۲ سناریوی بازار خودرو پس از انتخابات/پزشکیان و جلیلی چه برنامه هایی برای بازار خودرو دارند؟

مسعود پزشکیان و سعید جلیلی دو نامزد انتخابات دولت چهاردهم هستند که به مرحله دوم انتخابات ریاست جمهوری راه یافته اند. هر دو نامزد اظهارات بسیاری در مورد بازار خودرو داشتند که احتمال می رود با قبولی آنها، روند فعلی بازار دستخوش تغییراتی شود.

به گزارش تین نیوز به نقل از تجارت نیوز، صنعت خودروسازی و به طور کلی بازار خودرو یکی از چند صنعت تاثیرگذار و البته پرچالش کشور محسوب می شود. با توجه به نارضایتی بالایی که مردم از خودروسازی دارند، وعده سامان دادن به وضعیت فعلی آن می تواند نقش بسزایی در قبولی هر یک از نامزدهای انتخاباتی ایفا کند.

روز گذشته اولین مناظره انتخاباتی بین دو نامزد راه یافته به مرحله دوم، یعنی مسعود پزشکیان و سعید جلیلی، انجام گرفت و در این مناظره مسعود پزشکیان صحبت های بسیاری درباره بازار خودرو کرد که در ادامه بررسی می شود.

پزشکیان منجی بازار خودرو می شود؟

در مناظره انتخاباتی شب گذشته، پزشکیان ضمن اشاره به ثابت نگه داشتن نرخ بنزین پس از پیروزی اعلام کرد: قرار نیست صنعت خودروسازی ایران از چرخه تولید خارج شود. چرا امروزه در شرکت های داخلی در تولید خودرو با مشکل مواجه هستند؟ خودروهای ایرانی، بنزین را در هر 100 کیلومتر 20 لیتر مصرف می کنند و از سوی دیگر تصمیم به گرانی بنزین می گیرند. اگر بازار باز شود، رقابتی شکل می گیرد و شرایط بهتر می شود؛ برخی افراد قصد دارند یک قفس دور کشور بکشند و مردم را مجبور به خرید خودرو بی کیفیت داخلی کنند.

او ادامه داد: خودروهایی که امروزه در بازار جهانی با قیمت 20 هزار دلار به فروش می رسند در داخل کشور 100 هزار دلار قیمت دارند. برای مثال خودرویی مانند تویوتا لندکروز که در کشورهای دیگر با قیمت دو میلیارد تومان خرید و فروش می شود، داخل کشور 20 میلیارد تومان قیمت دارد. مردم چه گناهی کرده اند که مجبور به استفاده از خودروهای بی کیفیت و پرمصرف داخلی هستند؟ اگر رقابتی شکل بگیرد، خودروساز هم مجبور به اصلاح وضعیت خود می شود.

بنابراین می توان انتظار داشت با پیروزی پزشکیان در انتخابات 1403، روند لاک پشتی واردات خودرو سرعت بیشتری به خود بگیرد و تعرفه واردات برای خودروهای بنزینی کاهش یابد. در این صورت می توان انتظار رکود بیشتر از بازار خودرو داشت و احتمالاً پای طرح های فروش اقساطی به خودروهای محبوب داخلی و وارداتی نیز باز شود. 

پیروزی جلیلی؛ افزایش مونتاژکاری

شب گذشته جلیلی برخلاف مناظره های قبلی، اظهارنظر چندانی درباره بازار خودرو نکرد؛ اما می توان از صحبت های قبلی او، رویکرد این نامزد انتخابات ریاست جمهوری را در قبال بازار خودرو دریافت.

جلیلی در یکی از صحبت های خود طی سال های گذشته اعلام کرده بود: اگر از پیشرفت کشور صحبت می کنیم، عرصه خودروسازی را هم شامل می شود. عرصه خودروسازی حدود ۴۰۰ میلیارد تومان گردش مالی دارد و درصد بالایی از اشتغال ما در این صنعت است، به همین دلیل باید از این فرصت بهترین استفاده را بکنیم و به این معنا نباشد که روزبه روز کیفیت خودرو کاهش و قیمت خودرو افزایش یابد.

او افزود: برای رسیدن به پیشرفت در صنعت خودرو یک برنامه جدی لازم است، این برنامه در چرخه صنعت خودرو، از قطعه ساز تا خود خودرو باید تدوین شود، همچنین باید بتوانیم با سیاست گذاری صحیح و تعادل بازار هم کیفیت را افزایش دهیم و هم قیمت خودرو داخلی کاهش یابد.

اما صحبت های او در حالی مطرح شده که جلیلی و تیم او به توافق با غرب و احیای برجام علاقه ای ندارند. این یعنی در صورت قبولی دونالد ترامپ در انتخابات آمریکا، حلقه تحریم ها می تواند روزبه روز برای شرکت های ایرانی تنگ تر شود. درست مانند سال های 1396 تا 1401 که علاوه بر تحریم های شدید بین المللی، ممنوعیت واردات خودرو نیز صورت گرفته بود و تنها راه حل باقی مانده، افزایش مونتاژکاری و واردات قطعات CKD از خودروسازان چینی بود.

بنابراین به نظر نمی رسد سعید جلیلی برنامه ای برای آزادسازی بازار خودرو و کاهش انحصار در این بازار داشته باشد.

احتمال عملی شدن وعده ها وجود دارد؟

اظهارنظر هر دو نامزد انتخابات گرچه در جایگاه کارشناس زیباست، اما در حال حاضر مشکل صنعت خودروسازی بسیار عمیق تر از نبود رقابت است. بیش از چهار دهه انحصار در بازار خودرو باعث شده محصولات تولیدی دو خودروساز بزرگ دولتی ضمن افت شدید کیفیت و تکنولوژی با مشکلات دیگری نیز دست وپنجه نرم کنند.

قطعه سازی یکی از بزرگ ترین معضلات صنعت خودروسازی کشور به شمار می رود که با بدقولی های خودروسازان در پرداخت طلب آنها باعث افت شدید کیفیت قطعات شده است. حتی مشکل به حدی جدی به نظر می رسد که گویا برخی از قطعه سازان اقدام به ثبت سفارش قطعه از تولیدکننده های چینی می کنند و داخل کشور با بسته بندی های خود به فروش می رسانند.

از سوی دیگر پرداخت زیان انباشته چند صد همتی دو خودروساز بزرگ دولتی، از دست هیچ نهاد یا بخش خصوصی برنمی آید و اگر دولت قصد خصوصی سازی ایران خودرو و سایپا را داشته باشد، باید برنامه ای برای زیان انباشته این شرکت ها تعیین کند. در صورتی که دولت با وضعیت فعلی صنعت خودروسازی اقدام به آزاد کردن بازار و کاهش تعرفه ها کند، حکم ورشکستگی کامل صنعت خودروسازی را با دست های خود امضا می کند.