گره‌های مالی سازمان گردشگری
«بودجه سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کفاف سه حوزه مهم تحت مدیریت این سازمان را نمی‌دهد»؛ این اظهار نظری است که اغلب فعالان و کارشناسان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به آن معتقدند. حالا مشابه این اظهارات را رئیس این سازمان در نشست با اعضای کمیسیون اصل۹۰ مجلس شورای اسلامی اعلام و از این وضعیت گلایه کرده است.
«بودجه سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کفاف سه حوزه مهم تحت مدیریت این سازمان را نمی‌دهد»؛ این اظهار نظری است که اغلب فعالان و کارشناسان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی به آن معتقدند. حالا مشابه این اظهارات را رئیس این سازمان در نشست با اعضای کمیسیون اصل۹۰ مجلس شورای اسلامی اعلام و از این وضعیت گلایه کرده است.
به گزارش تین‌نیوز، علی‌اصغر مونسان که حدود ۶ماه است به سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری آمده، با اشاره به اینکه این سازمان به‌لحاظ تاریخی، سازمانی بسیار نحیف است که نه دولت و نه مجلس به آن توجه نکرده‌اند، گفت: «تنها ۲۴درصد از بودجه به سازمان تخصیص یافته که بخش عمده آن صرف هزینه‌های جاری می‌شود و در نهایت باید با ۴۰میلیارد تومان سازمان را نجات داد.» به گفته وی، این بودجه را هم در نهایت باید در زمینه گسترش گردشگری و صنایع‌دستی سرمایه‌گذاری کرد. این گلایه البته همواره وجود دارد که با بودجه موجود، در نهایت یک یا دو حوزه از سه بخش تحت مدیریت سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری باید فدای بخش‌های دیگر شوند و مورد بی‌توجهی قرار گیرند؛ چرا که اساسا بودجه موجود کفاف رسیدگی جامع به هر سه حوزه را نمی‌دهد. حالا با تصور اینکه تنها ۲۴درصد از این بودجه محقق می‌شود، مساله دشوارتر نیز خواهد شد.
در همین حال به گزارش «دنیای اقتصاد»، چندی پس از ارائه لایحه بودجه ۹۷ به مجلس، مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی متذکر شد که قوه مقننه در صورت تصویب لایحه بودجه، سازوکار نظارتی خود را برای اجرای صحیح این برنامه‌ها به‌کار گیرد. علاوه بر این، با توجه به تکلیف قانونی دیگر سازمان‌ها، بررسی اعتبارات آنها در ارتباط با سه حوزه میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری نیز برای اجتناب از خطر ساده‌انگاری برنامه‌ها ضروری است. به گزارش خبرگزاری خانه ملت، معاون رئیس‌جمهوری البته در این نشست از تلاش برای افزایش بودجه ۹۷ گردشگری نیز خبر داد و تصریح کرد: «تلاش کردیم در جلساتی با نمایندگانی که دغدغه توسعه گردشگری و میراثفرهنگی را داشتند، بودجه سازمان را افزایش دهیم. با این‌همه تنها رشدی اندک در بودجه سازمان رخ داد و نمی‌توان با آن میراث فرهنگی را نجات داد.»
مونسان همچنین گلایه کرد: «در شرایطی بودجه متناسب به میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری تخصیص نمی‌یابد که برای توسعه صنعت خودرو حاضریم با جان و مال از این صنعت حمایت کنیم.» رئیس سازمان میراثفرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری با یادآوری اینکه می‌توان با ۴۰میلیون تومان در گردشگری اشتغال ایجاد کرد، افزود: «در جهان حوزه گردشگری را سومین صنعت اقتصادی دنیا می‌دانند؛ اما در ایران به رغم آنکه شاهد گرفتاری در صنعت و کشاورزی هستیم، همچنان به آن توجهی نداریم.» وی خاطرنشان کرد: «در همین حال، کشورهای عربی در زمینه گردشگری نداشته‌های خود را به داشته تبدیل کرده‌اند.»
درآمدهایی که به گردشگری برنمی‌گردند
مونسان با تاکید بر اینکه سازمان میراثفرهنگی به‌سراغ ایجاد درآمدها رفته، تصریح کرد: «طبق قانون هر درآمدی باید به خزانه وارد شود اما متاسفانه درآمدهای اندک روزانه موزه‌ها که به خزانه واریز می‌شود به این سازمان برگردانده نمی‌شود و تنها ۵۳درصد از درآمدهای موزه‌ها برمی‌گردد که آن هم عدد قابل ملاحظه‌ای محسوب نمی‌شود.» معاون رئیس‌جمهوری با انتقاد از عدم الکترونیکی شدن بلیت‌های موزه‌ها اظهار کرد: «بلیت کاخ سعدآباد را با جذب سرمایه‌گذار، الکترونیکی کرده‌ایم و جالب است بدانید پس از آن درآمد این موزه دو برابر شده؛ با این‌همه پول باید به خزانه برود و برگشت آن مشخص نیست.» وی وضعیت بخش یگان حفاظت این سازمان را نامناسب توصیف و خاطرنشان کرد: «یگان حفاظت از حداقل‌ها برخوردار است. به همین جهت در زمان تخریب فضاهای میراثی نمی‌تواند اقدامات موثری داشته باشد و متاسفانه شاهد هستیم در استان‌ها با مصوبه شورای تامین نسبت به تخریب برخی فضاهای میراثی اقدام می‌شود.»
نارضایتی از نادیده گرفتن صنایع کوچک
مونسان با بیان اینکه سازمان میراثفرهنگی در واقع متولی صنایع کوچک است، تصریح کرد: «خوب است بدانید فرش و زیورآلات در واقع در اختیار وزارت صنعت و معدن است. با این‌همه صادرات صنایع کوچک در سال گذشته ۲۴۰ میلیون دلار بوده و برآورد ما این است که در سال ۹۶ این رقم به ۳۰۰ میلیون دلار می‌رسد. همچنین از آنجا که در سال جاری ۵ میلیون گردشگر جذب کرده‌ایم اگر برآورد کنیم هر گردشگر حداقل ۵۰ دلار خرید کرده، درآمد ۲۵۰ میلیون دلاری از این بخش کسب خواهیم کرد.»
معاون رئیس‌جمهوری با اشاره به معافیت قالیبافان از پرداخت مالیات ارزش افزوده گفت: «این موضوع در صنایع‌دستی لحاظ نشده و همین تفاوتی است که بین صنایع کوچک و صنایع بزرگ خودنمایی می‌کند.» وی خاطرنشان کرد: «با وضعیت کنونی صنعت و کشاورزی، در نهایت ناچار هستیم به سمت توسعه صنعت گردشگری برویم.» به گفته این مقام مسوول، سازمان میراثفرهنگی با پشتیبانی مالی ۴۸میلیارد تومان در سال آینده رتبه دوم در اشتغال‌زایی را دارد و این ظرفیت در سازمان وجود دارد. مونسان ابراز امیدواری کرد که دولت و مجلس توجه ویژه‌ای به گردشگری داشته باشند و برای توسعه بیشتر بودجه جهشی در نظر بگیرند.
بازگشت به عقب
اما افت در تعداد ورودی‌های گردشگری موضوع دیگری بود که رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در ارائه گزارش به نمایندگان مجلس به آن پرداخت. براساس آمارهای موجود، تعداد گردشگران ورودی به کشور در ۹ ماه اول سال ۹۶ با کاهش همراه بوده و از رقم ۳میلیون و ۴۱۰هزار در ۹ماه اول ۹۵، به رقم ۳میلیون و ۳۹۰هزار نفر رسیده است. مونسان نیز با اشاره به کاهش‌های اخیر در شمار ورود گردشگران به کشور تصریح کرد: «پس از برجام اتفاق خاصی در حوزه صنعت گردشگری رخ نداد. در سال‌های اولیه رشدی در این زمینه شاهد بودیم اما مجدد به عقب برگشته‌ایم.»
معاون رئیس جمهوری با اشاره به جذب سرمایه‌گذار به بخش خصوصی نیز یادآور شد: «تلاش کردیم با استناد به قوانین بناهای میراثی را به بخش غیردولتی واگذار کنیم تا آنها را به اقامتگاه یا رستوران تبدیل کنند و از آن کسب درآمد داشته باشند.» مونسان ضمن تشکر از قانون حمایت از صنایع‌دستی، به ضعف آن نیز اشاره کرد و گفت: «با وجود موارد بسیار خوب در این قانون اما از آنجا که متولی صندوق حمایت از صنایع دستی مشخص نیست و این موضوع بین دستگاه سازمان میراث فرهنگی و وزارت صنعت و معدن معطل مانده، باید گفت که ضعفی در این قانون دیده می‌شود.»
رئیس سازمان گردشگری از وضعیت تبلیغات گردشگری نیز انتقاد و تصریح کرد: «با معاون اول رئیس‌جمهوری نامه‌نگاری کرده‌ایم و از ایشان بودجه ۲۰۰ میلیاردی برای تبلیغات درخواست کرده‌ایم؛ چراکه متاسفانه سازمان نمی‌تواند حتی یک تیزر تبلیغات در شبکه‌های سازمان صدا و سیما داشته باشد.» براساس این گزارش، رئیس کمیسیون اصل ۹۰ که عصر روز یکشنبه به همراه همکارانش عملکرد سازمان میراث فرهنگی را بررسی می‌کرد، مهلت یک ماهه‌ای را تعیین کرد تا پس از آن از سوی اعضای کمیسیون برای نهایی کردن گزارش تصمیم‌گیری شود. به گزارش «دنیای اقتصاد»، سازمان میراث فرهنگی یکی از سازمان‌های عریض و طویل دولتی است که با چالش‌های ساختاری و مالی از آن جمله که مونسان به آن اشاره کرد، دست و پنجه نرم می‌کند. اما هنوز راهکار یا راهکارهایی برای حل آن درنظر گرفته نشده و این گره‌ها همچنان کور مانده‌اند.
