چالش‌های اقتصادی ویروس کرونا برای مدیران فرودگاهی

چالش‌های اقتصادی شیوع ویروس کرونا به‌صورت کاهش رضایتمندی عمومی مشتریان، کارکنان، مستأجران اماکن و غرف فرودگاه‌ها گریبانگیر مدیران فرودگاه‌ها خواهد شد.

به گزارش تین نیوز به نقل از تسنیم، حمل‌ونقل هوایی یکی از موتورهای محرکه اقتصادی جوامع بشری است. آمارهای رسمی نشان می‌دهد که در سال 2019 میلادی  بالغ‌بر 4.5 میلیارد نفر (9میلیارد اعزام و پذیرش) و بیش از 65 میلیون تن بار به ارزش 35درصد از کل تجارت جهانی از طریق حمل‌ونقل هوایی جابجا شده است. 10 میلیون نفر به‌صورت مستقیم و 55 میلیون نفر به‌صورت غیرمستقیم و القایی در صنایعی نظیر گردشگری، هتلداری و ... به واسطه این صنعت امرارمعاش می‌کنند.

تا قبل از شیوع ویروس کرونا و تبدیل آن به یک بحران بین‌المللی، پیش‌بینی اقتصادی برای سال 2020 میلادی نوید میانگین رشد 4 درصدی در سطح جهانی را برای حمل‌ونقل هوایی به همراه داشت؛ لکن با شیوع این ویروس در شرق آسیا و انتشار سریع آن به سایر کشورها این صنعت درصد کاهش قابل‌توجهی از تقاضا برای سفرهای هوایی را تجربه کرد. از مهم‌ترین عوامل این کاهش تقاضا  می‌توان به محدودیت‌های اعمال‌شده توسط کشورها در پذیرش پروازهای بین‌المللی، انسداد مرزها در گستره بین‌المللی و اعمال مقررات سخت‌گیرانه قرنطینه و فاصله‌گذاری اجتماعی و بعضاً تعطیلی کسب‌وکارها،  مراکز آموزشی و خدمات گردشگری در عرصه داخلی اشاره کرد.

آمارهای رسمی حاکی از آن است که در سه ماهه نخست سال جاری میلادی حمل و نقل هوایی، کاهش 620 میلیون نفری مسافر نسبت به  میزان پیش بینی شده را تجربه کرده است. پیش بینی های انجمن بین المللی شرکت های حمل و نقل هوایی (یاتا) بیانگر آن است که حمل و نقل هوایی با کاهشی معادل 4 میلیارد نفر اعزام و پذیرش به جاجایی 5 میلیارد مسافر هوایی تا پایان سال جاری میلادی بسنده کند که این موضوع به معنای زیانی بالغ بر 100 میلیارد دلار در عرصه فرودگاهی خواهد بود .

صاحب‌نظران اقتصاد حمل‌ونقل هوایی بر این باورند که بازگشت صنعت حمل‌ونقل هوایی به آمارها و عملکرد سال 2019 میلادی مستلزم چهار سال تلاش مجدانه و تدابیر ویژه و مشترک مدیران ارشد این صنعت و حمایت‌های دولت‌هاست. بر این اساس کسب‌وکارها و زیرساخت‌های اصلی این صنعت یعنی شرکت‌های هواپیمایی، فرودگاه‌ها، ارائه‌دهندگان خدمات ناوبری هوایی و شرکت‌های خدمات فرودگاهی روزهای سختی در پیش خواهند داشت، به‌طوری‌که در هفته‌های اخیر اخبار متعددی از تعدیل نیرو و اتخاذ تصمیم  زمین‌گیر کردن  طولانی‌مدت ناوگان پهن‌پیکر شرکت‌های هواپیمایی، صدر اخبار این صنعت را به خود اختصاص داده است.

با مشاهده علائم رشد تقاضا برای سفرهای داخلی می‌توان امیدوار بود صنعت حمل‌ونقل هوایی در کشورهای پرجمعیت و با وسعت قابل‌توجه نظیر ایران، شاهد آسیب‌های کمتری (نسبت به سایر کشورها که صنعت حمل‌ونقل هوایی متمرکز بر پروازهای بین‌المللی است) نظیر ورشکستگی شرکت‌های هواپیمایی و اخراج کارکنان باشد، اما فرودگاه‌ها در عرصه درآمدهای هوانوردی و غیر هوانوردی، کماکان با چالش‌های جدی مواجه خواهند بود.

این مهم تأثیرات جدی بر توسعه و چه‌بسا نگهداری مطلوب زیرساخت‌های فرودگاهی و ناوبری هوایی خواهد داشت که آثار چالش‌های اقتصادی اشاره شده در گام اول به صورت کاهش رضایت‌مندی عمومی مشتریان این صنعت به‌ویژه مسافران هوایی، کارکنان فرودگاه‌ها و مستأجران اماکن و غرف فرودگاه‌ها، گریبان گیر مدیران فرودگاه‌ها خواهد شد.

تحمیل هزینه‌های پیش‌بینی نشده نظیر تأمین مواد و منابع انسانی برای ضدعفونی و گندزدایی‌های مکرر روزانه ترمینال‌ها و ساختمان‌های اداری توسط فرودگاه‌ها و ارائه اجباری بسته‌های محتوی اقلام بهداشتی به مسافران توسط شرکت‌های هواپیمایی، علاوه بر کاهش درامدهای ناشی از کاهش سفرهای هوایی، مقاومت و بقای حمل‌ونقل هوایی کشور را که دهه‌ها در اثر تحریم‌های بین‌المللی روزبه‌روز ضعیف‌تر و شکننده‌تر شده است را بسیار سخت‌تر از گذشته خواهد کرد.

در راستای عبور از این بحران، بخش‌های آسیب‌پذیر صنعت حمل‌ونقل هوایی علاوه بر تدبیر مدیران ارشد خود و اتخاذ سیاست‌های سخت‌گیرانه تر در مدیریت هزینه‌ها، نیازمند حمایت‌های مالی دولت‌ها و پرهیز از تحمیل دستورالعمل‌ها و امریه‌های غیرتخصصی نظیر فاصله‌گذاری داخل هواپیماهاست.

گزارش‌های بین‌المللی خبر از اختصاص کمک‌های مالی بلاعوض و وام‌های بلندمدت با بهره‌های ناچیز به زیرساخت‌های هوایی به‌ویژه شرکت‌های هواپیمایی در اغلب کشورهای جهان دارد. انتشار اخباری مبنی بر فاصله‌گذاری اجتماعی داخل هواپیماها و خالی گذاشتن صندلی‌ها (در برخی کشورهای درحال‌توسعه) در  پروازهای داخلی  برای مقابله با انتشار ویروس کرونا به دلیل تفاوت ساختاری سیستم‌های تهویه و تصفیه هوا داخل هواپیماها با سایر وسایل حمل‌ونقل عمومی  موردانتقاد کارشناسان فنی و بازرگانی سازمان‌ها و اتحادیه‌های هواپیمایی در سطح بین‌المللی بوده است که دولتمردان و نهادهای متولی مقابله با انتشار ویروس کرونا در کشورمان نیز باید به این مهم توجه نظر خاص داشته باشند و از ابلاغ توصیه‌های غیرعلمی خودداری کنند.

محمدسعید شرفی-مدیرکل دفتر حقوقی و امور بین‌الملل سازمان هواپیمایی کشوری