◄ روایتی واقعی از تأخیر در تحویل کشنده توسط «سایپادیزل» در طرح نوسازی
سایپادیزل از ثبت‌نام‌کنندگان خواسته در صورت تمایل یکی از این دو راه را انتخاب کنند: انصراف بدهند و پولی که پرداخت کرده‌اند با سود مشارکت ۱۲ درصدی پس بگیرند یا اینکه کامیون «دنگ فنگ» ساخت چین با قیمتی معادل کامیون‌های «ولوو» تحویل بگیرند.
نزدیک به ۲۰۰ روز از تحویل ۲۰۰ دستگاه خودروی تجاری توسط «سایپادیزل» در قالب طرح بلندپروازانه «کلید به کلید» می‌گذرد. اما شواهد نشان می‌دهد که هم‌زمان با شوک‌های پی‌درپی نرخ ارز در سال جدید و کاهش تولید قطعه‌سازان، این طرح نیز به بن‌بست خورده است.
بیش‌تر بخوانید:
بیست‌ودوم اسفندماه سال گذشته، هم‌زمان با تحویل ۲۰۰ دستگاه کامیون نو به متقاضیان، مسئولان وزارت صنعت، معدن و تجارت، از طرح «کلید به کلید» به‌عنوان یک «مگاپروژه» یاد کرده و عنوان کردند که « کلید به کلید، طوری طراحی‌شده که با کمترین تأثیرپذیری ارزی و ریالی، از نظر قیمتی برای متقاضیان جذاب باشد.» اساس این طرح نیز به‌صورت تزریق منابع ارزی بوده است. چنان‌که قرار بود ۱۱.۲ میلیارد دلار طی سه سال به این پروژه تزریق شود. سال اول ۳.۵ میلیارد دلار، سال دوم ۴ میلیارد دلار و سال سوم، ۳.۷ میلیارد دلار. باوجوداین، کیست که نداند در شرایط بحران ارزی کنونی، تأمین چنین رقمی چه کار نشدنی است.
عمر ناوگان
بر اساس اطلاعاتی که در وب‌سایت سازمان راهداری و حملونقل جاده‌ای وجود دارد؛ متوسط عمر ناوگان بارگیر ثابت کشور در پایان سال ۹۴ بالغ‌بر ۱۸ سال و ناوگان بارگیر غیرثابت کشور ۱۴ سال بوده است. در مجموع سازمان راهداری و حملونقل جاده‌ای تعداد ناوگان شناسایی‌شده بر اساس کارت هوشمند را در پایان سال ۹۴بالغ بر ۳۵۳ هزار و ۴۱۷ دستگاه عنوان کرده است. بخش عمده‌ای از این ناوگان، در رده سنی ۱ تا ۵ سال قرارگرفته‌اند. یعنی دورانی که آماده ورود به سطوح مختلفی از «استهلاک خودرو» شده‌اند.
۲۶ درصد از این خودروها در سن ۱ تا ۵ سال، ۲۷ درصد در سن ۶ تا ۱۰ سال و ۱۱ درصد در سن ۱۱ تا ۱۵ سال قرار دارند. نکته جالب‌توجه، وجود نزدیک به ۸۰ هزار دستگاه در ناوگان حملونقل باری است که عمر آنها بین ۳۰ تا ۵۰ سال در نوسان است. نزدیک به هزار و ۵۰۰ دستگاه از این خودروها نیز بالای ۵۰ سال عمر دارند. اما باید توجه داشت که این آمار مربوط به سه سال پیش است.
در سال‌های ۹۵ تا ۹۶، حدود ۶هزار و ۷۰۰ تا ۶هزار و ۸۰۰ کامیون‌دار و راننده، کارت هوشمند تردد دریافت کرده‌اند که با احتساب افرادی که در معادن کشور مشغول به کارند می‌توان نتیجه گرفت که بالغ‌بر ۷ هزار و ۵۰۰ دستگاه کامیون فقط در این دو سال به ناوگان اضافه‌شده که در آمار و ارقام سازمان راهداری و حملونقل جاده‌ای به‌روز نشده است. این در حالی است که در این مدت کامیونی از چرخه خارج نشده است.
اما فارغ از این آمار و ارقام، وجود کامیون‌های فرسوده که در آمار و ارقام فعلی سازمان راهداری نیز دیده می‌شود با چه استدلالی قابل‌قبول است؟ کامیون‌هایی که عمر برخی از آنها به سال‌های ابتدایی پس از جنگ جهانی دوم بازمی‌گردد و قطعاً از نظر تکنولوژی و آلایندگی، سیستم حمل‌ونقلی دنیا سال‌ها پیش از آن عبور کرده است؟
یک روایت از نوسازی
علاوه بر اینکه نوسازی ناوگان حملونقل جاده‌ای، حالا با متغیرهای موجود، دست‌نیافتنی‌تر شده است؛ شواهد و مدارکی وجود دارد که شرکت‌های خودروسازی نیز پس از شوک‌های ارزی، از تحویل خودرو به متقاضیان خودداری می‌کنند. این یک روایت واقعی از تحویل کامیون نو به یک متقاضی نوسازی ناوگان توسط شرکت سایپادیزل است که به‌عنوان پیمانکار اصلی طرح کلید به کلید، از سوی دولت معرفی شده است. این متقاضی، مدارکی به «حملونقل» ارائه داده که نشان از سیستم معیوب تحویل خودروی نو به متقاضیان دارد.
در عکس شماره ۱ پیوست این گزارش، شرایط ثبت‌نام یک دستگاه کشنده FM مشخص شده است. پیش‌پرداخت این کشنده طبق اطلاعیه‌ای که سایپادیزل در وب‌سایت خود درج کرده، با ۶۵میلیون و ۱۲میلیون موقع تحویل بوده است. ضمن اینکه ۳۰۸میلیون تومان وام از محل منابع سازمان راهداری با سود ۹ درصد برای این کشنده در نظر گرفته است. این متقاضی در اردیبهشت سال گذشته، اقدام به ثبت‌نام خودروی کشنده FM می‌کند. مدت‌زمان تحویل این خودرو، در قرارداد ۵ ماه ذکر شده است.
۶ ماه بعد یعنی در شهریورماه سال گذشته، دعوت‌نامه سایپادیزل برای آنچه «تکمیل مدارک» خوانده شده، به این متقاضی ارسال شده است. در این دعوت‌نامه، از متقاضی خواسته شده تا مدارک «اسقاط خودرو» را به نمایندگی مربوطه تحویل دهد. در مهرماه سال گذشته، متقاضی نوسازی کشنده، علاوه بر مدارک مربوط به دریافت وام، ازجمله ضامن معتبر و چک و سفته، ۱۴ میلیون تومان نیز برای صدور گواهی اسقاط خودروی خود به نمایندگی سایپادیزل تحویل می‌دهد.
شش ماه از زمان تکمیل مدارک این متقاضی گذشته و سایپادیزل، در این مدت، موضوع تحویل کشنده را مسکوت گذاشته است. متقاضی موردنظر بارها به نمایندگی مراجعه کرده و موضوع تحویل خودرو را متذکر می‌شود. اما جواب مشخصی به او داده نمی‌شود. تا اینکه هم‌زمان با اعلام سیاست دولت برای نوسازی ناوگان حمل جاده‌ای در اسفندماه سال گذشته، تحولات تازه‌ای نیز در تحویل این کشنده رخ می‌دهد. در روزهای پایانی سال ۹۶ است که نمایندگی سایپادیزل در تماس با متقاضی نوسازی کامیون، از او می‌خواهد که «تعهدنامه‌ای» را برای افزایش قیمت کشنده در زمان تحویل امضا کند.
این تعهدنامه، ۴۰ میلیون تومان به قیمت نهایی کشنده اضافه کرده و آن را به ۴۲۵ میلیون تومان رسانده بود.
بااین‌حال، حتی پس از امضای این تعهدنامه توسط متقاضی کشنده نو نیز اتفاق خاصی نمی‌افتد. تا دو ماه بعد که قیمت همین مدل کشنده با افزایش قیمت روبه‌رو شده و به ۵۱۰ میلیون تومان رسید. نمایندگی سایپادیزل، با وجود تأخیر ۸ ماهه در تحویل خودرو، به متقاضی تماس گرفته و او را در جریان این افزایش قیمت قرار می‌دهد.
متقاضی نوسازی کشنده که حالا باید رقمی نزدیک به ۹۰ میلیون تومان را به سایپادیزل پرداخت کند، این موضوع را مسکوت نگه می‌دارد. اما سایپادیزل در نیمه خردادماه امسال، با صدور اخطاریه‌ای برای او، از او می‌خواهد تا آخر خردادماه سال جاری، مبلغ مابه‌التفاوت خودروی خریده شده را که باید در مردادماه سال گذشته تحویل می‌داد؛ پرداخت کند، در غیر این صورت، نام او در فهرست «انصرافی»ها قرار خواهد گرفت. پروسه پرداخت مابه‌التفاوت، از راه افزایش تسهیلات از ۳۰۸ میلیون به ۴۰۰ میلیون انجام شده است.
مطابق آنچه متقاضی این کشنده می‌گوید، در زمان ارائه مدارک تکمیل شده، ۴۵ میلیون تومان دیگر نیز پرداخت کرده تا میزان مابه‌التفاوت قیمت، کامل شود. قرار بر این بوده که تا دهم تیرماه، پرونده به بانک عامل رفته و تسهیلات نوسازی برای این کشنده پرداخت شود. اما با گذشت بیش از دو ماه از این تحولات باز هم خبری از کشنده موردنظر نیست.
در عوض، سایپادیزل از ثبت‌نام‌کنندگان خواسته در صورت تمایل یکی از این دو راه را انتخاب کنند: انصراف بدهند و پولی که پرداخت کرده‌اند با سود مشارکت ۱۲ درصدی پس بگیرند یا اینکه کامیون «دنگ فنگ» ساخت چین با قیمتی معادل کامیون‌های «ولوو» تحویل بگیرند.
بر اساس اظهارات مسئولان سایپادیزل، در سال گذشته ۳هزار و ۸۰۰ نفر برای نوسازی ناوگان، ثبت‌نام کرده بودند که از این رقم، ۶۰۰ دستگاه کشنده به متقاضیان ارائه شده است. ضمن اینکه برای ۶۰۰ متقاضی دیگر نیز دعوت‌نامه ارسال شده و مابقی باید از بین همان دو راه یکی را انتخاب کنند: انصراف یا بسنده‌کردن به خودروی چینی. نتیجه چنین سیاستی، افزایش ۱۱۰ میلیونی قیمت خودروی نو در یک سال، تأخیر ده‌ماهه در تحویل خودرو به متقاضیان و دست‌خالی رانندگانی است که همواره متهم اصلی استفاده از ناوگان فرسوده در سیستم حمل بار جاده‌ای هستند.
بااین‌وجود، این فرضیه که نوسازی ناوگان جاده‌ای رؤیایی و دست‌نیافتنی است، بیش‌تر درست می‌نماید.
سایپادیزل به‌عنوان یکی از چند شرکت موردنظر دولت برای نوسازی ناوگان فرسوده جاده‌ای، با اعتراض کسانی روبه‌رو شده که خودروی خود را هنوز و بعد از یک سال تحویل نگرفته‌اند. حال با وجود تحریم‌ها و سخت‌تر شدن شرایط تولید قطعات، چگونه می‌توان به نوسازی ناوگانی امیدوار بود که متهم اصلی تصادفات رانندگی، آلودگی هوا و... هستند؟
باسلام و تشکر از گزارش بسیار خوب تهیه شده، واقعا باید به حال اوضاع نوسازی ناوگان جاده ای کشور تاسف خورد،
خودروساز بدون مسولیت، سازمان راهداری ناپاسخگو، بیچاره خریدار کامیون، که نمیداند دردش را و حقش را که ضایع شده به کجا بگوید....
تنها راهکار حل مشکل صنعت حمل و نقل کشور، تشکیل اتحادیه ها و انجمن های مستقل و واگذاری اختیارات سازمان راهداری به آن است.
باسلام من راننده، یکی از قربانیان این طرح هستم، که دولت از سال۹۶تاالان هیچ جوابی نداده،بااین طرح ریس جمهور شخص دوم مملکت است متأسفم،مگه ما انسان نییتیم،ماهم ببکارشدیم چرا دولت رفع بیکاری را در به کاراندازی کارخانه ها وغیره میداند ماهم الان۱۷۰۰نفر هستیم،بنده الان۳سال بیکار،جلوزن وبچه شرمنده این چه مملکتیه