قیمت‌هایی که از قفس پریدند…
تین نیوز | این روزها اگر برای خرید بلیت هواپیما اقدام می‌کنید و با نرخ‌هایی متفاوت از آنچه انتظار داشتید، مواجه می‌شوید، تعجب نکنید زیرا چند روزی است قیمت بلیت هواپیما شناور و در نتیجه گران شده است! اگرچه مسئولان صنعت هوایی همواره تاکید داشتند که آزادسازی به معنای گران شدن نیست اما با توجه به مشکلات موجود در این صنعت، در کشور ما آزادسازی به معنای افزایش قیمت است.
آزادسازی نرخ بلیت هواپیما و خدمات حمل‌ونقل هوایی، بر اساس بند(ب) ماده ۱۶۱قانون برنامه پنجم توسعه باید از ابتدای سال ۹۲ اجرا می‌شد اما به دلایل مختلف، مانند نبود زیرساخت‌های لازم در صنعت و همچنین نبود آمادگی در وضعیت اقتصادی جامعه، این اتفاق نیفتاد اما حالا چند روزی است طلسم آزادسازی شکسته و قیمت بلیت هواپیما از ۹آذر در ۱۷۰مسیر پروازی آزاد شده و به گفته رییس سازمان هواپیمایی، تا پایان سال جاری، نرخ بلیت در بقیه مسیرها نیز آزاد می‌شود.
برخی کارشناسان معتقدند با توجه به اینکه هنوز زیرساخت‌های لازم برای اجرای آزادسازی آماده نشده است، زمان مناسبی برای اجرای این طرح نبود اما علی عابدزاده، رییس سازمان هواپیمایی کشوری می‌گوید که نمی‌توان منتظر خرید هواپیمای نو و ایجاد زیرساخت‌ها از سوی شرکت‌های هواپیمایی بود تا بعد از آن نسبت به آزادسازی اقدام شود. به گفته او شرکت‌های هواپیمایی در حال حاضر در شرایط اقتصادی خوبی به سر نمی‌برند و ابتدا باید آزادسازی انجام و بعد نسبت به افزایش خدمات اقدام شود.
در این زمینه امیرحسین سینی‌چی، کارشناس صنعت هوانوردی تاکید می‌کند که اگرچه آماده شدن زیرساخت‌ها بسیار مهم است اما اگر بخواهیم برای اجرای آزادسازی منتظر آماده شدن همه زیرساخت‌ها باشیم، روند کار بسیار طولانی می‌شود؛ همانطور که همین حالا هم آزادسازی با چند سال تاخیر اجرایی شده است. از سوی دیگر حالا که سینی‌چی معتقد است برای اجرای آزادسازی می‌توان گام به گام پیش رفت. به‌عنوان مثال می‌توان در ابتدا یک سقف قیمت گذاشت و به‌تدریج آزادسازی را به طور کامل اجرایی کرد.
همچنین می‌توان برای آژانس‌هایی که بلیت را با نرخی کمتر از نرخ مصوب ارائه می‌دهند، مشوق‌هایی درنظر گرفت. او با تاکید بر لزوم یافتن راه‌های مناسب برای ورود به آزادسازی، معتقد است این کار نباید بدون کارشناسی انجام می‌شد؛ از سوی دیگر نباید مسکوت می‌ماند. سینی‌چی می‌افزاید: بیش از ۳۰سال از آزادسازی و خصوصی‌سازی در دنیا عقب هستیم، در حالی که سرنوشت اقتصاد به این مسئله بستگی دارد و با توجه به اینکه این مسئله در همه دنیا اجرایی شده، نباید با پشت کردن به دنیا، از روش‌های اقتصادی غیرعاقلانه استفاده کنیم.
این کارشناس با بیان اینکه گران شدن بلیت از جمله نتایج اجرای آزادسازی خواهد بود، درباره مزایای اجرای این طرح می‌گوید: با اجرای آزادسازی، برای مردم و مسئولان آگاهی‌سازی درباره صنعت هوایی ایجاد می‌شود. آنطور که او توضیح می‌دهد، در حال حاضر ۷۰درصد هزینه‌های شرکت‌های هوایی ارزی است و با تغییرات نرخ ارز، بیشتر در فشار قرار می‌گیرند و مشکلاتی مانند بحث بدهی سوخت و سایر بدهی‌ها برای آنها ایجاد می‌شود.
آگاهی‌سازی با آزادسازی
در ۴۰سال گذشته دولت هیچ حمایتی از صنعت هوایی، چه در بخش دولتی و چه خصوصی نداشته و راهبرد مشخصی نیز در این حوزه ندارد. سینی‌چی این را می‌گوید و می‌افزاید: آزادسازی آگاهی لازم را در مردم ایجاد و فاصله حمل‌ونقل هوایی را با مردم کم می‌کند زیرا اقتصاد، واقعیت اصلی زندگی مردم دنیاست و بدون آن نمی‌توان زندگی کرد. وی معتقد است مردم و دولتمردان باید مشکلات آزادسازی را به جان بخرند و لازم است این درک در مردم ایجاد شود که با همگرایی و همفکری می‌توان شرایط حمل‌ونقل هوایی را به سمت بهبود سوق داد. به باور این کارشناس، در حال حاضر در حمل‌ونقل هوایی مشکلات
مدیریتی وجود دارد و مدیران، تخصص لازم در برآورد و پایین آوردن هزینه‌ها را ندارند اما با آزادسازی، مدیران متخصص برسر کار خواهند آمد و از مشکلات کاسته خواهد شد.
او در پاسخ به این پرسش که با آزادسازی و در نبود قیمت مصوب برای بلیت، چگونه می‌توان جلوی گرانفروشی را گرفت، می‌گوید: اگرچه لازم است قیمت مصوب وجود داشته باشد اما نباید به آن وابسته باشیم. به گفته او، سازمان هواپیمایی و سازمان‌های نظارتی دیگر می‌توانند جلو گرانفروشی را بگیرند. وی می‌گوید: درباره تخلفات حوزه چارتر برخوردهایی وجود دارد و باید مانع از تخلفات این حوزه شد. از طرف دیگر لازم است تجارت حوزه حمل‌ونقل هوایی آزاد شود و همزمان مورد نظارت باشد. این در حالی است که نظارت و اجرای قوانین نظارتی فراموش شده و بیشتر شاهد دخالت هستیم، در حالی که برای
نظارت درست باید آیین‌نامه‌ای نوشته و جلو تخلفات در آزادسازی گرفته شود.
وی با تاکید بر لزوم بکارگیری راهکارهای فرهنگی، تعزیراتی و راه‌های تشویقی برای جلوگیری از تخلفات در زمان آزادسازی می‌گوید: شکل‌گیری این راهکارها نیاز به نشست با متخصصان و اهالی صنعت دارد. او با بیان اینکه به‌طور طبیعی باید در ابتدای اجرای آزادسازی سقف قیمت گذاشته شود، می‌گوید: در حال حاضر تجارت هوایی در کشور تبدیل به سوداگری سفر شده و این چیزی است که سازمان هواپیمایی و شرکت‌های هوایی باید به فکر اصلاح آن باشند.
نیاز به شبکه فروش سراسری
حمید نجف، یکی دیگر از کارشناسان صنعت هوانوردی کشورمان است که در گفت‌وگو با صمت، بر لزوم اجرای آزادسازی و رقابتی شدن تجارت در حمل‌ونقل هوایی، تاکید می‌کند و می‌گوید: البته در حال حاضر زیرساخت‌ها فراهم نیست. ابتدا باید این زیرساخت‌ها فراهم شود. از سوی دیگر به نظر می‌رسد از نظر قوانین هنوز آمادگی لازم در این زمینه وجود ندارد.
نجف با بیان اینکه با توجه به آماده نبودن زیرساخت‌ها، آزادسازی نتایج مطلوبی نخواهد داشت و باعث بروز مشکلاتی خواهد شد، ادامه می‌دهد: در روزهای گذشته، شاهد بودیم که با وجود قیمت مصوب پرواز اربعین، تا ۲ برابر هم فروخته می‌شد. این در شرایطی بود که هنوز آزادسازی انجام نشده بود؛ حال تصور کنید در زمان آزادسازی، دیگر همین تراز یعنی قیمت مصوب را نیز برای سنجش تخلفات نخواهیم داشت. بنابراین در نبود زیرساخت‌ها، آزادسازی به ضرر مسافر و حتی به ضرر شرکت‌های هواپیمایی و تنها به نفع دلالان خواهد بود.
این کارشناس معتقد است برای جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی، می‌توان به سمت ایجاد یک شبکه فروش واحد و سراسری، با استفاده از فناوری اطلاعات حرکت کرد. وی معتقد است وجود یک شبکه فروش داخلی، باعث کوتاه شدن دست آژانس‌های مسافرتی و دلالان شده و مانع از ارائه بلیت به چند برابر قیمت مصوب خواهد شد. نجف ادامه می‌دهد: در حال حاضر برای فروش بلیت قطار و اتوبوس چنین سیستمی وجود دارد و می‌تواند در حوزه بلیت هواپیما نیز وجود داشته باشد. به اعتقاد وی، وجود یک شبکه فروش واحد با قیمت‌های مشخص، باعث شفافیت در فروش بلیت می‌شود و با توجه به اینکه سود بلیت را به طور مستقیم
نصیب شرکت‌های هوایی می‌کند، مانع از نفوذ دلالان خواهد شد.
این کارشناس با اشاره به مشکلات مدیریتی موجود در شرکت‌های هواپیمایی معتقد است این مسئله بستر برخی سوءاستفاده‌های شخصی در زمینه فروش بلیت را فراهم کرده و به همین دلیل هنوز برخی شرکت‌ها مایل به ایجاد شبکه فروش واحد و شفاف‌سازی در میزان فروش خود نیستند. نجف با تاکید بر اینکه با اجرای آزادسازی، دیگر فاکتور قیمت به عنوان شاخص ارزیابی تخلفات و در نتیجه هیچ‌گونه پاسخگویی وجود نخواهد داشت، می‌افزاید: از سوی دیگر امکان تبانی بین شرکت‌های هوایی داخلی وجود خواهد داشت. وی با تاکید بر لزوم تصحیح وضعیت مدیریت در شرکت‌های هواپیمایی برای ارتقای وضعیت
درآمدزایی می‌گوید: آزادسازی زمانی موفق است که حمل‌ونقل هوایی از انحصار دربیاید و مردم و مسافران امکان انتخاب داشته باشند.
نجف یادآور شد: پیش‌نیاز آزادسازی توجه به چگونگی هزینه‌کرد شرکت‌های هوایی، به‌ویژه شرکت‌های دولتی و نیمه‌خصوصی است. دولت و سازمان هواپیمایی باید شفاف و روشن توضیح دهند درباره این موارد چه برنامه‌ای دارند.
نگرانی‌های کارشناسان درباره گران شدن بدون حد و مرز بلیت هواپیما در زمان آزادسازی در حالی بیان می‌شود که رییس سازمان هواپیمایی وعده داده است این سازمان در زمان اجرای آزادسازی، قیمت‌ها را پایش کرده و اجازه رقابت‌های ناسالم در صنعت حمل‌ونقل هوایی را نخواهد داد. حال باید منتظر ماند و دید فرزند چندروزه آزادسازی، در آغوش پدر صنعت هوایی چگونه رشد خواهد کرد...
