◄ نقش جنسیت در نحوه رانندگی

بسیاری از صاحب‌نظران علوم رفتاری، هر دو عامل محیط و وراثت را در تفاوت زن و مرد سهیم می‌دانند. از سویی جامعه‌شناسان، معتقدند تفاوت‌های زن و مرد معلول تفاوت رفتاری است که جامعه در مورد آنان پیش می‌گیرد و معتقدند که 2 جنس در اساس با هم هیچ تفاوتی ندارند، بلکه اجتماع موجب می‌شود که آن‌ها گرایش‌های متفاوت پیدا کنند و به زمینه‌های مختلف سوق داده شوند. از نظر جامعه‌شناسان تفاوت زن و مرد در جزئیات است نه در کلیات.

زیست‌شناسان عقیده دارند که زن و مرد تفاوت‌های بنیادی دارند، بدین معنا که تفاوت‌های آن‌ها در درجه اول ارثی است نه محیطی. آن‌ها معتقدند که هر سلول بدن زن با هر سلول بدن مرد تفاوت دارد. ویژگی‌های ساخت و عملکرد اعضای بدن دختران و پسران متفاوت است. این تفاوت طوری است که پسران را برای زندگی فعال و پرجنب وجوش و دختران را برای زندگی آرام آماده می‌کند. در استعداد تجسم فضایی، تشخیص جهت و هدف‌گیری، پسرها بهترند. از نظر کلامی دخترها برتری دارند، اما از نظر ادراک کلامی پسرها برترند.

پسرها ارتباط‌های مکانیکی را بهتر درک می‌کنند و استعداد ریاضی بهتری نسبت به دخترها دارند، اما در کارهای دستی مخصوصاً کارهایی که نیاز به چالاکی انگشتان دارند دخترها بهترند و چابکی انگشتان زنان به آنها اجازه می‌دهد که ماشین‌نویس خوبی باشند. یکی از ویژگی‌های جالب زنان این است که می‌توانند اطلاعاتی را برای مدت کوتاهی در حافظه خود نگه دارند که با هم هیچ ارتباطی ندارند و به خود آنها نیز مربوط نیست.

رفتارهای را نندگی

مردان و زنان در رانندگی، رفتارهای متفاوت دارند که این امر می‌تواند بر زندگی و ایمنی آنان و دفعات استفاده از بیمه، اثرگذار باشد و عوامل متعددی از قبیل ساختارهای عصبی شیمیایی و ...فرایندهای هورمونی ناشی از تحول و نحوه فعالیت در اجتماع، این تفاوت‌ها را شکل داده‌اند. بررسی آمار سوانح رانندگی در بسیاری از کشورهای جهان از جمله ایالات متحده، اروپا، آسیا و آفریقا بیانگر آن است که مردان بیش از زنان در معرض تصادفات رانندگی هستند. هرچند که تصادفات جاده‌ای در تمامی سنین اتفاق می‌افتند، اما در تمامی کشورها رانندگان جوان درصد بیشتری از تصادفات را به خود اختصاص می‌دهند و از این دسته مردان جوان میزان بیشتری از تصادفات را باعث می‌شوند. مردان جوان همچنین ریسک‌پذیری بیشتری داشته کم‌تر از کمربند ایمنی استفاده می‌کنند، رانندگی آنها تهاجمی‌تر بوده و نقض قانون وسرعت غیر مجاز نیز در این گروه بیش از دیگران است.

تحقیقات نشان می‌دهد مردان بیش از زنان رانندگی می‌کنند و یکی از دلایل بالا بودن آمار تصادفات رانندگان مرد نسبت به رانندگان زن همین علت است اما در شرایط مساوی رانندگان مرد در معرض خطر تصادف بیش‌تری هستند و زنان 30 درصد کم‌تر از مردان دچار تصادف می‌شوند. در بررسی‌های گوناگون اشاره شده است که مردان، بیش از زنان و رانندگان جوان بیشتر از رانندگان مسن نسبت به قوانین رانندگی بی‌توجه هستند و از سوی دیگر زنان و رانندگان مسن‌تر بیش از مردان و رانندگان جوان دچار خطا در رانندگی می‌شوند.

گروهی از محققان در خصوص این که جنس و جنسیت چه نقش و ارتباطی با شیوه رانندگی، جرایم رانندگی و تصادفات در میان جوانان دارد، تحقیقاتی انجام داده‌اند که این تحقیقات مشخص کرده میزان تخلفات و هم‌چنین جرایم تهاجمی یا عادی به عنوان تابعی از جنس مذکر بیش‌تر می‌شود در حالی که همین موارد به عنوان تابعی از جنس مونث کاهش می‌یابد. شواهد گسترده‌ای وجود دارد که ثابت می‌کند مردان، خصوصاً مردان جوان، در تمامی فرهنگ‌ها نسبت به زنان رفتار پرتهاجم‌تری دارند که بیش‌تر آن را به صورت مستقیم و نه غیر مستقیم نشان می‌دهند. این مورد تاثیر شگرفی بر رانندگی دارد. رفتارهای پرخاشگرانه و تهاجمی احتمال تصادف را بالاتر می‌برد.

- میزان انحراف رفتاری (تخطی از قانون) به شکل قابل ملاحظه‌ای در مردان از زنان بیش‌تر است. این مسئله در تخطی از قوانین رانندگی شامل سرعت مجاز، علایم رانندگی و رانندگی در حال مستی و ...نمود بیشتری پیدا می‌کند.

- مردان عصر سنگی رانندگی نمی‌کردند. اما میراث شکار، تهاجمی بودن و خطرپذیری گذشته او، همان کیفیاتی که باعث بقای او و هم عصرانش بود، توسط ژن‌هایش به نسل‌های آینده منتقل شده و هنوز در نحوه رانندگی امروزین او نمایان است.

- در گزارشی که توسط کمیته جنسیت و سلامت زنان در سازمان بهداشت جهانی منتشر شد، نشانه‌های پذیرش این اختلافات بنیادی در زنان و مردان راننده و رشد سیاست‌های جدا انگارانه جنسیتی در نقاط مشخصی دیده می‌شود.

تفاوت شیوه‌های رانندگی مردان و زنان به حدی است که رانندگان با تجربه می‌توانند حتی بدون دیدن راننده خودرو از فاصله‌ای زیاد جنسیت او را تشخیص دهند. به عبارت دیگرسبک‌های رانندگی زنان و مردان تا آن‌جا متمایز است که می‌تواند به عنوان معرف جنسیت راننده در نظر گرفته شود. مردان غالبا سریع‌، فرز‌، پر پیچ و خم و ...رانندگی می‌کنند. آن‌ها از هر فضای خالی استفاده می‌کنند و به طور دائم در حال تغییر مسیر هستند. در برابر زنان آرام، آهسته، مستقیم و ... می‌رانند. احتیاط و صبر و حوصله از مشخصات رانندگی زنان است. مردان در مواجه با راننده زنی که در بزرگراه از سرعت 70 تندتر نمی‌رود یا در ترافیک راه مستقیم خودش را می‌رود و از فضاهای خالی استفاده نمی‌کند، شدیداً عکس‌العمل نشان می‌دهند تا جایی که بعضی از رانندگان مرد عصبانی نیز می‌شوند.

این تفاوت‌ها در خصوص عابران پیاده و سوانح در منزل و محل کار نیز به چشم می‌خورد که به راحتی نمی‌توان آن‌ها را به میزان توانایی و مهارت در رانندگی میان زنان و مردان نسبت داد، در واقع آنها از تفاوت‌های عمیق‌تری در حوزه‌های خاص رفتاری و روان‌شناختی نشاًت می‌گیرند.

تحقیقات گسترده‌ای در زمینه اختلاف بین 2 جنس در خطرپذیری و هیجان‌طلبی نیز صورت گرفته است. قریب به اتفاق این مطالعات بیانگر گرایش و تمایل بیش‌تر مردان به انجام فعالیت‌های هیجانی که طیف گسترده‌ای از رفتارها ازجمله رانندگی را دربر می‌گیرد.

اثر جنسیت بر رفتارهای غلط رانندگی

در همه تحقیقات و مطالعات انجام شده، بدون استثناء، مردان نرخ تصادفات بیش‌تری نسبت به زنان داشته‌اند. این تفاوت جنسیتی بیش‌تر برای جمعیتی با سن کم‌تر از 25 سال مطرح بوده، هرچند که این موضوع برای رانندگان با سن بیش‌تر از 25 سال نیز به اثبات رسیده است. هم‌چنین در رابطه با تعداد کشته‌شدگان در سوانح ترافیکی نیز، بیش‌تر بودن جمعیت مردان نسبت به زنان به اثبات رسیده است.

یافته‌های سازمان بهداشت جهانی در سال 2004 در مورد کشورهای در حال توسعه، در مقایسه جنسیت، نشان می‌دهد که تعداد زنان و مردان مقصر در رانندگی جاده‌ها در مقایسه با میزان رانندگی و مسئولیت آن‌ها در ایجاد تصادف تقریباً مساوی است. البته عادات و اخلاق متفاوت آن‌ها در رانندگی و اصولاً تفاوت‌های طبیعی که با هم دارند، منجر به خطاهایی با ماهیت‌های متفاوت می‌شود.

در تصادفاتی که زنان درگیر هستند، کمی تجربه در رانندگی خود را به‌صورت کمی مهارت، مشکل داشتن در مانورهای سریع و به‌موقع و بالأخره تصمیم‌گیری کند و عدم تسلط، نشان می‌دهد.

در تصادفاتی که مردان درگیر هستند، بیش‌ترین خطاهای معمول سرعت زیاد، سبقت‌های غیرمجاز و رانندگی همراه با ریسک بالا است. این تفاوت‌ها در نوع خطاها می‌تواند مبنایی برای تنظیم برنامه‌های آموزشی و فرهنگی مربوط به هریک از 2 جنس باشد.

به‌طور کلی شدت تصادفات در مورد رانندگان مرد بیش‌تر از زن بوده و با توجه به این‌که مردان نسبت به زنان بیش‌تر در فعالیت‌های اجتماعی دخالت دارند احتمال ایجاد تصادف توسط رانندگان مرد به مراتب بیش‌تر از رانندگان زن است.