◄پیامدهای اجتماعی تصادفات جاده‌ای
کیومرث محمودی*
تین‌نیوز| دومین عامل مرگ‌ومیر بعد از حملات قلبی در کشورمان تصادفات جاده‌ای است و نخستین عامل مرگ‌ومیر گروه سنی زیر 40 سال بشمار می‌رود هم‌اکنون در جهان نهمین عامل مرگ‌ومیر را تصادفات جاده‌ای دانسته‌اند که تا سال 2030 میلادی این عامل به رتبه پنجم صعود خواهد کرد. این مورد در ایران 20 برابر میانگین جهانی است و از عوامل مهم معلولیت در جوامع است.
کشورهای توسعه‌یافته از حدود ۳۰ سال پیش با استفاده از روش‌های علمی و مهندسی، برنامه‌های مدونی برای شناسایی علل وقوع تصادفات و راه‌های جلوگیری از رشد خسارات و تلفات آن شروع کردند و با استانداردسازی زیرساخت‌های حمل‌ونقل توانستند رشد سریع تلفات را متوقف کنند، اما همچنان آمار تصادفات در این کشورها ازجمله ایران نسب به میزان وسایل نقلیه بالا است.
آمارها نشان می‌دهد نزدیک به 313 هزار نفر در طول سال براثر سوانح رانندگی راهی بیمارستان می‌شوند. به این میزان اگر آمار 16 هزارنفری کشته‌شدگان در حوادث رانندگی را اضافه کنیم نشان می‌دهد که سالانه جمع کثیری از مردم درگیر این فاجعه هستند.
میزان عمر ازدست‌رفته ایرانیان در اثر تصادفات 5 برابر استاندارد جهانی است. البته طی چند سال اخیر باروندی بسیار کند رو به کاهش بوده است.80 درصد از کشته‌شدگان مرد بودند نرخ سوانح جاده‌ای در ایران بیست برابر میانگین جهانی است سایر خسارات ناشی از آن را باید اضافه نمود. به همین میزان نیز عده‌ای بی‌سرپرست شده و والدین خود را از دست می‌دهند.
جاده‌های بین‌شهری با توجه به نقش مهمی که در جابه‌جایی حجم زیادی از کالاها و مسافر در جامعه دارند، بخش بزرگی از سیستم حمل‌ونقل جاده‌ای می‌باشند و تصادفات بسیاری با تلفات سنگین در آن رخ می‌دهد. بیشترین مرگ‌ومیر در جاده‌ها مربوط به خود رانندگان است دراین‌بین سهم 40 درصدی مرگ‌ومیر ناشی از تصادفات جاده‌های روستایی نیز تأمل‌برانگیز است.
بی‌سرپرست شدن یک خانواده و معضلات بعدی آن، ماندن داغ جوان بر دل والدین، مرگ یک مادر و سست شدن بنیان عاطفی خانواده و صدها مشکلی که از این وضعیت نشئت می‌گیرد همه و همه نشان از آن دارد که جاده‌های ما در پدید آمدن بحران‌های اجتماعی نقش بسزایی دارند.
طبق آمار اعلام شده از سوی سازمان راهداری وحمل‌ونقل جاده‌ای در سال 94 براثر وقوع تعداد 101161 فقره تصادف جاده‌ای، تعداد 16584 نفر از هموطنانمان جان خود را از دست داده‌اند و طی همین مدت تعداد 313017 نفر نیزمصدوم شدند.
در نوروز سال 95، نیز تصادفات جاده‌ای جان 403 نفر را گرفت. البته این تعداد حدود 5درصد کمتر از سال گذشته بوده اما تعداد مجروحان 5 درصد افزایش داشته است. به سوگ نشستن در غم از دست دادن عزیزان در ایام نوروز، شادی و سرور را به شیون و عزا مبدل و کام همگان را تلخ نمود. بعلاوه همه این‌ها هزینه جراحات جسمانی و معلولیت‌های دائمی، هزینه درد، غم، جراحات روانی و صدمات روحی را به این خسارات باید افزود.
فشار زیاد کاری بر رانندگان مخصوصاً رانندگان ناوگان عمومی حمل‌ونقل جاده‌ای از دیگر دلایل افزایش حوادث رانندگی در ایران است؛ زیرابه دلیل مخارج سنگین زندگی و تورم و گرانی، بسیاری اوقات شاهدیم که افرادی چندشغله در حمل‌ونقل سبک (درون‌شهری) و چند شیفته در حمل‌ونقل سنگین (برون‌شهری) مشغول به فعالیت هستند. تا از این طریق بتوانند معاش زندگی خود را تأمین کنند. بسیاری از رانندگان با چنین شرایطی به رانندگی می‌پردازند که این امر در افزایش حوادث رانندگی مؤثر است.
صاحب‌نظران افزایش روزافزون فقر و بیکاری در میان اقشار مختلف جامعه را مشکلی می‌پندارند که تبعاتی این‌چنین را رقم می‌زند. بیشتر جوانان برای یافتن شغل به هر دری می‌زنند تا بتوانند نیازهای اولیه زندگی خود را تأمین کنند.
رانندگی نیز از زمره کارهایی است که بنا به شرایط امروز جامعه ایران و بنا بر تصور غلط نیاز به تخصص چندانی ندارد و صرف اخذ گواهینامه رانندگی را برای فعالیت در این بخش کافی دانسته، افراد بسیاری را جذب خود می‌کند. چه‌بسا در این حرفه مهارت و تجربه کافی ندارند. اما عوامل تأثیرگذار دیگری بر شرایط احراز صلاحیت رانندگان مؤثر است که می‌تواند به سن، اخلاق، تجربیات، آموزش خوب، دید خوب، هوشیاری و سرعت عکس‌العمل، فرهنگ عمومی، سلامت جسمی، تربیت خانوادگی و...رانندگان اشاره کرد.
کارشناس ارشد ارتباطات
مسئول روابط عمومی اداره کل راهداری و حمل ونقل جاده‌ای چهارمحال و بختیاری
