جانفشانی برای آینده بهتر
با حمله ارتش عراق در روز سی‌ویکم شهریورماه ۱۳۵۹ به کشور عزیزمان، پس از مدت کوتاهی به‌فرمان حضرت امام خمینی (ره) کلیه دستگاه‌های اجرایی و مردم به کمک رزمندگان ارتش و سپاه شتافتند
احمد مجیدی* با حمله ارتش عراق در روز سی‌ویکم شهریورماه ۱۳۵۹ به کشور عزیزمان، پس از مدت کوتاهی به‌فرمان حضرت امام خمینی (ره) کلیه دستگاه‌های اجرایی و مردم به کمک رزمندگان ارتش و سپاه شتافتند و وزارت راه و ترابری و مسکن و شهرسازی نیز در ابتدا از طریق ادارات کل تابعه در استان‌های درگیر با جنگ و بعدها با انسجام بیشتر در جبهه‌ها و تشکیل قرارگاه خاتم‌الانبیا (ص) و تشکیل معاونت مهندسی در آن قرارگاه وزارتخانه‌های فوق‌الذکر به همراه شش وزارتخانه دیگر که اقدامات زیربنایی را انجام می‌دادند تحت امر معاونت مهندسی قرارگاه مذکور مأموریت‌های محوله را تا چند سالی پس از اتمام جنگ نیز انجام دادند.
وزارت راه و ترابری برای خدمت‌رسانی مناسب‌تر علاوه بر ادارات کل راه و ترابری خوزستان، کرمانشاه و آذربایجان غربی سه اداره کل دیگر بنام‌های اداره کل راه و ترابری کربلا در استان خوزستان و اداره کل راه و ترابری نجف در استان کرمانشاه و اداره کل راه و ترابری قدس در استان آذربایجان غربی (شهر مهاباد) را تأسیس کرد و پرسنل و ماشین‌آلات تحت اختیار خویش را از طریق ۲۸ اداره کل راه و ترابری استان‌ها به ادارات مذکور حسب نیاز اعزام می‌کرد. به عبارتی وزارتخانه‌های راه و ترابری و مسکن و شهرسازی از همان روزهای اول جنگ تا سال‌ها پس از اتمام جنگ در جبهه‌های جنگ نقش فعال و پرثمری داشتند و در این راه شهدای بزرگی تقدیم انقلاب اسلامی کردند؛ ازجمله شهید علیرضا نوری قائم‌مقام فرماندهی لشکر ۲۷ حضرت رسول (ص) از پرسنل وزارت راه و ترابری و شهید رضا شیرمحمدی از پرسنل وزارت مسکن و شهرسازی که بنیان‌گذار امداد جبهه و مدیرکل هلال‌احمر جمهوری اسلامی ایران در زمان شهادت بود.
در دولت اول جناب آقای روحانی ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران تصمیم گرفته شد که وزارتخانه‌های مختلف عملکرد خویش را در دوران دفاع مقدس جمع‌آوری و مستندسازی کرده و به‌عنوان عملکرد دولت در دوران دفاع مقدس ارائه دهند.
لذا وزارت راه‌وشهرسازی نیز مأموریت یافت که اقدامات انجام‌شده را از طریق اسناد باقی‌مانده از دوران دفاع مقدس از طریق ۱۴ حوزه معاونت ستادی و اجرایی و نیز ۳۵ اداره کل راه‌وشهرسازی در استان‌ها گردآوری کند که این مهم با تلاش فراوان هر یک از واحدهای مذکور انجام شد که تقدیم حداقل ۵۴۰ شهید گوشه‌ای از ایثارگری‌های پرسنل وزارت راه‌وشهرسازی است.
عملکرد شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران در دوران دفاع مقدس
بدون شک در دوران دفاع مقدس یکی از زیرمجموعه‌های مؤثر خدمت‌رسان وزارت راه‌وشهرسازی در آن ایام شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران است. مجموعه‌ای که بدون شک طبق اظهارات دست‌اندرکاران اصلی هشت سال دفاع مقدس باید فعالیت آنها را یکی از ارکان اصلی دفاع کشور در آن ایام قلمداد کرد. اقدامات صورت گرفته توسط راه‌آهن در جنگ تحمیلی عراق به ایران به شرح زیر است:
- انتقال حدود ۸ میلیون نفر از نیروهای رزمنده و ۴ میلیون تن تجهیزات و امکانات به مناطق عملیاتی
- جابه‌جایی مجروحان جنگ تحمیلی با ۵ دستگاه واگن بیمارستانی مجهز به ۱۰۰ تختخواب و تجهیزات اتاق عمل
- ارسال ۲.۴ میلیون اصله تراورس برای ساخت سنگرهای دفاع رزمندگان
- راه‌سازی در مناطق جنگی به طول ۳۵ کیلومتر توسط نیروهای راه‌آهن
- احداث ۲۲ پناهگاه در مناطق مختلف آموزش‌وپرورش تهران
- بازسازی خط راه‌آهن اهواز–خرمشهر در سال ۱۳۶۱ به طول ۱۲۰ کیلومتر در زمان ۱۰۰ روز
- بازسازی پل‌ها، ساختمان‌ها، ماشین‌آلات و تأسیسات راه‌آهن در مسیرهایی که مدام در معرض حملات قرار داشتند
فعالیت‌های سازمان بنادر و دریانوردی در دوران دفاع مقدس
با توجه به سقوط بندر بزرگ و مهم خرمشهر در دوران دفاع مقدس، به‌ناچار کشتی‌های حاوی محموله‌های دریایی به بندر امام منتقل شدند. با توجه به از دست دادن امکانات بندر بزرگ خرمشهر، در آن زمان ۶۰ میلیون دلار بابت هزینه دموراژ کشتی‌های در انتظار تخلیه بار پرداخت شد. تمام تخلیه و بارگیری بنادر تا سال ۱۳۶۴ حدود ۱۴ میلیون تن در سال بود اما با تلاش مسئولان این رقم تا سال ۱۳۷۶ به‌تدریج به ۶۰ میلیون تن در سال افزایش پیدا کرد.
خلاصه عملکرد معاونت حمل‌ونقل وزارت راه و ترابری در دوران دفاع مقدس
سازمان حمل‌ونقل جاده‌ای در دوران دفاع مقدس نقش مؤثر و پررنگی در حمل‌ونقل بار از مراکز بنادر و توزیع کالا و ستاد بسیج اقتصادی کشور در مراکز استان‌ها داشت. این سازمان به کمک و با هماهنگی وزارتخانه‌های راه و ترابری و صنایع ۳ هزار کامیون خریداری کرد تا صنعت حمل‌ونقل بتواند در خدمت پشتیبانی این شرکت‌ها و اقتصاد کشور باشد.
این معاونت با هماهنگی ستاد بسیج اقتصادی کشور و به کمک مؤسسات حمل‌ونقل نسبت به حمل کالا و مواد بر اساس اولویت‌های تعیین‌شده اقدام می‌کرد تا مردم کشور از حیث مواد غذایی، خوراک طیور، کودهای شیمایی و مواد اولیه و قطعات مصرفی کارخانه‌ها در مضیقه نباشند.
ان‌شاءالله که خداوند متعال از عملکرد همگی ما در دوران دفاع مقدس راضی باشد و اگر در دوران دفاع مقدس ما توفیق پیدا نکردیم که امروز در جمع شهدا باشیم، حداقل کاری کنیم که با دست و زبان و قلم و عمل خویش رهروی آن شهیدان باشیم.
*نماینده تام‌الاختیار وزیر راه‌وشهرسازی در تشکیل موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس
