مقصر کیست؟» و به دنبال آن واکنش‌های منطقی و بسیاری غیرمنطقی و حتی فرصتی محسوب می‌شود برای تسویه‌حساب‌های سیاسی ولی کمتر به نقش فرهنگ ایمنی در هوانوردی توجه داریم، فرهنگ ایمنی صحیح آن است که متضمن ایمنی و جلوگیری از بروز سانحه با ادای وظیفه همه ذی‌نفعان هست.
ذی‌نفعان فرهنگ ایمنی عبارت‌اند از عوامل اصلی یعنی قانون‌گذار و ناظر بر اجرای آن، شرکت‌های هواپیمایی و دارندگان وسایل پرنده یا هیئت‌مدیره و متصدیان عملیات آن‌ها، ارائه‌دهندگان خدمات هوانوردی مثل سامانه‌ها ناوبری، فرودگاه‌ها و کنترل ترافیک هوایی، سازندگان هواپیما و خدمات تعمیر و نگهداری؛ اما سایر عوامل مؤثر بر فرهنگ ایمنی عبارت‌اند از افراد مثل مسافرین و استفاده‌کنندگان از خدمات هوایی، سازمان و نهادهای تصمیم گیرند و تأثیرگذار بر هوانوردی مثل تأمین‌کنندگان بودجه و منابع انسانی، نهادهای قضایی و دادگاه‌ها، تأمین‌کنندگان وسایل مصرفی هواپیمایی مثل سوخت‌رسانی و کیترینگ‌ها، ارائه‌کنندگان خدمات ارتباطی و تعیین‌کنندگان ساختار و تشکیلات شرکت‌ها و بخش‌های هوانوردی و همچنین ساکنین و فعالیت‌هایی که هم‌جوار فرودگاه‌ها هستند.
اکنون سؤال این است که بااین‌همه ذی‌نفع و تأثیرگذار بر هوانوردی چگونه است که هنگام بروز سانحه نوک پیکان اتهام متوجه بخش‌های خاصی می‌شود و بقیه خود را مبرا می‌دانند؟ هنوز یادمان نرفته که در چندین پرواز که به دلایلی با تأخیر مسافرین خود را به مقصد رسانده بودند مسافرین محترم در مقصد از هواپیما پیاده نشدند تا جایی که غرامت دریافت کردند این حرکت برای هوانوردی یعنی خسارت و تأخیر بیشتر، حال با چنین فرهنگی شرکت هواپیمایی و متصدیان بایستی برای جلوگیری از تکرار این رفتار مسافرین، عجول باشند و این یعنی مخدوش شدن ایمنی پس من به‌عنوان مسافر در این سوانح سهم دارم حتی اگر ناچیز باشد.
چرا ناوگان کهنه و قدیمی است؟ چون من به‌عنوان سرمایه‌گذار و تأمین‌کننده منابع مالی درست عمل‌نکرده‌ام. چرا قوانین تأمین ایمنی هوانوردی در ساختار و تشکیلات و بودجه نارسایی دارند؟ چرا آموزش عالی رشته‌های هوانوردی را کمتر از هوافضا بها می‌دهد؟ و بسیاری از موارد دیگر که باید در اسرع وقت موردتوجه و رسیدگی قرار گیرند، البته اگر عزم جدی برای پیشگیری از سوانح هوایی داریم که باید داشته باشیم هر بخش باید به‌طور منصفانه مسئولیت‌های خود را در قبال هوانوردی بپذیرد و به آن عمل کند. بدیهی است راهبرد برون‌رفت از این وضعیت استفاده از تجربیات جهانی هوانوردی و تعامل همه بخش‌های جامعه با رفتار منطقی و به‌دور از احساس برای شناخت نارسایی‌ها فراوان و برطرف نمودن آن‌ها هست.
