جامعه ایران رو به «هندی شدن»/ «دو قطبی فقر و غنا؛ زاییده برنامه ریزی های غیرعلمی در اقتصاد»

به گزارش تین نیوز به نقل از خبرآنلاین،  طی سال های اخیر، عوامل مختلفی در ایجاد یک فضای دو قطبی در اقتصاد جامعه نقش داشته اند و ماحصل این روند، رشد روزافزونِ دو قطبِ «غنی» و «فقیر» است و گویی طبقه «متوسط» دیگر در تقسیم بندی های اجتماعی-اقتصادی حرفی برای گفتن ندارد و رو به زوال می رود.

چندی پیش نیز یکی از اعضای هیئت مدیره جامعه هتلداران ایران در صفحه شخصی خود در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) در این باره نوشت: «هتل های ۴ و ۵ ستاره و ویلاهای بزرگ و گران قیمت در تمام تعطیلات کاملاً پر و هتل های ۱/۲/۳ ستاره و ویلاهای میان رده و ارزان قیمت در تمام تعطیلات گذشته ظرفیت خالی داشتند. طبقه متوسطی دیگر وجود ندارد.»

در همین راستا، مرتضی خاکسار، کارشناس ارشد اقتصاد گردشگری، پژوهشگر و استاد دانشگاه، می گوید: «با توجه به تدابیر و سیاست گذاری های نادرستی که طی چند سال اخیر در کشور به کار گرفته شده، به نظر می رسد ما هنوز نتواسته ایم عرصه رفاه و بستر عدالت اجتماعی را به گونه ای تأمین کنیم که عموم جامعه از حداقل تسهیلات زندگی برخوردار باشند. این عدالت اجتماعی زمانی میسر می شود که ما آن را در الفبای خواستن صرف کنیم.»

چرا ظرفیت هتل های ۵ ستاره در تعطیلات اخیر پُر بوده است؟

خاکسار دلیل مورد اقبال واقع شدن رزرو هتل های چهار و پنج ستاره را در تعطیلات اخیر اینطور بیان می کند: «ظرفیت این هتل ها در نیم سال گذشته تا حدودی پر بوده است ؛ چون به هرحال قشری هستند که وسع مالی کافی برای رزرو اقامتگاه های گران قیمت را دارند، اما این فقط یک روی سکه است؛ روی دیگر این است که عده ای دیگر نه تنها توان رزرو این هتل ها را ندارند، بلکه وضعیت اقتصادی آنها پاسخگوی اجاره هتل های ارزان قیمت تر هم نیست؛ بنابراین یا ترجیح می دهند به مسافرت نروند یا اگر رفتند، در پارک ها چادر بزنند. این همان دلیلی است که سبب شده در تعطیلات اخیر، ظرفیت هتل های ۱، ۲ و ۳ ستاره خالی بماند.»

جامعه ایران به سمت «هندی شدن» پیش می رود/ دو قطبی فقر و غنا؛ ثمره برنامه ریزی های غیرعلمی

دکتر غلام حیدر ابراهیم بای سلامی، جامعه شناس گردشگری، ضمن آسیب شناسی این پدیده عنوان می کند: «اساساً سیاست گذاری ها و برنامه ریزی های اشتباه در ایران، موجب کاهش ارزش پول ملی و مستولی شدن فقر و فلاکت در جامعه شده است. چنین شرایطی، جامعه ایران را به سمت «هندی شدن» سوق می دهد و ما مصادیق این روند را طی سال های اخیر شاهد بودیم و هستیم. چادر زدن در پارک ها یا اقامت در حاشیه خیابان های شهرهای توریستی طی مسافرت های خانوادگی یکی از این موارد است. حتی روی آوردن به موتورسواری، به جای استفاده از ماشین های مناسب یا حتی گران قیمت نیز تصویر شهری ما را به خیابان های هندوستان تشبیه می کند که در آن، جمعیت موتور سیکلت سواران بیشتر از اتومبیل سواران است.»

او در خصوص کمرنگ شدن طبقه متوسط در دسته بندی اقشار جامعه تصریح می کند: «این یک واقعیت انکارناپذیر است که فاصله فقیر و غنی در کشور ما بیش از حدِ تصور شده و ماهیت قشر متوسط رو به اضمحلال می رود، شاخص های ضریب جینی هم این حقیقت را به وضوح نشان می دهند.»

خاکسار نیز در این باره اشاره می کند: «طی یک دهه گذشته، اقلیت ثروتمند جامعه روز به روز بزرگتر و طبقه متوسط روز به روز به طبقه ضعیف نزدیکتر شد؛ تا جایی که می توان گفت امروزه طبقه متوسط از تقسیم بندی های ما محو شده است. این دو قطبی فقیر-غنی، زاییده تفکر غلط و برنامه ریزی غیرعلمی در اقتصاد است.»

رتبه پنجم ایران در اِکوتوریسم جهان

صنعت گردشگری در ایران از ظرفیت های بسیار بالایی برای رشد و گسترش برخوردار است. بر اساس گزارش سازمان جهانی گردشگری، ایران رتبه دهم جاذبه های باستانی و تاریخی و رتبه پنجم جاذبه های طبیعی یا اکوتوریسم را در جهان دارا است. نکته قابل توجه این است که طبق آمار رسمی، کشور ما در زمینه جذب توریست فقط پنج صدم درصد از جمعیت یک و نیم میلیاردی گردشگران بین المللی را جذب می کند.

خاکسار این نکته را یک ضعف مدیریتی در سیستم گردشگری کشور می داند و اذعان می کند: «گردشگری، یک صنعت سبز و بدون دود است، بدیهی است که توسعه و رشد آن به آبادانی اجتماعی و اقتصادی کشور کمک می کند، اما متأسفانه ما برنامه مدونی برای توسعه و پیشبرد این صنعت نداریم. طرح آمایش برنامه ریزی گردشگری در بدنه دولت، توسط هیچ وزیری تا کنون پیشنهاد نشده است؛ چون کمیته های استانی، کمیسیون گردشگری و فراکسیون گردشگری در مجلس اصلاً قوی عمل نمی کنند؛ در یک کلام وزرا و مسئولان آنها در امر گردشگری تخصص ندارند.»

تخصیص بودجه، ضرورتِ گردشگری پویا

این کارشناس گردشگری معتقد است به منظور اینکه اقتصاد ایستا در حوزه گردشگری پویاتر شود، لازم است به وزارت گردشگری بودجه تخصیص داده شود و به صورت عادلانه بر اساس برنامه آمایش بین استان ها توزیع گردد.

او می گوید: «اگر چرخ گردشگری کشور به خوبی بچرخد، دیگر سرویس دهی هتل های لوکس صرفاً به یک قشر خاص محدود نخواهد شد و عموم مردم قادر به رزرو آنها و دریافت خدمات خواهند بود. برای دستیابی به این مهم، نیاز به یک برنامه آمایش گردشگری بر اساس یک رنسانس علمی و برنامه ریزی کارشناسانه در بدنه وزارت گردشگری داریم تا بتوانیم شاهد عدالت و توزیع هرم گردشگری به طور هم سطح بین طبقات جامعه باشیم.»