◄ چالش‌های گردشگری ایران از نگاه کارشناسان حمل و نقل

تین نیوز | به اعتقاد کارشناسان، گردشگری از منظر حمل و نقل، با چالش های متعددی به ویژه در بخش زیرساخت ها مواجه است که از این میان می توان به کمبود ناوگان، عدم آموزش فعالان این حوزه و تعامل کمرنگ دولت با بخش خصوصی اشاره کرد.

به گزارش تین نیوز، نشست «حمل و نقل و گردشگری» به همت تین نیوز و با حضور محمد سمیعی، مشاور شرکت ملی نفتکش و عضو جامعه راهنمایان ایرانگردی و جهانگردی، مهدی ایرانمنش، دبیر جامعه خلبانان ایران، محمدناصر گلدوست، دبیر انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی و علی کاظمی‌منش، معاون اداره کل تنظیم تعرفه و نظارت بر بازار راه آهن برگزار شد.

متن کامل اظهارات کارشناسان و مسئولان حاضر در نشست تخصصی حمل و نقل و گردشگری در ادامه آمده است.

مشاور شرکت ملی نفتکش: کارگروه گردشگری دریایی دوباره فعال شود
محمد سمیعی درباره گردشگری دریایی اظهار کرد: از آنجایی که دولت ها، شناخت خوبی از دریا نداشته و ندارند، اساسا بحث گردشگری دریایی، جزو برنامه دولت ها نبوده است و علت آن هم عدم شناخت مسوولان از دریاست.

سمیعی افزود: از مسوولان می خواهم اگر برای دریا تصمیم می گیرند، حداقل رو به پنجره ای بایستند که رو به دریاست.

این کارشناس گردشگری دریایی با اشاره به ارجح بودن ایمنی بر امنیت در دریا، افزود: چند سال پیش سانحه ای برای گردشگران خراسانی پیش آمد و متاسفانه 16 تن از آنان در دریا غرق شدند و بعد از آن، توجه بیشتری به ناوگان مسافربری دریایی شد، اما گردشگری دریایی به معنای درست و گسترده هنوز در ایران وجود ندارد و تنها محدود است به برخی شناورها که در جزایر گشت می زنند و مردم را سرگرم می کنند.

سمیعی یادآور شد: دو سال پیش، کارگروهی با عنوان "گردشگری دریایی" در سازمان میراث فرهنگی تشکیل شد اما از زمان تغییر دولت تاکنون، هیچ خبری از این کارگروه نداریم، این بدان معنی است که دولت توجهی به دریا ندارد زیرا حداقل می توانست این کارگروه را که تعدادی کارشناس و متخصص در آن حضور داشتند، فعال نگه دارند.

دبیر سابق اتحادیه مالکان کشتی با تاکید بر اهمیت وجود زیرساخت هایی مانند وسیله نقلیه، امکان اسکان و... در انواع گردشگری ریلی، جاده ای، هوایی و دریایی، اظهار کرد: توریست حتما هتل 5 ستاره نمی خواهد بلکه مسئله، وجود جای تمیز و قابل استفاده است.

سمیعی با بیان این که ورود هر گردشگر به یک کشور، دست‌کم 12 شغل ایجاد می کند، افزود: مدام از بیکاری در کشور سخن به میان می آید، سوال این است که با توجه به اشتغال زایی گردشگری، چرا روی این حوه سرمایه گذاری نمی کنید، آن هم در شرایطی که ما جزو برترین کشورها از نظر گردشگری فرهنگی و گردشگری طبیعی در جهان هستیم؟

این فعال گردشگری گفت: وقتی یک گردشگر به ایران می آید به دنبال آن است که با آداب و رسوم و غذای ایرانی آشنا شود اما در ایران، همه رستوران های ما یا فقط کباب برگ و جوجه سرو می کنند یا غذاهای ایرانی که ارایه می شود، کیفیت نازلی دارد و قابل استفاده نیست، این در حالی است که ما ادعا داریم که در جهان یکی از کشورهای سرآمد از نظر تنوع غذایی هستیم.

سمیعی همچنین بر اهمیت بحث آموزش به عنوان یکی از زیرساخت های گردشگری اشاره کرد و افزود: چه کسی به راننده اتوبوس، مهماندار هتل و رستوران دار ما آموزش داده که چگونه با گردشگر خارجی رفتار کند؟ متاسفانه ما تا امروز این آموزش ها را نداشته ایم.

وی درباره گردشگری دریایی، یادآور شد: رییس جمهور کشورمان، اولین سفرهای استانی خود را به استان های جنوبی و کنار دریا انجام داد که این، نویدبخش توجه بیشتر به این استان ها بود اما هنوز کار خاصی درباره گردشگری دریایی این مناطق نشده است

این کارشناس حمل و نقل دریایی با بیان این که "در میان انواع گردشگری، گردشگری دریایی بیشترین هزینه ها را دارد،" افزود: در گردشگری دریایی، ما امکانات داریم و بخش خصوصی آماده ورود به این بخش است اما به شرط اینکه شرایط مناسب برای این کار وجود داشته باشد، هزینه های گردشگری دریایی بسیار بالاست و اگر یک کشتی، به دلایلی توقیف شود، هزینه های بسیار سنگینی بر صاحب کشتی تحمیل می شود که جبران آن، بسیار سخت است.

وی با انتقاد از عدم ترویج فرهنگ دریایی در مدارس و در رسانه ها گفت: در میان این همه کانال های تلویزیونی، به جز شبکه های استان های ساحلی، کدام یک در طول هفته از دریا هم صحبت می کنند؟ این در شرایطی است که یک سوم مرزهای کشور ما، آبی است.

سمیعی یادآور شد: البته تلویزیون حاضر است پول زیادی بگیرد و برنامه و فیلم دریایی بسازد اما این هزینه های هنگفت را چه کسی باید پرداخت کند؟

وی اضافه کرد: در میان روزنامه ها و نشریات ما، به جز چند نشریه تخصصی، کدام یک از دریا می نویسند؟! در کتاب های مدارس چقدر از دریا گفته شده است؟ باید توجه کنیم که ترویج فرهنگ دریایی همت عالی می خواهد و آنچه در حال حاضر در کتاب های درسی درباره دریا آمده، برای ترویج فرهنگ دریایی ـ که ادعایش را داریم ـ کافی نیست.

این کارشناس حمل و نقل دریایی افزود: در یک بررسی شخصی، از 1000 دانش آموز مقطع دیپلم درباره شغل آینده شان سوال کردم که در این میان حتی یک نفر هم از مشاغل دریایی به عنوان شغل مورد نظرش سختی نگفت.

وی همچنین تغییر پی در پی مدیران در کشورمان را از دیگر معضلات حوزه گردشگری دانست و افزود: در کشور ما تغییر مدیریت به سرعت انجام می شود و معمولا مدیر بعدی، کار مدیر قبلی را قبول ندارد و چیز دیگری را اجرا می کند این در حالی است که بر اساس استاندارد ایزو، مدیر جدید باید برنامه موجود را با تفکر جدید ادامه دهد و جتما پیشرفت داشته باشد.

سمیعی یادآور شد: در اثر همین تغییرات مدیریتی است که کارگروه دریایی در سازمان گردشگری، دو سال است که ابتر مانده است.

این کارشناس گردشگری دریایی ادامه داد: اگر در کنار گردشگری زمینی، 12 شغل ایجاد می شود، هر گردشگر دریایی، 16 شغل ایجاد خواهد کرد، بنابراین مسوولان باید گردشگری را در اهم تصمیماتشان بگذارند تا در کنار آن از مشکلات بیکاری هم کاسته شود.

عضو جامعه راهنمایان ایرانگردی و جهانگردی گفت: بر اساس اطلاعات موجود، در حال حاضر پنج هزار و 300 راهنمای گردشگری در ایران داریم اما راهنما بودن شغل به حساب نمی آید، ما تلاش کردیم که حداقل این افراد را بیمه کنیم اما سازمان میراث فرهنگی در این رابطه با ما همکاری نکرد، این در حالی است که سازمان میراث فرهنگی برای 50 هزار نفر کارگر و شاغل در صنایع دستی، تسهیلات بیمه مقرر کرده است.

سمیعی با اشاره به برخی مشکلات جامعه راهنمایان جهانگردی گفت: امیدواریم دولت کمک کند تا مکان مشخصی را به نام جامعه راهنمایان فراهم کنیم تا آنان بدانند سرپناهی دارند تا گرفتاری ها و حرف هایشان را به آنجا ببرند.

وی ادامه داد: در دولت قبل، در حضور خبرنگاران به ما این قول داده شد که 400 میلیون تومان به این جامعه کمک خواهد شد اما این اتفاق نیفتاد و در حد حرف باقی ماند

معاون نظارت بر بازار راه آهن: 12 گروه گردشگر خارجی با قطار به ایران می‌آیند
کاظمی منش با اشاره به اینکه در همه دنیا، قطار پرجاذبه ترین وسیله حمل و نقل است، گفت: با توجه به محدویت های ناوگان، از جمله بالا بودن عمر و کاهش مسافر در زمان های غیر پیک و مسیرهایی که کاهش تقاضای سفر دارند، توجه به گردشگری می تواند مشکلات فعالان صنعت حمل و نقل را کاهش دهد.

معاون اداره کل تنظیم تعرفه و نظارت بر بازار راه آهن بیان داشت: به جز آیتم هایی از قبیل کاهش آلودگی و کاهش سوخت و غیره که صنعت حمل و نقل را برای دولت مهم می کند، باید گفت آیتمی که برای مردم در سفرهایشان اهمیت دارد، ایمنی است.

وی ادامه داد: در مهر ماه سال جاری، وقتی اولین قطار گردشگری وارد ایران شد، پتانسیل راه آهن برای گردشگری ایمن و راحت خود را نشان داد لذا بعد از آن و با آمدن تور دوم، برنامه ریزی ها را بر این محور گذاشتیم که شرکت های گردشگری خارجی، گردشگر به ایران بیاورند.

معاون اداره کل تنظیم تعرفه و نظارت بر بازار راه آهن اضافه کرد: با بررسی های کارشناسی، به این نتیجه رسیدیم که با شرایط فعلی ناوگان، بهترین کار ورود ناوگان از طرف شرکت های خارجی است، بنابراین اعلام کردیم که برای هر تاریخ و در هر شهری و در هر ساعتی، می توانیم این امکان را برای ورود گردشگران فراهم کنیم.

کاظمی منش تصریح کرد: ایده اولیه این جریان با توجه به اینکه ورورد قطار شرط اول و اصل است در واقع با خود راه آهن و در اواخر سال گذشته با جلسه ای که با حضور مسئولان راه آهن های ترکیه و مجارستان برگزار شد، مورد بررسی قرار گرفت.

معاون اداره کل تنظیم تعرفه و نظارت بر بازار راه آهن با اشاره به خبر منتشر شده مبنی بر ثبت نام 12 هزار نفر برای این سفر گردشگری، گفت: این ها در واقع افرادی بودند که به صورت پیامکی حمایت خود را اعلام کرده بودند.

وی اضافه کرد: برنامه گردشگری خارجی هماهنگ شده برای سال آینده، آمدن 12 گروه به ایران است که از فرودین ماه مسافران آنها با قطار وارد کشورمان می شوند؛ مسافران این قطار، تقریبا از سراسر جهان هستند.

مهدی ایرانمنش، دبیر جامعه خلبانان ایران در این نشست گفت: در تعاریفی که برای گردشگر آمده، کسی که برای سفر از یک نقطه به نقطه دیگر برای مدت 24 ساعت منزل را ترک کند (در صورتی که به قصد کار نباشد) نیز توریسم نامیده می شود.

وی با اشاره به اینکه حمل و نقل هوایی با گردشگری ارتباط مستقیم دارد، اظهار کرد: گردشگر باید از یکی از سیستم های حمل و نقل هوایی، دریایی، جاده ای، و ریلی استفاده کند.

دبیر جامعه خلبانان، با بیان اینکه اگرچه حمل و نقل هوایی نسبت به ریلی و جاده ای از هزینه های بیشتری برخوردار است، اما به دلیل صرفه جویی در وقت و زمان، مورد توجه بیشتری قرار می گیرد، افزود: 40 درصد گردشگران جهان، از حمل و نقل هوایی استفاده می کنند.

وی با بیان اینکه در تعاریف جهانی، گردشگر و مسافر متفاوت از یکدیگرند اما در ایران به هیچ عنوان قابل تفکیک نیستند، گفت: به دلیل عدم تناسب عرضه و تقاضا در کشور، همواره میزان مسافر ایرلاین ها تکمیل است و مسافر یا گردشگر هر دو از یک سرویس و خدمات استفاده می کنند.

این کارشناس حمل و نقل هوایی با بیان اینکه در بحث گردشگری هوایی به غیر از ایرلاین ها، موضوعات مختلفی مثل ایرتاکسی و هلی کوپتر هوایی، پروازهای هیجانی، و پروازهای شخصی وجود دارد، اظهار کرد: یکی از چالش های اصلی کشور در توسعه گردشگری، جابجایی گردشگران در مسیرهای بین شهری است.

وی ادامه داد: برای مثال گردشگر خارجی پس از اینکه وارد فرودگاه امام شد باید به فرودگاه مهرآباد رفته و از آنجا به سایر فرودگاه های کشور سفر کند، در حالی که با استفاده از ایرتاکسی و هواپیماهای سبک می توان این مشکل را برطرف کرد، زیرا این نوع هواپیماها قابلیت نشست و برخاست در باندهای کوچک را هم دارند؛ وجود چنین تشکیلاتی علاوه بر گردش مالی باعث اشتغال زایی هم می شود.

ایرانمنش، با بیان اینکه ناچاریم برای توسعه گردشگری از ایرتاکسی استفاده و مسیرهای کوتاه را با هواپیماهای سبک طی کنیم، گفت: برای رشد و پیشرفت گردشگری هوایی، باید ساختار ناوگان اصلاح شود.

وی با اشاره به اینکه کمبود ناوگان، اولین و مهم ترین چالش گردشگری هوایی در کشور است، گفت: بر اساس سند چشم انداز 1404 باید درآمد گردشگری ایران سالانه به 25 میلیارد دلار برسد، برای رسیدن به این میزان در بخش هوایی باید ظرفیت پروازها از 38 هزار پرواز به 138 هزار پرواز افزایش یابد که متاسفانه ناوگان هوایی کشور، کشش این حجم پرواز را ندارد.

ایرانمنش با تاکید بر اینکه در سند چشم انداز فقط به موضوع توسعه حمل و نقل عمومی هوایی پرداخته شده افزود: تا سال 1400 نیازمند 400 فروند هواپیما هستیم، این درحالی است که با توجه به بالابودن سن ناوگان هوایی کشور، در سال های آینده بخش عمده ای از هواپیماها زمین گیر می شوند.

وی با انتقاد از قیمت بلیت هواپیما و نوع و میزان خدمات ارائه شده از سوی ایرلاین ها گفت: البته ایرلاین ها با مشکلات اقتصادی فراوانی همراه هستند و چاره ای ندارند که با همین شرایط ادامه دهند.

دبیر جامعه خلبانان، با اشاره به اینکه ورود و خروج گردشگر هوایی در هیچ جا ثبت نمی شود، خاطرنشان کرد: به زبان ساده باید گفت که در ایران گردشگری هوایی وجود ندارد.؛ در کشور زیرساخت لازم برای گردشگری هوایی وجود ندارد، ضمن آنکه به لحاظ اجتماعی و فرهنگی، مشکلات فراوانی برای توسعه این بخش وجود دارد.

ایرانمنش یادآور شد: صنعت گردشگری صنعتی چندوجهی است که برای رسیدن به شرایط مطلوب نیازمند کوشش همگانی و اعمال سیاست‌های درست و چندجانبه است.

دبیر انجمن دفاتر خدمات جهانگردی: تعامل دولت و بخش خصوصی، گام اول توسعه گردشگری
محمد ناصر گلدوست، دبیر انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران، در این نشست، با اشاره به اعلام آمار رسمی مبنی بر بازدید چهار و نیم میلیون گردشگر از ایران، اظهار کرد: از این میان 2 میلیون نفر زائر هستند در حالی که زائر هیچ ارتباطی با بحث گردشگری سازمان میراث فرهنگی ندارد و همه آنها به خاطر تعلقات مذهبی خود، به مشهد سفر می کنند.

وی با انتقاد از تعریف گردشگر در ایران گفت: اینکه هر کسی که از خارج به هر دلیلی وارد ایران شود، در آمار گردشگر قرار گیرد، درست نیست زیرا بسیاری از افرادی که به ایران سفر می کنند، ایرانیان مقیم کشورهای خارجی هستند که به خاطر دید و بازدیدهای خانوادگی وارد کشور می شوند، همچنین افرادی که به خاطر کار و مسایلی از این دست به ایران سفر می کنند، هیچ ارتباطی با بحث های گردشگری ندارند.

دبیر انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران افزود: سالانه سمینارها و برنامه های مختلفی در جهت رشد و توسعه گردشگری در ایران برگزار می شود اما متاسفانه علیرغم هزینه های زیادی که صرف برگزاری این برنامه ها می شود، خروجی ها و نتایج حاصل از آنها در کشور اجرا نمی شود.

وی به راهکارهای رشد و توسعه گردشگری در کشور اشاره کرد و گفت: گام نخست در این زمینه تعامل دولت و بخش خصوصی است، به این صورت که برنامه ریزی های لازم از سوی بخش خصوصی و حمایت های واقعی و نظارت، توسط دولت انجام شود.

گلدوست، نوسازی و تجهیز مسافرخانه ها و هتل های درجه 2 و 3 را اقدام بعدی در جهت توسعه گردشگری در کوتاه مدت دانست و افزود: این اقدام در یک بازه زمانی یک ساله امکان پذیر است، پس از آن می توانیم از آژانس های گردشگری بین المللی برای حضور در ایران دعوت کنیم.

وی ادامه داد: برای اینکه میزان حضور گردشگران خارجی در ایران را افزایش دهیم باید ابتدا تصویر ایران را در سطح جهانی اصلاح کنیم.

گلدوست با بیان اینکه در دولت یازدهم وضعیت گردشگری نسبت به گذشته تا حدی بهبود یافته، گفت: به نظر می‌رسد تنش‌هایی که عامل کاهش اقبال گردشگران خارجی به ایران بود تا حدی کاسته شده، اما در عین حال این افزایش حجم گردشگران، محسوس نیست.

این فعال صنعت گردشگری با اشاره به اینکه آمار گردشگران از 7 هزار و 500 به 19 هزار نفر رسیده، گفت: سازمان میراث فرهنگی اعلام کرده که آمار ورود گردشگران خارجی به ایران 200 درصد افزایش داشته اما سوال اصلی اینجاست که ما در گذشته چقدر گردشگر داشتیم که حالا200 درصد افزایش داشته است؟