سهم یک درصدی ایران از ناوگان دریایی جهان
تین نیوز | دریای خزر و خلیج فارس، شمال و جنوب كشور را به كشورهای منطقه متصل كرده و ظرفیت بالایی برای توسعه صنعت دریایی در بستر حمل و نقل بین‌المللی در كریدور شمال به جنوب جهان شكل داده است؛ ظرفیتی كه فارغ از سهم اندك كشور از این آب‌ها، می‌تواند با خود سرمایه، دانش و فناوری به همراه آورد. با این حال، تنها نیمی از ظرفیت موجود ناوگان صنعت دریایی مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد و سهم كشور ما از ناوگان دریایی جهان به یك درصد هم نمی‌رسد. برای تغییر این شرایط نهادهایی مانند صندوق توسعه صنایع دریایی به دنبال رونق بخشیدن به این صنایع، برنامه‌های مختلفی برای
تسهیل سرمایه‌گذاری در این بخش در نظرگرفته‌اند. حسین ابراهیم‌زاده فاضل، به عنوان مدیرعامل این مجموعه درباره حال و آینده این صنعت بیشتر توضیح می‌دهد.
پیش‌بینی شما درباره آینده بازار جهانی كشتیرانی و حمل و نقل دریایی چیست؟
با توجه به پشت سر گذاشتن ركود جهانی در سال گذشته شاهد افزایش میزان تجارت در سطح جهان هستیم؛ میزان صادرات جهان در سال گذشته برابر با ۹/۱۹ تریلیون دلار بوده و پیش‌بینی می‌شود كه این میزان در سال ۲۰۲۰ به ۶/۳۵ تریلیون دلار افزایش یابد. با در نظر گرفتن اینكه ۹۰درصد حجم صادرات جهانی از دریا صورت می‌گیرد، پیش‌بینی می‌شود كه افزایش حجم حمل و انتقال كانتینر از ۶۴۷ میلیون TEU Twenty Equivalent Unit) به معنای واحدِی معادل بیست فوت) در سال ۲۰۱۳ به ۸۲۹ میلیون TEU در سال ۲۰۱۷ برسد.
حجم تولید سرمایه بازار جهانی كشتیرانی و حمل و نقل دریایی چه میزان است؟
آمار جهانی نشان می‌دهد كه میزان درآمد شركت‌های كشتیرانی جهان در سال گذشته در حدود ۳۵۰ میلیارد دلار بوده است.
چه میزان از حجم بازار جهانی در اختیار ناوگان ایران است؟
بهطور كلی ۵ كشور یونان، ژاپن، چین، آلمان و كره جنوبی بیش از ۵۰ درصد از حجم تناژ DWT (ظرفیت بارگیری) ناوگان بالای ۱۰۰۰ GT (ظرفیت ناخالص کشتی) جهان را در اختیار دارند. ایران هم با در اختیار داشتن ۱۰۸ شناور با پرچم داخلی و ۱۲۱ شناور با پرچم كشورهای دیگر در مجموع با تناژ ۱۵ میلیون و ۳۱۶ هزار و ۷۶۱ DWT حدود ۹۵/۰ درصد حجم ناوگان جهان را در اختیار دارد و در جایگاه ۲۳ جهانی قرار گرفته است.
حجم انواع شناورهای ناوگان ایران چه میزان است؟
نزدیك به ۵/۱۰ میلیون DWT از حجم كل ناوگان ایران به شناورهای نفت‌كش تعلق دارد، حدود ۳ میلیون DWT فله‌بر، ۷۵/۱ میلیون كانتینربر و ۵۰۰ هزار DWT شناور باری و باقی حجم به ناوگان شناورهای دیگر تعلق دارد.
با این وصف، ارزیابی شما از وضعیت كنونی و آینده صنعت كشتی‌سازی كشور چیست؟
در حال حاضر حدود ۴۰ كارخانه كشتی‌سازی فعال در كشور وجود دارد كه توان تولید این كارخانه‌ها در حدود ۱۰۰ هزار GT در سال است و بخش عمده این توان به مجتمع صنعتی دریایی ایران و مجتمع كشتی‌سازی و صنایع فراساحل تعلق دارد. از ابتدای سال ۸۰ تا ۹۲ حدود ۲۵۰ فروند شناور در داخل كشور ساخته شد كه میانگین سالانه آن ۱۹ فروند شناور است. همچنین ۱۵ كارخانه تعمیر شناور در كشور فعال هستند كه توان بالقوه تعمیرات این كارخانه‌ها سالانه حدود ۵۷۸ فروند شناور است. با این حال، آمار سال گذشته نشان داد كه تنها از ۵۰ درصد ظرفیت این كارخانه‌ها استفاده شده است و باید برای ارتقای
بهره‌برداری از این ظرفیت برنامه‌ریزی كرد.
بهطور كلی صنعت تعمیرات كشتی در كشور ما رونق بیشتری در مقایسه با ساخت دارد. دلیل آن به نظر شما چیست؟
براساس مطالعات صورت گرفته در صندوق، یكی از راه‌های سریع توسعه صنایع دریایی كشور، توسعه صنایع تعمیرات است. این بازار در كشور و منطقه ظرفیت مناسبی برای رشد دارد. هرچند كه در حال حاضر بسیاری از شناورهای كشور ما در یاردهای كشورهای همسایه تعمیر می‌شوند.
در واقع دلیل اصلی رونق این صنعت در كشور ما به دوره كوتاه‌تر بازگشت سرمایه آن در مقایسه با صنعت ساخت است. همچنین پیچیدگی كمتر این صنعت از نظر دانش و فناوری هم عامل دیگر رونق آن بوده است. بهطور كلی حوزه خدمات بسیاری از صنایع جذابیت بیشتری برای سرمایه‌گذاری دارد. به همین دلیل هم صندوق توسعه صنایع دریایی، توسعه زنجیره صنعت خدمات دریایی را از اولویت‌های كاری خود قرار داده است.
آیا صندوق توسعه صنایع دریایی تسهیلاتی برای نهادها و فعالان بخش خصوصی این صنعت درنظر گرفته است؟
با توجه به تازه تاسیس بودن این صندوق و محدودیت بودجه آن، تاكنون در ۲ فاز تعمیرات و مالکیت بر درآمد شناورها تسهیلاتی ارائه شده است. با این حال از آنجا كه ۸۸درصد شناورهای موجود در كشور دارای تناژ كمتر از ۵ هزار GT هستند، برای كمك به تامین هزینه‌های تعمیرات به‌ویژه تعمیرات دوره‌ای آنها، صندوق به درخواست‌كنندگان، تسهیلات با سود ۱۴ درصد با دوره بازپرداخت ۲۴ ماهه ارائه می‌كند. درخواست‌كنندگان هم باید شناور خود را در كارخانه‌ها و یاردهای مورد تایید صندوق تعمیر كنند.
شرایط تسهیلات مالیات بر درآمد چگونه است؟
براساس بند ۲و ۳ قانون توسعه و حمایت از صنایع دریایی، دولت موظف است تا مالیات بر درآمد پرداخت شده شناورهایی كه در داخل كشور ساخته شده و مالیات بر درآمد سالی را كه شناور ساخت خارج در داخل كشور تعمیر شده است به صورت تسهیلات بلاعوض به مشمولین این طرح پرداخت كند.
