این بازار از دست می رود/ کارخانه بزرگ کشتی سازی در ایران داریم، اما کشتی نمی سازد

دولت و نهادهای عمومی با سفارش‌های کلان خود می‌توانند نجات‌بخش صنعت کشتی‌سازی داخلی باشند. اما در غیاب این حمایت، ایزوایکو و مجموعه‌های مشابه تنها نظاره‌گر رونق صنایع دریایی کشورهای دیگرند.

به گزارش تین نیوز به نقل از خبرآنلاین، دولت و نهادهای عمومی با سفارش های کلان خود می توانند نجات بخش صنعت کشتی سازی داخلی باشند. اما در غیاب این حمایت، ایزوایکو و مجموعه های مشابه تنها نظاره گر رونق صنایع دریایی کشورهای دیگرند.

در شرایطی که بزرگ ترین زیرساخت دریایی کشور در بندرعباس، یعنی مجتمع کشتی سازی و صنایع فراساحل ایران (ایزوایکو)، توان ساخت و تعمیر انواع شناورهای سبک و سنگین، از نفتکش های غول پیکر گرفته تا سکوهای دریایی را دارد، اما بخش بزرگی از ظرفیت آن بلااستفاده مانده و سفارش های مهم دریایی همچنان به شرکت های خارجی واگذار می شود.

پرسش اینجاست که چرا این ظرفیت عظیم ملی نادیده گرفته می شود و راه حل احیای کامل آن چیست؟

ایزوایکو؛ غول مغفول صنعت دریایی ایران

ایزوایکو در سال ۱۳۵۲ با هدف تبدیل شدن به قطب کشتی سازی خاورمیانه در ۳۷ کیلومتری غرب بندرعباس و در کنار آب های خلیج فارس تاسیس شد. طراحی اولیه این مجتمع بر اساس الگوهای پیشرفته اروپایی و با هدف پوشش بازار منطقه ای و بین المللی تعمیر و ساخت کشتی های اقیانوس پیما انجام گرفت. اما اکنون، پس از پنج دهه، در حالی که این مجتمع تجربه ساخت نفتکش های عظیم، کشتی های کانتینربر و سکوهای گازی پارس جنوبی را دارد، با ظرفیت خالی و پروژه های بر زمین مانده دست وپنجه نرم می کند. این مجموعه از موقعیتی استراتژیک، نیروی انسانی متخصص، تجهیزات بومی سازی شده، و تجربه صنعتی برخوردار است، اما در حالی که بسیاری از کشتی های مورد نیاز کشور در داخل قابل ساخت یا تعمیرند، شاهد هستیم که سفارش های متعدد به شرکت های خارجی داده می شود. این شکاف میان توان بالفعل و استفاده واقعی از آن، موضوعی است که زنگ خطر را برای تصمیم گیران به صدا درآورده است.

روایت یک عقب ماندگی ساختاری

سعید جعفری، سرپرست فعلی مجتمع ایزوایکو، در گفت وگو با «اعتماد» ضمن ابراز نگرانی از حمایت نشدن از ظرفیت های داخلی می گوید: «وقتی شرکت های خارجی صف طولانی برای سفارش دارند، و ما بدون پروژه مانده ایم، باید به جایگاه صنعت ملی مان شک کرد. ما تجربه ساخت نفتکش های ۳۲۰ هزار تنی را داریم، اما همچنان برای تعمیر و ساخت به خارج سفارش می دهند.»

او حضور همزمان دو نفتکش ۱۲۰ هزار تنی درحال تعمیر در ایزوایکو را نشانه ای از توان بالای عملیاتی این مجموعه می داند و معتقد است در صورت تخصیص پروژه های داخلی، ایزوایکو می تواند به خودکفایی کامل در حوزه صنایع دریایی کمک کند.

بازاری که از دست می رود

با وجود تحریم های سنگین، ایزوایکو توانسته برخی پروژه های ملی را بدون اتکا به منابع و فناوری خارجی پیش ببرد. از ساخت سکوهای نفتی در میدان های گازی پارس جنوبی تا تعمیر ریگ های حفاری دریایی، این مجتمع تجربه ارزشمندی دارد که اکنون در حال بلااستفاده ماندن است. اما در عمل، سفارش ها به کشورهایی چون چین، هند، کره جنوبی و حتی امارات می رود.

دلایل؟ پایین بودن اعتماد مدیران به توان داخلی، پیچیدگی بروکراسی دولتی، عدم تخصیص بودجه پایدار برای نوسازی شناورهای ملی و نبود الزام قانونی برای استفاده از ظرفیت داخلی. در واقع، دولت و نهادهای عمومی با سفارش های کلان خود می توانند نجات بخش صنعت کشتی سازی داخلی باشند. اما در غیاب این حمایت، ایزوایکو و مجموعه های مشابه تنها نظاره گر رونق صنایع دریایی کشورهای دیگرند.