نقش صنعت گردشگری در اقتصاد شهرها
منافع و آثار مطلوب اقتصادی صنعت گردشگری، تمام بخش های اقتصاد را تحت تأثیر قرار می دهد، به گونه ای که علاوه بر ایجاد زمینه برای توسعه زیرساخت ها، ایجاد درآمد، اشتغال برای میزبانان و فراهم آوردن درآمدهای مالیاتی برای دولت از جمله آثار بارز این صنعت به شمار می رود.
صنعت گردشگری، بزرگ ترین و متنوع ترین صنعت اقتصادی در دنیا به حساب می آید و تأثیر آن بر افزایش میزان اشتغال و درآمدهای ارزی، رونق صنایع داخلی، گسترش همکاری های بین المللی موجب شده است تا نگرش کشورهای دنیا به مرز آن تغییر و جایگاه مهمی در سیاست گذاری دولت ها پیدا کند.
به گزارش تین نیوز به نقل از ایمنا، صنعت گردشگری پس از صنایع خودروسازی، ساختمان و غذایی، چهارمین صنعت برتر جهان بوده و میزان مشارکت این بخش در تولید ناخالص داخلی جهان بیش از بخش هایی همچون خودروسازی و کشاورزی است و به عنوان یک تجارت پرسود و شاخه ای از اقتصاد جهانی در زمینه خدمات مورد توجه و در حال توسعه است؛ این ادعا با این حقیقت که گردشگری بیش از ۱۰ درصد از درآمدهای ملی بعضی کشورهای دنیا را شامل می شود، تأیید می شود.
برخی کارشناسان فعال در حوزه صنعت توریسم بر این باور هستند که توسعه گردشگری نقش مهم و اساسی را در فعالیت های اجتماعی و فیزیکی بازی می کند، از این رو با توجه به ظرفیت بالقوه ای که در صنعت گردشگری ایران وجود دارد، می توان امیدوار بود که با سرمایه گذاری و برنامه ریزی در این صنعت، کشور ایران می تواند به قطب بزرگ گردشگری در منطقه تبدیل شود، به نحوی که در میان مدت و بلندمدت، درآمدهای ارزی حاصل از آن به عنوان عاملی مؤثر در برون رفت از اقتصاد تک محصولی مطرح می شود.
طبق سند چشم انداز، سهم ایران از درآمد گردشگری جهانی باید به دو درصد در سال ۱۴۰۴ برسد، به گونه ای که کشور ایران در ۱۴۰۴ سالانه حدود ۲۵ میلیارد دلار از محل گردشگر ورودی، درآمد کسب کند، اما روند کنونی به هیچ عنوان رضایت بخش نیست و راه دشوار ایران برای دستیابی به دو درصد از درآمد جهانی توریسم را نمایان می سازد، بنابراین توجه به اهداف سند چشم انداز می تواند عامل مهمی برای شتاب بخشیدن به آهنگ رشد و توسعه را فراهم کند.
گردشگری یکی از بال های پیشرفت اقتصادی اصفهان است
علی صالحی، سخنگوی شورای اسلامی شهر اصفهان در گفت وگو با خبرنگار ایمنا با بیان اینکه دو راهبرد اساسی برای شهر و استان اصفهان به عنوان افق رشد و توسعه در نظر گرفته شده و در قالب یک سند تدوین شده است، اظهار می کند: این دو راهبرد در حوزه های گردشگری و علم و دانش و صنایع دانش بنیان است که به عنوان یک الگوی حرکتی بر اقتصاد شهر ما تأثیرگذار خواهد بود.
وی با بیان اینکه حوزه گردشگری به عنوان یکی از بال های پیشرفت اقتصادی اصفهان در نظر گرفته شده است، می افزاید: اگر اقتصاد شهر را مرتبط با مدیریت شهری بدانیم، تعاریفی جدا در حوزه اثرگذاری خواهیم داشت و اگر اقتصاد شهر را به منزله کل شهر اصفهان و تمام زیست بوم اقتصادی در نظر بگیریم، اثرات دیگری دارد.
سخنگوی شورای اسلامی شهر اصفهان با بیان اینکه به طور طبیعی تأثیری که حوزه گردشگری بر اقتصاد مدیریت شهری یا مجموعه اقتصادی درگیر با مدیریت شهری می گذارد، در چند حوزه قابل رصد و پیگیری است، تصریح می کند: اگر بخواهیم در حوزه گردشگری بازدهی داشته باشیم، باید زیرساخت ها را توسعه دهیم که همین انگیزه برای توسعه زیرساخت ها بر فعالیت های مدیریت شهری و تقویت زیرساخت ها در این حوزه تأثیرگذار خواهد بود و متعاقب آن امکان جذب سرمایه گذار برای پروژه های کلان در شهر اصفهان فراهم خواهد شد.
صالحی ادامه می دهد: در حوزه های اقامتی، گردشگری و ورزشی تفریحی که خدمت رسانی انجام می شود، شاهد تحول این حوزه ها در شهر خواهیم بود، همچنین افزایش این جذابیت برای سرمایه گذاران به مدیریت شهری کمک ویژه ای می کند تا بتواند زیرساخت های مرتبط خود را در این حوزه ها تقویت کند.
وی با بیان اینکه در شهر زیرساخت هایی وجود دارد که به طور مستقیم با حضور گردشگران، امکانات پذیرایی و ارتقای درآمدهای پایدار شهری را فراهم می کند، می گوید: پهنه های تفریحی تحت مدیریت شهرداری اصفهان از جمله این زیرساخت ها است، همچنین در سایر حوزه های شهری با توجه به رونقی که فعالیت های اقتصادی در شهر دارد، شاهد تأثیرات بر حوزه درآمدهای پایدار و ارتقای فعالیت های عمرانی شهرداری از جمله عوارض کسب و پیشه و تعاملی که بخش های مختلف برای نوسازی، بهسازی و تقویت زیرساخت های مسکونی و تجاری دارند، خواهیم بود؛ این اتفاق تراکنش های شهرداری را تقویت می کند که متعاقب آن شهرداری می تواند پروژه های جدید بر اساس درآمدهای پایدار جدید تعریف کند.
عضو کمیسیون اقتصادی، سرمایه گذاری و گردشگری شورای اسلامی شهر اصفهان با بیان اینکه مزیت اصلی درآمد حوزه گردشگری برای شهرداری و شهر اصفهان پایدار بودن آن است، خاطرنشان می کند: این پایداری به نوعی در حوزه اثرات زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی مؤثر است، همچنین به لحاظ نحوه وصول و دریافت وجوه یک جریان پایدار است که می توان روی آن حساب کرد.
صالحی با بیان اینکه یک فاز اثر غیرمستقیم در این حوزه وجود دارد، می گوید: با رونق کسب وکارهای اقتصادی، تردد در شهر و رونق فضای سرمایه گذاری به واسطه حضور گردشگران افزایش پیدا می کند، همچنین تعامل با پیمانکاران و دریافتی ها در بخش های مختلف در قالب عوارض و کیفیت خدماتی که شهرداری از پیمانکاران و بخش های مختلف دریافت می کند، به صورت غیرمستقیم ارتقا پیدا خواهد کرد که ثمرات آن به چرخه اقتصادی شهر بازمی گردد و مدیریت شهری می تواند با عوائد حاصل از آن، سرمایه گذاری های مجدد را در شهر انجام دهد.
وی تصریح می کند: در مجموع در بخش تأثیر حوزه گردشگری بر اقتصاد مدیریت شهری می توان گفت مستقیم یا غیرمستقیم، به یک جریان پایدار با حداقل آسیب درآمدی در بخش های مختلف دست پیدا خواهیم کرد که مجدد این درآمد وارد چرخه سرمایه گذاری خواهد شد و یک حرکت فزاینده را برای توسعه و رشد کمیت و کیفیت مدیریت شهری ایجاد خواهد کرد.
عضو کمیسیون اقتصادی، سرمایه گذاری و گردشگری شورای اسلامی شهر اصفهان با اشاره به اینکه بخش دیگر که مربوط به اقتصاد شهر می شود نیز در قالب همین نگاه قابل تحلیل است، می افزاید: هرچه بتوانیم آورده و ورودی مالی گردشگران به ویژه گردشگران خارجی را به شهر تزریق کنیم، از جایی که جنس درآمدها پایدار و با حداقل اثرات منفی در حوزه های مختلف است، علاوه بر اینکه موجب رونق اقتصادی شهر می شود، توسعه اشتغال و کاهش بیکاری را خواهیم داشت.
صالحی با بیان اینکه جذابیت سرمایه گذاری و حضور سرمایه گذاران در شهر موجب می شود که به لحاظ توسعه زیرساخت شاهد اتفاقات مثبتی باشیم، می گوید: هنگامی که این سرمایه مجدد در چرخه تولید و اشتغال قرار گیرد، اثرات فزاینده ای را حتی بر رفاه نسبی خانوارها خواهد داشت، همچنین موجب می شود درآمد سرانه شهروندان و کیفیت خدمات دریافتی افزایش پیدا کند که این یک چرخه مستمر است و شاخص های کلان در حوزه اقتصاد شهری باید توأم با شاخص های عدالت مکانی باشد، در این صورت با رشد و افزایش روبه رو خواهد بود.
ارتقای رفاه جامعه محلی، اقتصاد مقاصد گردشگری را متحول می سازد
محمد زاهدی، کارشناس حوزه گردشگری و اقتصاد شهری به خبرنگار ایمنا می گوید: شهر و گردشگری از مفاهیم درهم تنیده است، اوج این ارتباط، شکل گیری و رواج گردشگری شهری به طور خاص در کلان شهرها است.
وی با بیان اینکه شهرها مراکز اقتصاد، فرهنگ، تبادلات اقتصادی و اجتماعی و توسعه انواع محصولات فرهنگی است و خوراک و ماده خام لازمه برای توسعه گردشگری به شمار می رود، می افزاید: شهرها دروازه ورود به جوامع مدرن آشنایی با زندگی و فرهنگ روزمره مردمان یک دیار و کلید توسعه گونه های خاص گردشگری از قبیل گردشگر رویدادها، ورزشی، درمانی و نظایر آن به شمار می روند.
کارشناس حوزه گردشگری و اقتصاد شهری با بیان اینکه توجه به نقش شهرها در توسعه گردشگری، علاوه بر گردشگری داخلی، در جذب گردشگران خارجی نیز اهمیت بسیار دارد، می گوید: شهرها به ویژه کلان شهرها نقش مهمی در پیشبرد هنر به عنوان محرکی بزرگ در گردشگری ایفا می کنند؛ سینما، موسیقی، نقاشی، مد، خوراک و صنایع دستی زمینه های توسعه گردشگری خلاق به شمار می روند، از همین رو بسیاری از شهرها می کوشند با نمایش توانمندی های خود در این زمینه به شبکه شهرهای خلاق یونسکو بپیوندند.
زاهدی با بیان اینکه تصویر شکل گرفته از یک شهر نقش بسیار قابل توجه در ذهن گردشگران بازار هدف برجای می گذارد، تصریح می کند: صنایع خلاق و سایر جاذبه های محیط شهری در صورتی که مطابق برنامه ای دقیق در مسیر توسعه گردشگری دیده شوند، می توانند در انتقال منابع به محیط شهری (ورود منابع مالی از خارج کشور یا انتقال منابع مالی در داخل مرزهای یک کشور) یاری رسانند.
وی با تاکید بر اینکه منابع مالی نه تنها از طریق مخارج گردشگران ورودی در شهر مدنظر، بلکه از طریق جذب سرمایه به این مقصد اهمیت دارد، ادامه می دهد: در واقع توسعه گردشگری خلاق می کوشد که منابع سرمایه ای واردشده به مقصد را گسترش دهد تا زمینه مخارج بیشتر از سوی گردشگران را فراهم سازد.
کارشناس حوزه گردشگری و اقتصاد شهری اظهار می کند: نکته مهم این است که توسعه شهری نه تنها به جذب منابع مالی منجر می شود، بلکه زمینه مهاجرت افراد و سازمان های خلاق به شهر را نیز در پی دارد، انتقال این سرمایه انسانی در بلندمدت توسعه شهر و فعالیت های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی را در آن تضمین می کند.
زاهدی با اشاره به راه دستیابی به این موضوع تصریح می کند: مدیریت شهری باید به طور جدی نقش سازمان مدیریت مقصد را ایفا کند؛ هرگونه اقدام در این زمینه از قبیل سرمایه گذاری در بهبود زیرساخت های شهری که منافع مردم محلی و حضور سرمایه گذاران و افراد خلاق در شهر را مهیا می سازد، باید بر مبنای نقشه راهی دقیق شکل گیرد.
وی با بیان اینکه تهیه یک برنامه بازاریابی شهری و تعهد به اجرای آن رمز موفقیت در این زمینه است، می افزاید: در منظر اقتصاد شهری چنانچه کراچ و ریچی در اثر خود با عنوان «مقصد رقابتی» یاد می کنند، مقصدی رقابت پذیر است که نخست بتواند کاری کند تا گردشگران مخارج بیشتری داشته باشند، گردشگران بیشتری را جذب کند، تجربه و خاطره رضایت بخش نزد گردشگران بر جای گذارد، رفاه محلی را ارتقا بخشد و توسعه گردشگری آن پایدار باشد.
کارشناس حوزه گردشگری و اقتصاد اظهار می کند: وادار کردن گردشگران به هزینه کرد بیشتر مستلزم توسعه جاذبه های مدرن نظیر انواع پارک های موضوعی و برگزاری رویدادها است که همه این موارد در قالب آن برنامه بازاریابی شهری که ذکر شد معنی پیدا می کند.
زاهدی خاطرنشان می کند: باید بخاطر داشت که ارتقای رفاه جامعه محلی از طریق ورود سرمایه گذاران جدید، مهاجرت طبقه خلاق به شهر، توسعه جاذبه های مدرن و ایجاد اشتغال و تولید ثروت در شهر اقتصاد مقاصد گردشگری را متحول می سازد.
به گزارش ایمنا، هم اکنون صنعت گردشگری به یکی از بزرگ ترین و پررونق ترین بخش های اقتصادی جهان تبدیل شده است و با توجه به ظرفیت های گردشگری در شهر اصفهان، توجه به اقتصاد در این حوزه می تواند دستاوردهای زیادی برای این شهر داشته باشد.
