◄ صدور کالا به روسیه؛ هند ایران را دور زد یا نزد؟
زمانی می توان گفت مسیر گرجستان جایگزین مسیر ایران شده که بدانیم بار هند به سمت روسیه از ایران می گذشت،در حالی که این چنین نبوده و کشور ما حتی در جابجایی کالای اساسی مورد نیاز خود از مبدا چابهار به داخل کشور، با مشکل روبرو است.
منابع خبری هند اعلام کرده اند ترانزیت کالاهای هندی به سمت روسیه از مسیر گرجستان آغاز گردیده، این موضوع با واکنش کارشناسان و فعالان حمل و نقل کشورمان مواجه شده است.
همزمان با انتشار خبر آغاز ترانزیت کالاهای هندی به روسیه از مسیری غیر از ایران که به دور زدن ایران توسط هندی ها تعبیر شده است، کارشناسان حمل و نقل از ابعاد مختلف به تحلیل این موضوع پرداختند.
اگرچه برخی معتقدند این که با وجود تفاهمنامه کریدور شمال جنوب از حدود ۲۰ سال قبل بین ایران و هند و روسیه، چنین اقدامی صورت گرفته، در حد یک فاجعه است اما برخی دیگر می گویند زمانی می توان گفت مسیر گرجستان جایگزین مسیر ایران شده که بدانیم بار هند به سمت روسیه از ایران می گذشت،در حالی که این چنین نبوده و کشور ما حتی در جابجایی کالای اساسی مورد نیاز خود از مبدا چابهار به داخل کشور، با مشکل روبرو است.
بیشتر بخوانید:
این افراد معتقدند همچنین مسیر ایران به سمت روسیه از نظر اقتصادی برای گروه های کالایی برنج و چای و قهوه اصلا توان رقابت با مسیر دریایی تا بنادر گرجستان را ندارد و حمل زمینی از چابهار تا روسیه چند هزار دلار هزینه اضافی به ازای هر کانتینر به صاحب کالا تحمیل خواهد کرد حتی اگر تصور شود کامیون های ایرانی در چابهار برای حمل این بار صف کشیده اند و محدودیتی نیز برای حمل یکسره تا مقاصد روسیه ندارند؛ که البته چنین نیست.
به اعتقاد آنان، می توان گفت اگرچه ایران در حوزه ترانزیت بسیار عقب مانده است اما تا زمانی که مسایل با واقع بینی بررسی نشود هرگز امکان حل درست آن وجود نخواهد داشت.
پیش بینی برخی دیگر نیز این است که کالاهای ذکر شده، احتمالا به خاطر شرایط جنگی در گرجستان تخلیه و بارگیری شده زیرا ناوگان هند می تواند با همین فاصله در بنادر نوروسیک و سوچی دریای سیاه روسیه پهلوگیری کند.
در این بین تعدادی از فعالان این حوزه نیز می گویند این نوع خبرها، اخباری گمراه کننده و برای ایجاد حس نفرت از کشورهای دیگر است. به اعتقاد آنان نمی توان توقع داشت هر کشوری برای تجارت از کشور ایران استفاده کند و اگر اتفاقی غیر از این رخ داد ایران را دور خورده تصور کرد.
به گفته آنان با وقوع جنگ، کارکرد بنادر جنوبی اوکراین مختل شده است. ضمن این که روسیه و هند سال ٢٠١٧ روی این خط تجارت دریایی توافق کرده اند و اخیرا هم بر سر عرضه نفت با تخفیف در قبال مواد غذایی و محصولات کشاورزی به توافق رسیده اند و مسیر این تجارت هم اکثرا به صورت شیپمنت دریایی بوده که به صرفه است. بنابراین نباید در تصورات غرق شد.
برخی نیز با طرح این پرسش که مگر حجم بالای کالای اساسی و غذا در کشور خودمان زمینی وارد می شود و آیا اصولا چنین ظرفیتی در مسیر ترانزیتی داخل وجود دارد؟ می گویند که هزینه دریایی از بنادر هند تا بنادر روسیه به ازای هر کانتینر حدود ۳۰۰۰ دلار است. این در حالی است که فقط هزینه حمل زمینی از داخل ایران به مقاصد روسیه اعدادی بزرگتر است (در جلسات وزارت کشاورزی اعدادی در حدود ۴ تا ۶ هزار دلار به ازای نوع کانتینر مطرح می شد) که البته به دلیل یک‌طرفه بودن حمل از چابهار باید باز هم به این اعداد افزود. بنابراین اگر به این اعداد هزینه حمل دریایی از هند تا چابهار و هزینه های ترانشیپ هم اگر اضافه شود حداقل ۲-۳ هزار دلار اختلاف قیمت به دست می آید.
عده ای دیگر نیز معتقدند هزینه حمل زمینی بار ترانزیت از گمرک بندرعباس به گمرک امیرآباد شامل کرایه راننده، عوارض جاده ای، کمیسیون قانونی شرکت حمل، بیمه بار، بیمه ترانزیت، عوارض تن کیلومتر ترانزیت، در حدود ۲۰ میلیون تومان و چیزی حدود ۸۰۰ دلار است.
به گفته آنان، البته کرایه حمل به روسیه به عوامل متعددی از جمله عدم تعادل بازار عرضه و تقاضای کامیون حمل به روسیه، شفاف نبودن پارامترهای هزینه و ... نیز بستگی دارد که می توان هزینه های ترانزیت را رقابتی کرد و با مقیاس گرفتن این بازار، حتما هزینه های حمل و عبور از خاک ایران از این مقدار نیز کمتر خواهد شد به شرط اینکه اراده ای برای حل مشکلات ترانزیت وجود داشته باشد.
