بنادر ما و بنادر دنیا
حمل‌و‌نقل
: اگر به تمرکز جمعیتی در بنادر جنوبی کشور نگاهی بیاندازیم متوجه می‌شویم که از نزدیک به ۸۰ میلیون ایرانی تنها یک میلیون ایرانی در سواحل جنوبی و در مجموع شید نزدیک به ۳ میلیون ایرانی در سواحل شمالی و جنوبی کشور زندگی می‌کنند این درحالی است که این بنادر قابلیت جذب حداقل ۵تا۷ میلیون نفر از جمعیت کشور را دارند.
بر همین اساس بود که در سالهای گذشته موضوع توسعه دریا محور و توجه به سکونت در سواحل ایرانی مورد توجه مسولان دریایی قرار گرفت با این حال این برنامه هنوز تا محدوده مطلوب فاصله زیادی دارد در صورتی که در سایر کشورهایی که دارای بنادر و سواحل دریایی هستند این محدوده‌ها جزو مزیت‌های اصلی کشورها تلقی می‌شوند. ایران ۵ هزار و ۸۰۰ کیلو متر مرز دریایی دارد، ایران ۱۴ بندر فعال و بزرگ دارد که هرکدام مناطقی ویژه برای اقتصاد به حساب می‌آیند.
اکثر بنادر ایران پایانه‌های مهم تجاری هستند که بخش اعظمی از واردات و صادرات کشور از طریق این بنادر انجام می‌شود. بسیاری از این بنادر نیز در کنار فعالیت تجاری محل‌های مهمی برای تولید به حساب می‌آیند. با این حال ایران نتوانسته است از این موقعیت خاص استفاده مطلوب را داشته باشد این درحالی است که برای مثال تنها در جنوب کشور که بندرهای تجاری زیاد و البته فعالی وجود دارد همسایه‌های جنوبی همین بنادر توانسته‌اند از این موقعیت در جهت افزایش جذب توریسم و گردشگر دریایی استفاده کنند.
برای مثال بندر دوبی و ابوظبی بیش از چهار میلیون و کراچی بیش از ۱۳ میلیون نفر جمعیت در خود جای داده‌اند.
شهرهای بندری ایران به‌دلیل قابلیت‌های همچون وجود ذخایر عظیم نفت و گاز در خلیج‌فارس و دریای مازندران و کشورهای همسایه ایران، موقیت مناسب جهت ساخت پالایشگاه‌ها و پتروشیمی، موقعیت خاص جغرافیایی ایران جهت سوآپ نفت از شمال به جنوب، موقعیت خاص جغرافیایی ایران جهت ترانزیت گسترده کالا از جنوب به شمال و به کشورهای اروپایی و تبدیل ایران به پل ارتباطی شرق به غرب (به دلیل اقتصادی بودن این مسیر نسبت به سایر مسیرها) امکان توسعه و پیشرفت سریع را دارند.
در همین حال وجود بسترهای لازم جهت گسترش صنایع متنوع دریایی از قبیل ساخت تعمیر و نگهداری کشتی‌های صیادی، کشتی‌های تجاری، کشتی‌های نفتکش، کشتی‌های حمل گاز به صورتLNG، کشتی‌های مسافری و تفریحی، کشتی‌های نظامی، قایق‌های تفریحی و انواع دیگر کشتی ها؛ ساخت تعمیر و نگهداری سکوهای بهره‌برداری وسکوهای حفاری و اسکله ها؛ و موقعیت مناسب جهت ساخت هتل و میهمانسرا و تفریحگاه‌ها برای خدمات‌رسانی به اشتغال گسترده فراهم شده در منطقه در کنار فراهم بودن شرایط جهت پرورش ماهی و میگو و دیگر آبزیان در مناطق مناسب حاشیه دریا و ساخت سردخانه و
کارخانه‌های مواد غذایی از قبیل کنسرو ماهی و غیره موجب شده تا جای خالی توسعه در بنادر ایران بیشتر به چشم بیاید.
این درحالی است که نباید فراموش کنیم که توسعه بنادر و توسعه امکانات و موقعیت‌ها به صورت موازی حرکت خواهند کرد مثلا شانگهای به‌واسطه توسعه ممتد و برنامه‌ریزی شده به شاخصه‌های همچون بزرگ‌ترین پایگاه صنعتی چین، بزرگ‌ترین مجتمع فولاد، پتروشیمی و بزرگ‌ترین کارخانه اتومبیل‌سازی، هواپیماسازی، کامپیوتر دست یافت. گو اینکه نباید فراموش کنیم در سایه این توجه‌ها بود که امروزه شانگهای دارای بزرگ‌ترین شبکه تلویزیونی کابلی است و حتی پرفروش‌ترین روزنامه‌های چین در شانگهای منتشر می‌شود.
این بندر توانسته است به بزرگ‌ترین مرکز مالی در سطح چین و بزرگ‌ترین بازار بورس، را در خود جای دهد. همچنین بزرگ‌ترین منطقه آزاد تجاری، صنعتی چین در منطقه جدید پودونگ شانگهای واقع شده است. و توانسته است بالاترین رشد تولید ناخالص داخلی (GDP) را برای خود رقم بزند.
در سایه این اتفاقات است که بزرگ‌ترین ساختمان مالی آسیا و بزرگ‌ترین برج تلویزیونی آسیا به ارتفاع ۴۶۸ متر در این شهر بندری احداث می‌شوند.
در همین حال اگر کمی وسیع‌تر نگاه کنیم در کشورهای شرق آسیا؛ بزرگ‌ترین شهرهای چین: شانگهای، دالیان، شنزن، نینگبو؛ بزرگ‌ترین شهرهای اپن: توکیو، یوکوهاما، اوزاکا، ناکاساکی، هیروشیما و بزرگ‌ترین شهرهای کره جنوبی: سئول، بوسان، کوانگجو؛ همگی در مجاورت آب هستند.
این شهرها توانسته‌اند به خاطر موقعیتی که برای خود ایجاد کرده‌اند جمعیت قابل توجهی را هم در خود ساکن کنند به گونه‌ای که کراچی حدود ۱۳ میلیون نفر ، شانگهای ۱۷میلیون نفر، سئول ۲۰میلیون نفر جمعیت دارند و دیگر شهرهای بندری این کشور نیز جز پر جمعیت‌ترین شهرها هستند.
در همین حال اکثریت شهرهای بزرگ، پر جمعیت، پر رونق و معروف آمریکا مانند نیویورک، واشنگتن، فیلادلفیا، بوستون، میامی، نیو ارلئان، هوستون، سان فرانسیسکو، لس‌آنجلس، شیکاگو، دیترویت، میلواکی و... در مجاورت آب هستند نیمه غربی قاره اروپا در محاصره آب است و بهترین، زیباترین و پیشرفته‌ترین شهرهای بندر ی و همین‌طور تمامی شهرهای اصلی و پایتختهای کشورهای اسکاندیناوی مانند اسلو، استکهلم، هلسینکی، کپنهاگ در مجاروت آب هستند.
در کشورهای همسایه نیز همچون دوبی، دوحه، کویت، بحرین، مسقط، سلاله، عدن، جده و اکثریت مناطق رو به توسعه این شبه جزیره در مجاورت آب قرار دارند.
نیمه جنوبی خلیج‌فارس و دریای عمان با وجود اقلیم بسیار خشک و بیابانی، با سرعت زایدالوصفی در حال توسعه همه جانبه و افزایش جمعیت اعم از بومی و مهاجر است. چهار شهر سیدنی، ملبورن، آدلاید و پرت که در سال ۲۰۰۶ جزء ۱۰ شهر برتر دنیا بوده‌اند و همگی بندری/ساحلی هستند.
کیفیت زندگی شهری در اغلب شهرهای استرالیا که در دور این جزیره عظیم پراکنده شده‌اند همواره جزو بهترین رده‌ها در دنیا قرار داشته است.
این تمرکز جمعیتی و توجه به سواحل و بنادر حتی موجب افزایش سهم ترانزیتی و کانیتری این بنادر هم شده موضوعی که در مورد بنادر ایران حداقل به آن شکلی که در سایر بنادر دنیا انجام می‌شود صورت نگرفته است کل سهم بنادر ایران از عملیات کانتینرى منطقه خلیج‌فارس فقط ۹درصد است و سهم کشور از میزان عملیات کانتینرى در بنادر جهان حدود ۰/۵درصد که خود نشان از نیاز به تمرکز بر موضوع توسعه دریا محور و توجه بیشتر به موضوع دریاست.
لینک خبر
