چشم محور ریلی شلمچه-بصره در انتظار احداث تنها ۳۲ کیلومتر خطآهن
این حجم از ترددها برای جابجایی کالا و مسافر، جادههای غربی و جنوب غربی کشور را جزء شریانهای اصلی حمل بار و مسافر تبدیل نموده است. از همین رو اتخاذ راهبردی ویژه برای حملونقل بین ایران و عراق از اهمیت ویژهای برخوردار هست و اهتمام به اتصال ریلی ایران به عراق با در نظر گرفتن مزیتهای ذاتی حملونقل ریلی نسبت به جادهای بیشازپیش نمایان خواهد شد.
طبق بررسی کارشناسان، صرفهجویی ۳۰ سیسی در مصرف سوخت به ازای جابجایی هر تن.کیلومتر کالا توسط قطار به نسبت به حمل جادهای حاکی از آن است که با انتقال نیمی از این حجم بار بر روی ریل میتوان سالانه حدود ۱۵۰ میلیون لیتر در مصرف سوخت صرفهجویی کرد . علاوه بر صرفهجویی در مصرف سوخت میتوان حجم زیادی از بار ترافیکی جادهها کاست چراکه بار حمل شده توسط یک قطار معادل ۶۰ تریلی هست و همین امر سبب کاهش تصادفات و هزینههای پنهان ناشی از آن خواهد شد.
این موضوع قابلتعمیم به جابجایی مسافر توسط قطار نیز هست. هر قطار مسافری معادل ۱۷ اتوبوس و ۳ هواپیما همراه با ایمنی ۶۰ برابری نسبت به جاده ظرفیت حمل مسافر دارد. شایان ذکر است که طبق آمار منتشرشده توسط اتاق بازرگانی، عمده باری که به عراق صادر میشود هم بارهایی ریلپسند (با قابلیت حمل با قطار) هستند.
در حال حاضر، ۲ پروژه ریلی برای اتصال به عراق در دست اجرا هست. یکی راهآهن غرب که از مرز خسروی به عراق متصل میشود و دیگری محور شلمچه-بصره در مرزهای جنوبغربی کشور. راهآهن غرب با عمری بیش از ۱۴ سال همچنان در دست احداث بوده و اکنون برای رسیدن به مرز خسروی معادل آنچه تاکنون احداث شده است؛ یعنی ۲۶۰ کیلومتر فاصله دارد. از طرف دیگر، اتصال ریلی شلمچه به بصره به طول ۳۲ کیلومتر از گذشته مطرح بوده است؛ بهطوریکه تاکنون ۲ تفاهمنامه در دولتهای دهم و یازدهم (سالهای ۹۰ و ۹۳) به امضاء رسیده است، اما پس از گذشت ۶ سال همچنان در حد وعدههای سالیانه توسط مسئولین باقی مانده است.
بهصورت کلی، هزینه احداث هر کیلومتر خط آهن معادل ۵ تا ۷ میلیارد تومان هست که با در نظر گرفتن فاصله ۳۲ کیلومتری برای اتصال به شبکه ریلی عراق، هزینهای حدود ۲۰۰ میلیارد تومان برای این پروژه برآورد میشود. علاوه بر این، هزینه احداث پل با دهانه بازشو بر روی اروند طبق اعلام مسئولین، ۱۵۰ میلیارد تومان برآورد شده است.
آنچه در تفاهمنامه سال ۹۳ موردتوافق قرار گرفت احداث پل توسط ایران و خط آهن ۳۲ کیلومتری توسط عراق بود. مهرماه سال گذشته بود که مسئول راهآهن جنوب عراق ضمن اعلام عدم توانایی تأمین مالی برای احداث این خط توسط دولت عراق اظهار کرد حاضر است این پروژه را بهصورت BOT در مدت ۲۵ سال به سرمایهگذاران خارجی واگذار نماید. درنهایت میتوان گفت این پروژه در طول این ۶ سال معطل تزریق ۳۵۰ میلیارد تومان اعتبار بوده است. هزینهای که پس از اتمام پروژه در قبال عواید حاصل از آن ناچیز شمرده میشود.