کاهش گردشگران ورودی ایران در 2016

توسعه سالانه

گردشگری به‌رغم شوک‌های واردشده به آن، رشدی بی‌وقفه را در طول زمان تجربه کرده است که این امر نشان از قدرت آن دارد. به عنوان نمونه، شمار گردشگران بین‌المللی در سراسر جهان از 25میلیون نفر در سال 1950 به 278 میلیون نفر در سال 1980 رسید و با افزایش چشمگیر در سال 2000 به مرز 674 میلیون نفر دست یافت. در سال 2016 نیز این رقم به یک میلیارد و 235 میلیون نفر رسید. عواید دریافتی از محل گردشگری در مقاصد سراسر جهان نیز به همین ترتیب افزایش یافته است. این میزان در سال 1950 تنها 2 میلیارد دلار بود اما در سال 1980 به 104 میلیارد دلار رسید و در سال 2000 نیز از مرز 495 میلیارد دلار گذشت. این عواید در سال 2016 میلادی نیز به رقم چشمگیر 1220 میلیارد دلار رسید. افزون بر این، می‌توان گفت توریسم شامل خدمات گسترده‌ای می‌شود که علاوه‌بر عواید حاصل از مقاصد منجر به رشد آن بخش‌ها نیز می‌شود.

برای مثال در سال 2016 در مجموع 216 میلیارد دلار در نتیجه استفاده افراد غیرمقیم از خدمات حمل و نقل مسافری بین‌المللی به دست آمد که مجموع ارزش صادراتی توریسم را به 4/ 1 تریلیون دلار آمریکا یا به عبارت دیگر به‌طور متوسط 4 میلیارد دلار در روز می‌رساند. براساس گزارش UNWTO، گردشگری بین‌المللی تقریبا 7 درصد از صادرات کالا و خدمات جهان را در سال 2016 به خود اختصاص داده که نسبت به سال 2015 افزایشی یک درصدی نشان می‌دهد. همچنین بنابر گزارش‌های مختلف، گردشگری در 5سال اخیر از بخش تجارت جهانی سریع‌تر رشد کرده است. این موارد موجب شده توریسم پس از بخش مواد شیمیایی و سوخت و پیش از خودروسازی و مواد غذایی در رده مهمترین بخش‌های صادرات جهان قرار داشته باشد. در بسیاری از کشورهای در حال توسعه گردشگری در رتبه نخست صادرات و کسب درآمد از آن قرار دارد.

چشم‌اندازها و روندهای کلیدی

طبق این گزارش، میزان ورود گردشگران بین‌المللی (با اقامت‌های شبانه) در سال 2016 حدود 9/ 3 درصد رشد کرده و به یک میلیارد و 235 میلیون نفر در سراسر جهان رسیده است که نسبت به سال پیش افزایشی 46 میلیون نفری نشان می‌دهد. این هفتمین سال متوالی پس از بحران اقتصادی جهانی از سال 2009 است که رشد گردشگری بین‌المللی بیش از میانگین آن در طول زمان بوده است. تقاضا برای گردشگری بین‌المللی در بسیاری از مقاصد در سال‌های اخیر مثبت بوده و مقاصد بسیاری با رشد خوبی مواجه شده‌اند. براساس گزارش سازمان جهانی گردشگری، آسیا و اقیانوسیه در سال 2016 رشد 9درصدی را در خصوص ورود گردشگران بین‌المللی تجربه کرده و از این لحاظ بیشترین رشد به این منطقه تعلق دارد.

پس از آن، قاره آفریقا رشدی 8 درصدی در این زمینه داشت و قاره آمریکا نیز رشد 3 درصدی را شاهد بود. پربازدیدترین منطقه جهان که قاره اروپا است نیز رشدی 2 درصدی را پشت سر گذاشت و این در حالی بود که شواهد نشان می‌دهند خاورمیانه با کاهش 4 درصدی در میزان ورود گردشگران به این منطقه روبه‌رو شده است. عواید به دست آمده از محل گردشگری نیز رشد حقیقی 6/ 2درصدی را شاهد بود و درآمد کل آن از مقاصد به یک تریلیون و 220 میلیارد دلار در سال 2016 رسید که معادل با یک تریلیون و 102 میلیارد یورو است. چین، ایالات متحده آمریکا و آلمان همچنان از نظر سفرهای برون‌مرزی آمار بسیار قابل توجهی دارند و در صدر رتبه‌بندی هزینه‌کرد قرار گرفته‌اند.

محبوب‌ترین راه سفر

در سال 2016 کمی بیش از نیمی از گردشگران از راه هوایی به مقصد مورد نظر خود سفر کرده‌اند (55 درصد) این در حالی است که حمل‌ونقل جاده‌ای (39 درصد) و ریلی (2 درصد) و آبی (4درصد) مابقی گونه‌های سفر را تشکیل داده‌اند. همچنین مروری بر اطلاعات نشان می‌دهد بیش از نیمی از گردشگران بین‌المللی در سال 2016 در جست‌وجوی فراغت و تفریح بوده‌اند؛ یعنی 53 درصد گردشگران و معادل 657 میلیون نفر. علاوه‌بر آن 13 درصد به‌منظور تجاری یا حرفه‌ای سفر کرده‌اند. 27 درصد از سفرها نیز از سوی افراد با انگیزه‌ها و دلایل مختلف مانند دیدار دوستان و خویشاوندان، دلایل مذهبی و زیارتی، سلامت و درمان و برخی دیگر بوده است. در این میان، 7 درصد باقی مانده نیز هدف مشخصی را ذکر نکرده‌اند.

رشد عواید حاصل از گردشگری

محاسبه عواید حاصل از گردشگری گویای آن است که قاره آفریقا با رشدی 8 درصدی بیش از سایر مناطق جهان در این خصوص پیش رفته است. پس از این قاره، آسیا و اقیانوسیه رشدی 5 درصدی را تجربه کرده‌اند و پس از آن نیز قاره آمریکا با رشد 3درصدی، اروپا با رشد یک درصدی و در نهایت خاورمیانه با رشد منفی 2 درصدی قرار دارند. سهم بازارهای مختلف از این عواید نیز قابل‌توجه است. قاره اروپا از کل عواید دریافتی در جهان مالک 7/ 36درصد است، آسیا و اقیانوسیه 1/ 30 درصد از آن را در اختیار دارد، 7/ 25درصد متعلق به قاره آمریکا است، 7/ 4 درصد را خاورمیانه به خود اختصاص داده و 9/ 2 درصد از عواید نیز در قاره آفریقا واقع شده است. این به معنی آن است که در سال 2016 اروپا عوایدی معادل با تقریبا 447میلیارد دلار، آسیا و اقیانوسیه تقریبا 367میلیارد دلار، قاره آمریکا تقریبا 313 میلیارد دلار، خاورمیانه حدودا 58 میلیارد دلار و قاره آفریقا نیز در حدود 35 میلیارد دلار را از محل گردشگری مقاصد خود به‌دست می‌آورند.

برترین مقاصد

براساس گزارش UNWTO، فرانسه، ایالات متحده‌آمریکا، اسپانیا، چین و ایتالیا در سال 2016 نیز به صدرنشینی در رتبه‌بندی میزان ورود گردشگران خارجی ادامه می‌دهند. این کشورها به ترتیب 6/ 82، 6/ 75، 6/ 75، 3/ 59 و 4/ 52 میلیون نفر گردشگر را در سال 2016 جذب کرده‌اند. پس از این کشورها نیز بریتانیا، آلمان، مکزیک، تایلند و ترکیه قرار گرفته‌اند و به این ترتیب فهرست ده‌گانه مقاصد برتر جهان در سال 2016 را نشان می‌دهند. با این حال در این گزارش آمار ترکیه برای سال 2016 ذکر نشده است. در این گزارش میزان ورود گردشگران به ایران در سال 2016 میلادی 4میلیون و 942 هزار نفر ذکر شده که نسبت به سال 2015 کاهشی 295 هزار نفری را نشان می‌دهد.

از نظر عواید حاصل از گردشگری نیز ایالات‌متحده و اسپانیا در صدر قرار دارند و پس از آنها نیز تایلند قرار گرفته که سال گذشته به رده سوم ارتقا یافت، چین نیز در رده چهارم بیشترین عواید حاصل از گردشگری جای گرفته است. فرانسه و ایتالیا نیز به ترتیب جایگاه پنجم و ششم را در این رتبه‌بندی در اختیار دارند و این در حالی است که بریتانیا، آلمان، هنگ‌کنگ و استرالیا در رده‌های بعدی جای گرفته‌اند. رقم عواید ایالات‌متحده به 206 میلیارد دلار می‌رسد و اسپانیا نیز 3/ 60 میلیارد دلار در سال 2016 از محل گردشگری منتفع شده است. در این گزارش میزان عواید ایران در سال 2016 ذکر نشده و آخرین آمار متعلق به سال 2015 است که حدود 87/ 3 میلیارد دلار بوده است.

پیش‌بینی‌ 2030

پیش‌بینی‌های انجام گرفته تا سال 2030 حاکی از آن است که خاورمیانه تا سال 2020 پذیرای 101میلیون نفر خواهد بود و این میزان تا سال 2030 نیز به 149 میلیون نفر خواهد رسید. آسیا و اقیانوسیه نیز که در سال 2010 پذیرای 204 میلیون نفر بودند تا سال 2020 رقمی در حدود 355 میلیون نفر و تا سال 2030 بالغ بر 535 میلیون نفر را جذب خواهند کرد که در این میان سهم آسیای‌جنوبی که طبق تقسیم‌بندی این سازمان ایران نیز در آن قسمت واقع شده، از 1/ 11 میلیون نفر در سال 2010 به 21میلیون نفر در سال 2020 و 36 میلیون نفر در سال 2030 خواهد رسید. انتظار می‌رود قاره اروپا نیز در سال 2020 پذیرای 602 میلیون گردشگر باشد و در سال 2030، 744میلیون نفر را به خاک خود بکشاند. این میزان برای قاره آمریکا به ترتیب 199 و 248 میلیون نفر خواهد بود و برای قاره آفریقا نیز 85 و 134 میلیون نفر در سال‌های 2020 و 2030 از این قاره دیدن خواهند کرد. در خلال این 20 سال، میزان ورود به مقاصد نوظهور رشدی 4/ 4 درصدی در هر سال خواهد داشت و نرخ آن دوبرابر کشورهای پیشرفته است که در هر سال 2/ 2 درصد از نظر میزان ورود گردشگر رشد می‌کنند. همچنین سهم بازار اقتصادهای نوظهور از 30 درصد در سال 1980 به 45 درصد در سال 2016 افزایش یافته است و انتظار می‌رود تا سال 2030 به میزان 57 درصد نیز افزایش پیدا کند که معادل با ورود یک میلیارد گردشگر بین‌المللی است.