◄ تنگنای پول و برنامه برای لایروبی «کارون»
برنامه لایروبی رود کارون با مشکلات زیادی روبه رو است که مهم‌ترین آن عدم تخصیص منابع لازم است
هادی حق‌شناس، عضو هیئت‌عامل و معاون امور دریایی سازمان بنادر و دریانوردی در خصوص دلایل عدم لایروبی کارون اظهار داشت: «برنامه لایروبی رود کارون با مشکلات زیادی روبه رو است که مهم‌ترین آن عدم تخصیص منابع لازم است.»
به گزارش تین‌نیوز به نقل از هفته‌نامه حمل‌ونقل او با بیان اینکه تمامی رودخانه‌هایی که از قابلیت کشتیرانی برخوردار هستند در حیطه وظایف سازمان بنادر قرار می‌گیرند گفت: «یکی دیگر از مشکلات لایروبی کارون وجود جزیره‌های کوچک در میان این رودخانه است که به دلیل عدم‌لایروبی در سال‌های گذشته به وجود آمده‌اند و شرایط کارون را تغییر داده‌اند.»
برنامه لایروبی کارون شامل سه بخش محدوده شهرستان اهواز، اهواز تا خرمشهر و محدوده خرمشهر است. به گفته کارشناسان در قسمت دوم این طرح به لایروبی ۸ تا ۹ میلیون مترمکعب آب با دبی ۳۵۰۰ مترمکعب بر ثانیه لازم است که کاهش ۳۰ سانتیمتری سطح رودخانه کارون حاصل شود. هزینه لایروبی هر مترمکعب ۳۰ هزار تومان است که با احتساب پاک‌سازی ۹ میلیون مترمکعب عددی بالغ‌بر ۲۷۰ میلیارد تومان برآورد می‌شود.
حق‌شناس از توافق دوطرفه با عراق برای لایروبی اروندرود خبر داد و گفت: «اروند از موقعیت استراتژیکی مانند کارون برای هر دو کشور برخوردار است و در همین راستا طرح دوطرفه لایروبی اروند در دستور کار قرارگرفته است.»
معاون امور دریایی سازمان بنادر و دریانوردی یکی از مشکلات این طرح را تغییر خط‌القعر اروندرود دانست و گفت: «به دلیل عدم لایروبی رودخانه، خط‌القعر اروند در برخی نقاط به طرفین حرکت کرده که دراین‌باره کمیته فنی تشکیل شده است.»
به گفته حق‌شناس این کمیته وظیفه دارد که تا پایان ماه مبارک رمضان برنامه‌ای برای پیشبرد لایروبی اروند ارائه دهد.
همچنین عضو هیئت‌عامل سازمان بنادر و دریانوردی در خصوص برنامه‌های توسعه‌ای رود کارون گفت: «اسکله‌های خرمشهر و اروندکنار در دستور کار احیا و بازسازی قرار داشت که با توجه به سیل اخیر با سرعت بیشتری پیش خواهد رفت.»
توقف لایروبی به دلیل قطع بودجه
البته لایروبی قسمتی از کارون در سال‌های گذشته صورت می‌گرفت که متوقف شد.
مصطفی شبه، معاون وقت حفاظت و بهره‌برداری منابع آب سازمان آب و برق خوزستان در گفتگو با «ایسنا» در اردیبهشت ۹۷ از توقف لایروبی رودخانه کارون خبر داده بود. او گفته بود: «در طول سه چهار سال گذشته ردیف اعتباری لایروبی رودخانه کارون حذف نشده است اما در این زمینه اعتباری تخصیص داده نشده است.
به گفته شبه «به دلیل عدم‌پرداخت منابع لازم از سوی دولت امکان ادامه لایروبی کارون وجود ندارد و برخی از طرح‌هایی که در کارون انجام می‌شود با استفاده از اعتبارات داخلی استان است. اجرای این طرح به منابع استان و تخصیص‌هایی که در این زمینه انجام می‌گیرد نیز وابسته است.»
لایروبی‌های بی‌اثر
مهدی قمشی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهید چمران اهواز معتقد است که عدم‌لایروبی اهواز نتیجه‌ای جز فجایع زیست‌محیطی در پی نخواهد داشت و لایروبی پیشین نیز اصولی انجام نشده است. او گفت: «لایروبی رودخانه‌ها یک فن و علم است و درصورتی‌که به‌درستی صورت نگیرد بازده لازم را نخواهد داشت.»
قمشی در خصوص میزان تأثیر لایروبی‌های صورت‌گرفته بیان کرد: «برای مثال لایروبی‌هایی که در نقطه اهواز صورت گرفته اثربخشی لازم را ندارد و مطالعات انجام‌شده نشان می‌دهد که شرایط پس از مدتی به حالت اول برمی‌گردد.»
این استاد دانشگاه اعتقاد دارد که بر اساس اصول هیدرولیکی لایروبی باید از نقاط بالادست رودخانه شروع شود و روی مسیر رودخانه پیشرفت کند تا بتوان نتایج مطلوب را به دست آورد.
او گفت: «طبق اصول هیدرولیکی این برنامه ابتدا باید از رودخانه خرمشهر صورت گیرد و سپس مقطع اهواز را لایروبی کرد تا اثربخشی لازم را داشته باشد.»
به گفته قمشی در حالی عملیات لایروبی کارون در درون شهر انجام می‌شود که با لایروبی نقاطی از رودخانه در خارج از شهر می‌توان نتیجه مطلوب‌تری به دست آورد.
او گفت: «لایروبی در محدوده شهری رودخانه سرعت آب را افزایش می‌دهد بنابراین این عملیات در شهر باید با ساماندهی و ساخت سواحل با عرض مناسب صورت گیرد.» نخستین عملیات لایروبی کارون در مقطع شهری اهواز از سال ۸۵ در بالادست پل هفتم آغاز و طی آن ۲۰۰ هزار مترمکعب رسوب برداشته شد. در سال ۸۶ نیز حدفاصل پل پنجم اهواز حدود ۸۰۰ هزار مترمکعب از رسوباتی که خروج آب از مقطع شهری را با مشکل مواجه کرده بود، تخلیه شد.
