◄ سقوط آزاد؛ درآمد پروازهای عبوری آسمان ایران

چندی پیش دادگاه لاهه حکم به ابطال تحریم هوایی قطر از سوی برخی کشورهای عربی داد که بر اساس آن دیوان بین‌المللی لاهه به نفع قطر در پرونده شکایت دوحه از ۴ کشور عربستان سعودی، امارات، بحرین و مصر به خاطر تحریم هوایی این کشور از سال ۲۰۱۷ صادر و خاتمه این پرونده به نفع قطر و باز شدن دوباره حریم هوایی همسایگان عربی به روی پروازهای این کشور اعلام کرد.

به گزارش تین نیوز، چالش قطر با کشورهای عربی که منجر به بسته شدن حریم هوایی به روی قطر شد به سال 2017 برمی‌گردد؛ این مناقشه سیاسی بین قطر و برخی از کشورهای عربی باعث شد تا این ایرلاین قطری ناچار شود برای ادامه 80 مسیر پروازی خود از آسمان ایران برای عبور هواپیماهایش استفاده کند.

از آنجا که کشورهای حوزه خلیج فارس مانند امارات و بحرین آسمان خود را روی هواپیماهای قطری بسته بودند این ایرلاین قطری برای آنکه بتواند پروازهای خود به مقصد امریکای جنوبی، اروپا و آفریقای خود را ادامه دهد، باید از آسمان ایران عبور می‌کرد که در نتیجه در آن مقطع زمانی، میزان ترافیک آسمان کشور تا 200 سورت افزایش یافت.

حال بعد از گذشت حدود سه سال از این موضوع، رأی دادگاه لاهه به نفع قطر، باعث خواهد شد دیگر نیازی نباشد تا این ایرلاین قطری برای ادامه پروازهایش در مقاصد آمریکای جنوبی، اروپا و آفریقا از آسمان ایران عبور کند که در نهایت این موضوع منجر به کاهش بیش از پیش درآمد شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران خواهد شد این در حالی است که این شرکت، به دلیل شیوع کرونا در ایران و جهان بیش از 80 درصد درآمد پروازهای عبوری خود را از دست داده است.

از آنجایی که اتکای مالی شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران درآمدهای حاصل از پروازهای عبوری قرار دارد کاهش تعداد پروازهای عبوری هواپیمایی قطر ایرویز که سهم زیادی از پروازهای عبوری از آسمان ایران دارند، کار را برای شرکت فرودگاه‌ها سخت‌تر خواهد کرد این در حالی است که ۶۸ درصد درآمدهای شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران حاصل از پروازهای عبوری است و تنها ۲۰ درصد حاصل از ارائه خدمات فرودگاهی و حدود 5 درصد هم حاصل واگذاری اماکن است.

مدیریت این چالش در راستای افزایش و حفظ درآمدهای شدید شرکت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران نیازمند اخذ استراتژی تسهیل کننده است، چرا که همواره یکی از دلایلی که در رابطه با افزایش پروازهای عبوری از آسمان ایران مطرح می‌شود، امنیت بالای ایران در منطقه است که آسمان ایران را به یکی از امن‌ترین آسمان‌ها تبدیل کرده است؛  ناامن شدن آسمان کشورهایی نظیر عراق و اوکراین باعث افزایش پروازهای عبوری از آسمان ایران طی سال‌های 93 تا 96 شد، اما این موضوع هرگز به‌تنهایی نتوانست حجم پروازهای عبوری که به دلایل مختلف به سمت آسمان ایران سرازیر می‌شد را برای مدت طولانی حفظ کند. در مقابل یکی از دلایلی که همواره به عنوان عدم موفقیت جذب پروازهای عبوری از آسمان کشوری بر آن وارد بوده، هزینه بالای عوارض ناوبری هوایی در کشور است؛ موضوعی که سیاوش امیرمکری مدیرعامل شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران نیز بر آن صحه گذاشت.

یکی دیگر از دلایلی که باعث شده عبور پروازها از آسمان ایران، برای ایرلاین‌های خارجی صرفه اقتصادی نداشته باشد، طولانی بودن مسیرهای پروازی از فضای آسمان ایران است که به دلیل وجود مناطق ممنوعه چهارگانه نظامی گسترده در آسمان به وجود آمده است؛ برای حل این موضوع باید شرکت فرودگاه‌ها به همراه سازمان هواپیمایی کشوری و با همکاری بخش‌های نظامی، اقدام به کاهش مناطق ممنوعه کند در غیر از این صورت پیش‌بینی‌های شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران مبنی بر کاهش درآمد 2 هزار و 700 میلیارد تومانی از محل پروازهای عبوری محقق خواهد شد.

 از آنجایی که درآمد پروازهای عبوری باید برای خدمات هوانوردی هزینه و صرف خرید و به‌روزرسانی تجهیزات هوانوردی و ... شود، کاهش شدید این درآمدها هشدار جدی برای صنعت هوانوردی ایران به صدا درآورده است.