◄ سیستم‌های پشتیبان تصمیم‌گیری در صنعت حمل و نقل هوایی
وبلاگ تین نیوز، خلیل اله معمارزاده * | اجرای قانون مقررات زدایی در شركت های هواپیمایی آمریكا از سال 1987 راه را برای تغییرات ساختاری در صنعت ایرلاین ایالات متحده هموار ساخت. شركت های هواپیمایی اجازه یافتند شبكه پروازی و میزان نرخ هایشان را انتخاب نمایند.این موضوع انگیزه ای شد تا شركت های هواپیمایی جدید و تازه واردی با ایده های نوین در كسب و كار به بازار صنعت حمل و نقل هوایی هجوم بیاورند.
پس از آزادسازی، صحنه رقابت به بین ایرلاین های قبلی و تازه واردین تغییر پیدا كرد. شركت های هواپیمایی دیگر در لایه های محافظتی قرار نگرفتند و برای اینكه سودده باشند و بتوانند به حیات و رشد و توسعه اقتصادی خود ادامه دهند، مجبور بودند، عملیاتشان را به طور مستمر با بهره وری بیشتر و بیشتر مدیریت كنند. متعاقب آن ایرلاین های زیاد و متعددی در ایالات متحده اعلام ورشكستگی نموده و تعطیل شدند و یا در شركت های هواپیمایی دیگر ادغام شدند و تعدادی نیز تاسیس گردیدند. در این راستا برنامه ریزی و زمان بندی بهینه و متناسب با بازارها نقشی حیاتی و متمایز کننده داشت.
شركت های هواپیمایی از منابع متعدد و گسترده ای جهت ارائه خدمات حمل و نقلی به مسافرینشان استفاده می كنند. لذا این مدیریت بهره ور و برنامه ریزی صحیح است كه بقاء، رشد و توسعه و یا افول و ورشكستگی یك شركت هواپیمایی را مشخص می كند.
صنعت ایرلاین در یك محیط خیلی پویا و مبهم كار می كند. علاوه بر آن انعطاف پذیری پایین برای پاسخ دادن به تغییرات ، نیاز و وابستگی شدید به منابع ، آسیب پذیری آن از عوامل خارجی و محدودیت های حاكم بر صنعت ایرلاین ، محیط كاری آنها را پیچیده می كند.(Yu 1998) برای مدیریت این پیچیدگی ها، ابزارها و تكنیك های تحقیق در عملیات (OR) در این میان نقش مهمی را ایفاءنموده است.
كاربردهای تحقیق در عملیات در برنامه ریزی شركت های هواپیمایی
شركت های هواپیمایی استفاده از تكنیك های تحقیق در عملیات را از دهه 1950 آغاز كرده اند. (Barnhart and Talluri,1997) مدل های تحقیق در عملیات تاثیر زیاد و عمیقی بر فرآیند مدیریت و برنامه ریزی در شركت های هواپیمایی را داشته است. مزیت فن آوری كامپیوتر هم شركت های هواپیمایی را قادر ساخته است مدل های بهینه سازی با پیچیدگی های بیشتر را در زمان كوتاه تری حل نمایند، تا جایی كه این شرایط، باعث شده است كه بسیاری از شركت های هواپیمایی، دپارتمان خاص و مستقلی را برای تحقیق در عملیات در شركت خود تدارك ببینند كه به صرفه جویی های میلیون دلاری در شركت های هواپیمایی منجر شده است.
این دپارتمان ها خود نیز یك تشكیلات حرفه ای مهمی را در زمینه تحقیق در عملیات موسوم به جامعه متخصصین تحقیق در عملیات شركت های هواپیمایی (AGIFORS) به راه انداخته اند. این جامعه تخصصی، طرح ها، پژوهش ها، پیاده سازی ها و سایر ایده های تحقیق در عملیات را در صنعت ایرلاین جستجو و بررسی می كند ( WWW.AGIFORS.ORG ) مرور این وب سایت نشان می دهد كه تكنیك های تحقیق در عملیات در حل بسیاری از مسائل متنوع شركت های هواپیمایی (از قبیل مدیریت درآمد،زمان بندی خدمه، مسیریابی هواپیما،برنامه ریزی ناوگان،برنامه ریزی نگهداری و ...) راهگشا بوده و با موفقیت پیاده سازی شده اند.
در سه دهه اخیر مدیریت شركت های هواپیمایی توسعه عمده و قابل توجهی داشته است. این توسعه به كمك پیشرفت های فن آوری های اطلاعاتی و ارتباطی و نیز محاسباتی اهمیت بسیار بیشتری را در زمینه نیاز شركت های هواپیمایی به كاهش مستمر هزینه ها و افزایش مستمر درآمدها نسبت به قبل پیدا كرده است. كسب و كار شركت های هواپیمایی با بیشترین پیچیدگی ها مواجه است. ازجمله مواجهه با تصمیم های چندبعدی و چندگانه و گاهی متضاد، كه تماما نیاز به بهینه سازی همزمان دارند.
برای برنامه ریزی و عملیات بهتر به صورت مستمر در شركت های هواپیمایی روش های متعددی به طور دائم توسعه داده شده و به كارگرفته می شوند. این روش ها با رویكرد علمی در دسترس تحقیق در عملیات و ادبیات ریاضیات، فرآیندهای تصمیم گیری را بهینه می كنند. این فرآیندهای تصمیم گیری معمولا به وسیله سیستم های كامپیوتری، مدل سازی می گردند كه می توانند پشتیبان این تصمیم گیری باشند. بنابراین، روش های علم محور تحقیق در عملیات، فرآیند تصمیم گیری را برای شركت های هواپیمایی آسان تر، اثربخش تر و سریع تر نموده است.
عمده چالش مدیریت شركت های هواپیمایی، پیچیدگی های زیاد فرآیندهای تصمیم گیری در آن است كه به عوامل بسیار زیاد و متعدد داخلی و خارجی وابسته است. در این راستا، سیستم های پشتیبان تصمیم گیری مبتنی بر كامپیوتر می توانند كمك قابل توجهی را در محاسبه سریع و درست گزینه های زیاد و متعدد تصمیم گیری به مدیران شركت های هواپیمایی داشته باشند.
* كارشناس ارشد MBA گرایش مديريت حمل و نقل و Post-MBA گرایش مدیریت پروژه، فوق لیسانس مهندسی صنایع و کارشناس مهندسی مکانیک
با عرض سلام و ممنون از مطلب شما آیا شما تحقیقی که در زمینه بکارگیری مدلهای OR رد حمل و نقل هوایی ایران باشد سراغ دارید. چه در حوزه دانشگاهی و چه در حوزه عملیاتی شرکت های هوایی؟ ممنون می شوم اگر در این زمینه لینک یا منبعی معرفی نمایید. با سپاس فراوان نیک بخت کارشناس ارشد صنایع
جناب آقای مهندس نیک بخت با سلام و احترام سلسله تحقیقات خانم Cynthia Barnhart از MIT) Massachu _ setts Institute of Technology) را می توانید دنبال نمایید؛ به ویژه مقاله ذیل ایشان Applications of Operations Research in the Air Transport Industry This paper presents an overview of several _ important areas of operations research applications in the air transport industry. Specific areas covered are: the various stages of aircraft and crew schedule planning; revenue management, including overbooking and legbased and network - based seat inventory management; and the planning and operations of aviation infrastructure(airports and air traffic management). For each of these areas, the paper provides a historical perspective on OR contributions, as well as a brief summary of the state of the art. It also identifies some of the main challenges for future research.