◄ جزئیاتی از سند برنامه استراتژیک بخش حمل و نقل که 5 سال پیش تصویب شد

خرداد ماه سال 1397 بود که عباس آخوندی وزیر وقت راه و شهرسازی و رئیس شورای عالی هماهنگی ترابری کشور با توجه به تصویب راهبردهای توسعه بخش حمل و نقل کشور در دویستمین جلسه شورای عالی هماهنگی ترابری کشور، «سند برنامه استراتژیک بخش حمل و نقل» را برای انجام اقدامات لازم به معاون اول وقت رئیس جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور ارسال کرد.

به گزارش تین نیوز،  آخوندی در مقدمه این سند تاکید کرده بود که سند مذکور جهت پرکردن شکاف اسناد راهبردی و فرادست بخش حمل و نقل در نظام برنامه ریزی کشور تهیه شده است.

او در عین حال ابراز امیدواری کرده بود سند مذکور با توجه همه دستگاه های ذیربط در این بخش، در ایجاد هماهنگی و افزایش کارایی برنامه ها و اقدامات بخش حمل و نقل موثر بوده و گامی به پیش در توسعه و بلوغ نظام برنامه ریزی کشور باشد.

در این سند، 24 استراتژی منتخب بخش حمل و نقل کشور براساس تحلیل نقاط قوت، ضعف تهدیدها و فرصت ها (SWOT) به شرح زیر مشخص شده بودند:

• هوشمند سازی حمل و نقل مبتنی بر استفاده از فناوری های نوین و استفاده موثر از فناوری اطلاعات
• افزایش حداکثری سهم حمل ریلی بار
• ارتقای سطح کیفی خدمات حمل و نقل همگانی
• توسعه شبکه قطارهای پرسرعت
• اصلاح ساختار حاکمیت و مدیریت بخش حمل و نقل
• اصلاح الگوی تامین مالی مبتنی بر کاهش اتکا به بودجه عمومی کشور
• توسعه و نوسازی ناوگان هوایی
• تغییر رویکرد در مدیریت نگهداری و بهره برداری زیرساخت های حمل و نقل
• تسهیل فضای کسب و کار در بخش حمل و نقل
• کاهش مطلوبیت خودروی شخصی
• حاکمیت نظام برنامه ریزی جامع و یکپارچه
• ارتقای استانداردهای ایمنی در بخش زیرساخت و ناوگان حمل و نقل
• یکپارچه سازی سامانه های حمل و نقل همگانی درون شهری و برون شهری
• توسعه حمل و نقل غیرموتوری
• مزیت بخشی به کریدورهای ترانزیتی
• اتخاذ رویکرد پیشگیرانه و سیستماتیک در مدیریت ایمنی بخش حمل و نقل
• افزایش سهم فناوری های پاک و بهبود کارایی انرژی
• توجه ویژه به ابعاد زیست محیطی پروژه های بخش حمل و نقل
• توسعه خدمات حمل و نقل همگانی حومه ای
• ارتقای تاب آوری سیستم حمل و نقل با اتخاذ رویکرد مدیریت بحران
• افزایش جذابیت کریدورهای پروازی عبوری و خدمات ترانزیت بین المللی در فرودگاه ها
• تعریف نقش و سرمایه گذاری در توسعه بنادر متناسب با پتانسیل و مزیت های رقابتی
• توسعه حمل و نقل مسافری دریایی
• تمرکز بر نقش عوامل انسانی در سوانح بخش حمل و نقل

به گزارش تین نیوز، در بخش استراتژی افزایش سهم حمل ریلی بار این سند، تاکید شده بود:  با توجه به سهم قابل توجه لجستیک و به طور خاص، حمل و نقل کالا در هزینه های تولید و خدمات در کشور، اهمیت وجود یک سیستم حمل و نقل بهینه و کارا امری غیرقابل انکار است. منظور از سیستم حمل ونقل بهینه، سیستمی است که همه شیوه های حمل و نقل به صورت هماهنگ و یکپارچه عمل کرده و از حداکثر ظرفیت موجود خود به صورت متعادل با سایر شیوه های حمل و نقل بهره ببرد. در حال حاضر در کشور ما، شبکه جاده ای در برخی مسیرها با حجمی بالاتر از ظرفیت خود روبرو است؛ در حالی که شبکه ریلی، در بسیاری از مسیرها امکان استفاده از ظرفیت موجود را ندارد. از این رو لازم است سیاست ها و اقداماتی در زمینه افزایش به کارگیری ظرفیت ریلی در کشور در نظر گرفته شود تا این عدم تعادل بین شیوه های حمل و نقل به کمینه مقدار خود برسد.

از جمله اقداماتی که در این زمینه در جهان آزموده شده و نتایج مطلوبی به همراه داشته است، استفاده از مراکز لجستیک چندوجهی و پایانه های ترکیبی است که با بهره گیری از فناوری های نوین و سامانه های مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات، علاوه بر افزایش ارتباط و اتصال شیوه های حمل ونقل، فرآیند های لجستیکی را تسهیل و تسریع می نمایند.

در سند مذکور، نمونه هایی از اقدامات برای پیشبرد این استراتژی به این شرح تعیین شده بود:

• ایجاد مراکز لجستیک و توسعه شبکه بهینه بار در سطح کشور
• تسهیل ایجاد و توسعه شرکت های ارائه دهنده خدمات لجستیک (3PL, 4PL)
• برنامه استراتژیک بخش حمل و نقل ایران وزارت راه و شهرسازی
• پاسخگویی به تقاضای حمل بارهای انبوه صنایع، مبتنی بر به کارگیری و توسعه خطوط ریلی
• توسعه زیرساخت های اطلاعاتی حمل و نقل بار
• ضرورت تغییر رویکرد در بخش صنعت کشور مبنی بر اولویت تولید و واردات ناوگان ریلی بر تولید و واردات ناوگان جاده ای

در بخش مربوط به ارتقای سطح کیفی خدمات حمل و نقل همگانی این سند نیز اقداماتی برای پیشبرد هدف مذکور پیشنهاد شده بود که در ادامه آمده است:

- برنامه ریزی و طراحی خدمات حمل و نقل همگانی با رویکرد حمل و نقل ترکیبی و خدمات یکپارچه درب تا درب به شهروندان

- توسعه کیفی و کمی حمل و نقل همگانی(شهری و حومه ای) در سطح وسیع با اولویت حمل و نقل ریلی در شهرهای بزرگ تر  و ارتقای خدمات شامل:

• افزایش تعداد ناوگان و تواتر سفرها و کوتاه شدن سرفاصله
• ارتقای استانداردهای کیفی ناوگان شامل ایمنی، ارگونومی، بهداشت، تهویه، جذابیت بیرونی و درونی و ...
• افزایش سرعت سامانه های حمل و نقل همگانی
• افزایش نظم و قابلیت اعتماد سفر با حمل و نقل

- افزایش ظرفیت حمل و نقل همگانی برای پاسخ به تقاضا در ساعت های اوج

- مناسب سازی معابر و سامانه حمل و نقل همگانی جهت استفاده سالمندان و افراد با ناتوانی های جسمی یا حرکتی به نحوی که بدون نیاز به کمک دیگران، همراه با سایر مردم از این امکانات استفاده کنند

- یکپارچه سازی سامانه های حمل و نقل درون و برون شهری مسافر از لحاظ سخت افزاری و نرم افزاری

- الزام وجود پایانه های برون شهری مسافر در مناطق مرکزی شهرها

- توسعه (شهری و منطقه ای) مبتنی بر حمل و نقل همگانی (TOD)

- طراحی و توسعه سیستم های حمل و نقل همگانی به صورت ترکیبی و با رویکرد تغذیه و پوشش فعالیات هر ساامانه توسط سامانه های مکمل

- ممانعت و افزایش سختگیری در افزایش ظرفیت معابر شهری و حومه ای برای خودروهای شخصی (Road Diet)

- افزایش مالیات و عوارض بر سوخت با هدف اختصاص به توسعه حمل و نقل همگانی

- اولویت بخشی ناوگان حمل و نقل همگانی و خودروهای با سرنشین بالا در استفاده از معابر شهری و حومه ای (HOV)

- کاهش ظرفیت و افزایش قیمت پارکینگ در مناطقی که با حمل و نقل همگانی قابل دسترسی است

- اخذ عوارض از خودروهای شخصی در معابر دارای ترافیک سنگین (Congestion Pricing)

- اولویت بندی استفاده از معابر شهری و حومه ای متناسب با میزان آلایندگی

- اخذ عوارض و بیمه خودرو بر حسب مسافت طی شده

- توسعه و بهبود زیرساخت های حمل و نقل همگانی حومه ای در شهرهای بزرگ کشور با اولویت کلان شهرها شامل  قطارهای حومه ای و سامانه های اتوبوس تندرو حومه ای

برای مطالعه فایل کامل این سند اینجا کلیک کنید.