◄ کرونا منجر به اخراج برخی از خلبانان ایرانی در ایرلاین‌های خارجی شد
بیشتر از ۵۰ درصد خلبانان ایرانی مهاجرت و جذب ایرلاین‌های خارجی شده بودند و تعدادی از این افراد مجدد به علت کنار گذاشته شدن در شرکت‌های هواپیمایی خارجی به کشور بازگشته‌اند.
پس از فراگیری ویروس کرونا در جهان و در ادامه آن کاهش سفرهای هوایی، شاهد اخبار بسیار زیادی در حوزه صنعت هوایی، مبنی بر اخراج تعداد زیادی از خلبانان در جهان بوده‌ایم؛ اخیرا نیز خبری منتشرشد مبنی بر اخراج ۵۰۰ نفر از خلبانان شرکت هواپیمایی اسکاندیناوین ایرلاینز. این ایرلاین که به کشورهای نروژ، دانمارک و سوئد تعلق دارد، دو ماه پیش یعنی در آوریل ۲۰۲۰ نیز هشدار داده بود که درصورتی‌که شاهد رشد تقاضا برای سفرهای هوایی و احیای پروازهای داخلی و خارجی نباشد، مجبور به تعدیل نیرو و اخراج ۵۰۰۰ نفر از کارکنان و پرسنل خود خواهد شد. همین موضوع بهانه‌ای شد تا گفتگویی با هوشنگ شهبازی داشته باشیم و از او در خصوص شرایط فعلی خلبانان پس از شیوع کرونا و در راستای آن کاهش سفرهای هوایی، سؤال کنیم. شهبازی در گفتگو با خبرنگار ما می‌گوید: «درحال‌حاضر خلبانی از ایرلاین‌های داخلی اخراج نشده است، اما تعداد زیادی از خلبانانی که در ایرلاین‌های کشورهای دیگر مشغول به کار بوده‌اند، تعدیل و به کشور بازگشته‌اند، این در حالی است که ما نزدیک به ۳ هزار خلبان بیکار در کشور داریم.»
وضعیت خلبانان، در شرایط بحران کرونا به چه شکل است؟ آیا شاهد اخراج خلبانان از ایرلاین‌ها در راستای کاهش سفرها بوده‌ایم؟
با توجه به اینکه بیشتر شرکت‌های هواپیمایی داخلی دولتی و یا وابسته به نهاد خاصی هستند، کم شدن تعداد پروازها باعث اخراج خلبانان نشده است؛ چراکه در گذشته نیز ایرلاین‌ها، شرکت‌های سوددهی نبودند و وابستگی مالی به نهاد دیگری داشتند. درحالی‌که ما در سایر ایرلاین‌های خارجی شاهد اخراج تعداد زیادی از خلبان بوده‌ایم چراکه آن شرکت‌های هواپیمایی شرکت خصوصی به معنای واقعی هستند و وضعیت درآمدیشان کاملا به تعداد پروازها وابسته است. در شرکت‌های خارجی اگر خلبانی بخواهد سوخت بیشتری استفاده کند و خواسته و یا ناخواسته آسیب و ضرر مالی برای شرکت هواپیمایی پیش بیاورد، بلافاصله اخراج خواهد شد، اما در ایران این‌گونه نیست؛ برای مثال اگر شرکت هواپیمایی ایران‌ایر تعداد پروازهایش به کمترین حد ممکن هم برسد، اقدام به تعدیل خلبانان خود نخواهد کرد چراکه وابستگی مالی به دولت دارد.
در مثالی دیگر حتی اگر تمام مدارس کشور تعطیل شود معلمان را اخراج نمی‌کنند و دولت باید حقوقشان را پرداخت کند و این موضوع در حوزه هوانوردی نیز همین‌گونه است. البته کاهش سفرهای هوایی قطعا مشکلاتی را برای خلبان در پی خواهد داشت؛ چراکه ممکن است ایرلاین قرارداد جدید با خلبان خود نبندد و یا اقدام به کاهش حقوق خلبانان کند، اما قطعا خلبانان رسمی که سال‌هاست برای شرکت پرواز می‌کند همچنین موضوعی رخ نمی‌دهد و اخراج نخواهد شد.
با توجه به اینکه تعداد زیادی از خلبانان ایرانی در ایرلاین‌های کشورهای دیگر پرواز می‌کنند، آیا با توجه به کاهش پروازها،تعدیل‌شده‌اند؟
بله؛ شرکت‌های هواپیمایی در جهان به دلیل شیوع کرونا و در راستای آن کاهش شدید سفرهای هوایی اقدام به تعدیل نیروهای خود به‌ویژه خلبانان کرده‌اند که در راستای آن برخی از خلبانان جهانی که خلبانان ایرانی نیز جزء آنها بود از ایرلاین‌های خارجی تعدیل‌شده‌اند و برخی از آنها به ایران بازگشته‌اند.
درواقع ما مجددا با تعداد زیادی خلبانان جویای کار مواجه هستیم؟
بله؛ کاملا درست است. بیشتر از ۵۰ درصد خلبانان ایرانی مهاجرت و جذب ایرلاین‌های خارجی شده بودند و تعدادی از این افراد مجدد به علت کنار گذاشته شدن در شرکت‌های هواپیمایی خارجی به کشور بازگشته‌اند.
با توجه به شرایط موجود صنعت هوایی کشوری که از طرفی با کاهش شدید سفرها مواجه است و از سمت دیگر خلبانان بسیاری انتظار جذب شدن در ایرلاین‌ها هستند، چه سیاستی باید اتخاذ کرد؟
درحال‌حاضر برای اینکه صنعت هوانوردی کشور زمین نخورد، لازم است دولت توجه بسیاری ویژه‌ای به روی صنعت هوانوردی عمومی داشته باشد و قطعا لازم است که دولت صنعت هوایی را حمایت کند، چراکه مشکلات صنعت هوایی ایران به‌شدت نسبت به صنعت هوایی در جهان، بیشتر است؛ صنعت هوایی ایران با توجه به تحریم به‌شدت با مشکلات بسیار سختی دست‌وپنجه نرم می‌کند که صنعت هوایی سایر کشورها نسبت به آن دغدغه‌ای ندارند.
این صنعت نیازمند حمایت بسیار زیاد دولت است. ۹۵ درصد فرودگاه‌های کشور فقط هزینه به دوش دولت هستند که با روی آوردن به هوانوردی عمومی می‌توان تا حدود زیادی نسبت به اقتصادی کردن فرودگاه‌های کمک کرد. هوانوردی عمومی می‌تواند جان تازه‌ای به صنعت هوایی کشور ببخشد. این در حالی است که ما از ۹۰ درصد ظرفیت صنعت هواپیمایی استفاده نمی‌کنیم و تصور می‌کنیم که برای مثال اگر مسافر را با پرواز از تهران به مشهد ببریم این یعنی صنعت هوایی؛ اگر ما به این ظرفیت مغفول مانده توجه کنیم می‌توانیم فرودگاه‌هایی که فقط ضرر و زیان می‌دهند را اقتصادی کنیم و از سمت دیگر شاهد تعداد زیاد خلبان بیکار در کشور نباشیم.
آیا آماری از تعداد خلبانان بیکار در کشور دارید؟
درحال‌حاضر نزدیک به ۳ هزار خلبان بیکار در کشور داریم.
منبع این آمار کجاست؟ چرا سازمان هواپیمایی کشوری به‌صورت شفاف این آمار را اعلام نمی‌کند؟
این آمار بر اساس گواهینامه‌های صادرشده از سوی سازمان هواپیمایی کشوری، در سال‌های اخیر است. ما اگر بخواهیم آمار شفاف را بدانیم باید سازمان هواپیمایی کشوری آن را اعلام کند و بگوید در سه سال اخیر چه تعداد خلبان License (گواهینامه خلبانی) گرفته‌اند. پس بنابراین ما به روی آمار آموزشگاه‌های خلبانی، امتحاناتی که در سازمان هواپیمایی کشوری برگزار می‌شود، می‌توانیم این آمار را مطرح کنیم. آن‌طور که شنیده می‌شود در دو سال گذشته ۷۰۰ نفر License گرفته‌اند.
به همین جهت است که تأکید بسیار زیادی به روی مسئله توسعه هوانوردی عمومی در کشور دارم چراکه با توسعه این بخش خلبانان می‌توانند با هواپیماهای کوچک مشغول به کار باشند و حتما نیازی نیست که هواپیمای بالای ۱۰۰ نفر در کشور داشته باشیم؛ چرا در حوزه هوانوردی عمومی توجه این بخش به روی هواپیماهای زیر ۱۹ صندلی است. در آمریکا درحال‌حاضر ۲۱۱ هزار هواپیمای کوچک در حال پرواز هستند و بالای ۴۰۰ هزار تا پرواز می‌کنند.
از نظر شما عدم توجه به حوزه هوانوردی عمومی در کشور به چه علت است؟
متأسفانه ما در کشور از مدیران ۴۰ سال گذشته استفاده و با یک شیوع سنتی عمل می‌کنیم و یا تصمیم‌گیری در صنعت هوانوردی ما توسط کسانی انجام می‌گیرد که بالای ۷۰ سالشان است.
مدتی پیش خبری منتشر شد که برخی از ایرلاین‌های بند خاصی را به قرارداد خود با خلبانان اضافه کرده‌اند مبنی بر (حق رشد) که بر اساس آن خلبان موظف است سالیانه وجهی را به شرکت پرداخت کند، آیا این موضوع وجه قانونی دارد؟
در گذشته چنین موضوعی در بند قراردادها وجود نداشت، متأسفانه شرکت‌های هواپیمایی برای اینکه بتوانند هزینه خود را دربیاورند به عوامل مختلف چنگ می‌زنند تا بتوانند تا حدودی پوشش هزینه کنند.
مدتی پیش خبری در گروه‌های هوانوردی دست‌به‌دست می‌شد که نشان از تعلیق گواهینامه یکی از خلبانان ایرلاین داخلی به دلیل جعل اسناد داشت، آیا این موضوع سابقه تاریخی در صنعت هوایی کشور دارد؟
خیر؛ تاکنون در ۴۰ سال گذشته این موضوع هرگز در صنعت هوایی کشور رخ نداده است و ازآنجایی‌که من در گذشته کارمند سازمان هواپیمایی کشوری بودم و در بخش‌های مختلف این سازمان کار کرده‌ام خوشبختانه تاکنون نه این موضوع به گوشم خورده بود و نه سابقه داشته است.
