◄ چگونگی تشکیل وزارت راه و ترابری + اسامی وزرای راه/ راه و ترابری

تین نیوز |

ساختار و سازمان وزارت راه و ترابری در طول مدتی که از فعالیت آن می‌گذشته‌است به دلیل ضرورت‌های ملی به دفعات دچار تغییر و تحول گشته‌است. روند این تحول را می‌توان به دوره‌های زیر تقسیم‌بندی نمود:

وزارت فوائد عامه

در سال ۱۲۹۸ هجری قمری و در دوران سلطنت ناصرالدین‌شاه وزارت فوائد عامه تأسیس شد و امور مربوط بر احداث راه، پل و راه‌داری برعهده وزارت‌خانه مذکور گذاشته شد. این وزارتخانه تدریجاً در سال‌های پس از تأسیس به وظائف دیگری مانند تجارت و فلاحت پرداخته که به همین دلیل بعدها به نام فوائد عامه و تجارت و فلاحت تغییر نام یافته‌است. هزینه‌های راه‌سازی در این دوران با اخذ «باج راه» که در راهدارخانه‌ها گرفته می‌شده تأمین می‌گردید و این مبلغ سالیانه از سه میلیون ریال تجاوز نمی‌کرد.

اداره کل طرق و شوارع

از سال ۱۳۰۱ اداره‌ای به نام «اداره کل طرق و شوارع» در وزارت فلاحت و تجارت و فوائد عامه به منظور اقدام مؤثر برای ساختمان راه‌ها، نگهداری و بهره‌برداری تشکیل گردید. اداره کل طرق و شوارع، راه‌های کشور را به نواحی مختلف تقسیم و مسئولیتی برای اداره امور تعمیر و نگهداری آن‌ها معین کرد.

تشکیل وزارت طرق و شوارع

در سال ۱۳۰۸ به موجب قانونی که از مجلس شورای ملی گذشت، اداره کل طرق و شوارع به وزارت طرق و شوارع تبدیل شد. با تأسیس وزارت مذکور راه‌سازی در ایران گسترش یافت و با امکاناتی که تدریجاً فراهم شد برنامه‌ها و پروژه‌های راه‌سازی ادامه پیدا کرد.

تشکیل وزارت راه

در سال ۱۳۱۵ وزارت طرق و شوارع با تصویب مجلس شورای ملی به وزارت راه تغییر نام یافت.

تغییر نام وزارت راه به وزارت راه و ترابری

در تاریخ ۱۶ تیر ۱۳۵۳ به‌منظور اعمال سیاست جامع و هماهنگ برای ترابری کشور و توسعه و تجهیز، گسترش، نگاهداری و ایجاد تأسیسات زیربنایی آن با توجه به مقتضیات توسعه اجتماعی، اقتصادی و عمرانی و دفاع ملی با رعایت قوانین مربوط نام وزارت راه به وزارت راه و ترابری تغییر یافت.

تغییر نام به وزارت راه و شهرسازی

در دولت احمدی نژاد با یک تصمیم کارشناسی نشده دو وزارت خانه راه و ترابری و راه و شهرسازی با هم ادغام و وزارت راه و شهرسازی شکل گرفت. این اقدام که با اعتراض بدنه وزارت راه و ترابری و عملا تحا الشعاع قرارگرفتن موضوع حمل ونقل که مفهومی نوین و جدید بود همراه بود.(تغییر اسم وزارت از راه به راه و ترابری تاکیدی بر اهمیت موضوع ترابری و حمل و نقل بود که به زعم کارشناسان وزارت راه با این تغییر، عملا همه تلاش ها برای بیان اهمیت حمل و نقل نادیده گرفته شد. و در عمل نیز شاهد بودیم که در دولت احمدی نژاد امر ساخت مسکن مهر اولویت یافت و باعث جلب توجه ها و امکانات به این موضوع و غفلت از بخش حمل و نقل گردید). همچنین این تصمیم باعث حجیم تر شدن و سنگین تر شدن وظایف یک وزارتخانه اجرایی شد که تعداد سازمان ها و معاونت هایش از 18 مورد گذشت و شاید بتوان گفت هیچ وزارتخانه اجرایی به این وسعت و ابعاد نداشته ایم.

 

همچنین ببینید:

وزرای راه و شهرسازی/ وزرای راه و ترابری/ وزاری راه

نگاهی به چرخه ادغام و تفکیک! تاریخچه وزارتخانه ها

 وزرای فلاحت و تجارت و فوائد عامه

الف – در دوره قاجار

1 – میرزا نظام الدین خان کاشی مهندس الممالک از 1289 هجری قمری تا 1325 هجری قمری در کابینه های مشیرالدوله، میرزا سلطانعلی وزیر افخم، میرزا علی اصغر خان اتابک امین السلطان و میرزا احد خان مشیر السلطنه.

2- میرزا مرتضی قلی­خان صنیع الدوله از 1325 هجری قمری تا 17 ربیع الاول 1327 در کابینه های ابوالقاسم خان ناصر الملک همدانی (قراگوزلوی)، نظام السلطنه مافی ( کابینه های اول، دوم و سوم)

3 – میرزا نظام الدین کاشی مهندس الممالک از 17 ربیع اول 1327 تا 15 رمضان 1327 در کابینه میرزا جواد خان سعد الدوله.

4 – مرتضی قلی خان صنیع الدوله از 15 رمضان 1327 تا 11 جمادی الاول 1328 در کابینه محمدولی خان تنکابنی سپهدار اعظم

5 – میرزا حسن خان مشیرالدوله از 11 جمادی الاول 1328 تا سوم رجب 1328 در کابینه محمد ولی خان تنکابنی سپهدار اعظم

6 – میرزا نظام الدین خان کاشی مهندس الممالک از سوم رجب 1328 تا دوم محرم 1329 در کابینه میرزا حسن خان مستوفی الممالک

7 – میرزا محمد خان علاء السلطنه

8 - میرزا ابراهیم خان حکیم الممالک از 9 ربیع الاول 1329 تا 17 صفر 1334 در کابینه محمدولی خان تنکابنی سپهسالار اعظم

9 – اکبر میرزا صارم الدوله از 17 صفر 1334 تا 20 ربیع الاول 1334 هجری قمری در کابینه عبدالحسین میرزا فرمانفرما

10-  میرزا احمدخان مشیرالدوله از 20 ربیع الاول 1334 هجری قمری تا 29 شوال 1334 هجری قمری در کابینه محمدولی خان تنکابنی سپهسالار اعظم

11- میرزا شکر ا... خان معتمد خاقان (قوام الدوله ) از 29 شوال 1334 تا رجب 1335 هجری قمری در کابینه میرزا حسن خان وثوق الدوله

12- میرزا حسن خان مومن الملک از 14 شعبان 1335 تا .... در کابینه محمد علی خان علاء السلطنه [1]

13- دکتر اسماعیل خان مودب السلطنه از ........... تا سوم ربیع الثانی 1336 در کابینه عبدالمجید میرزا عین الدوله[2]

14- میرزا حسن خان معین الوزراء از سوم ربیع الثانی 1336 تا ......... در کابینه میرزا حسن خان مستوفی الممالک – در کابینه نجفقلی خان بختیاری صمصمام السلطنه وزیر معرفی نشد[3].

15 – میرزا حسین خان دبیر الملک از 20 شوال 1336 تا 16 شوال 1338 در کابینه میرزا حسن خان وثوق الدوله

16 – میرزا احمد خان اعتلاء السلطنه از 16 شوال 1338 حجری قمری تا 14 صفر 1339 در کابینه میرزا حسن خان مشیر الدوله

17- عباس میرزا فرمانفرما سالار لشگر از 14 صفر 1339 تا 15 جمادی الثانی 1339 در کابینه فتح ا.. خان سردار منصور سپهدار اعظم

18- میرزا محمود خان موقر الدوله از 15 جمادی الثانی 1339 تا 27 رمضان 1339 هجری قمری در کابینه سید ضیاء الدین طباطبایی

19- میرزا حسین خان ادیب السلطنه از 27 رمضان 1339 تا 23 جمادی الاول 1340 هجری قمری در کابینه میرزا احمد قوام السلطنه

20 – میرزا حسین خان ادیب السلطنه از 23 جمادی الاول 1340 تا 7 صفر 1340 هجری قمری در کابینه میرزا حسن خان مشیرالدوله

21- مصطفی خان نیرالسلطنه نوائی از 7 صفر 1340 تا 27 جمادی الثانی 1341 هجری قمری در کابینه میرزا احمد خان قوام السلطنه

22- مهدیقلی خان مخبر السلطنه از 27 جمادی الثانی 1341 هجری قمری تا اول ذیقعده 1341 در کابینه میرزا حسن خان مستوفی الممالک

23- میرزا حسین خان عدل الملک از اول ذیقعده 1341 تا 16 ربیع الاول 1342 هجری قمری در کابینه میرزا حسن خان مشیرالدوله

24- حاج امان ا.. خان عزالممالک از 16 ربیع الاول 1342 هجری قمری تا ... در کابینه اول رضا خان سردار سپه[4]

25- نظام الدین خان مشارالدوله در کابینه دوم رضاخان سردار سپه

26- عبدالحسین خان سردار افخم خراسانی تا 9 آبان 1304 در کابینه سوم رضا خان سردار سپه.

 

ب  - در دوره پهلوی اول

27- علی اکبر داور از 28 آذر 1304 تا 15 خرداد 1305 در کابینه ذکاء الملک (محمدعلی فروغی)

28- مهدی قلی هدایت (مخبر السلطنه) از 16 خرداد 1305 تا 12 خرداد 1306 در کابینه مستوفی الممالک ( حسن مستوفی)

29- سرلشکر عبدالله امیرطهماسبی از 10 آبان 1306 تا 27 آبان 1307 در کابینه مخبر السلطنه

30- سرتیپ عبدالله شیبانی از 28 آبان 1307 تا 16 شهریور 1308 در کابینه مخبر السلطنه

31- سرلشکر کریم بوذرجمهری از 16 شهریور 1308 تا 16 فروردین 1309 در کابینه مخبرالسلطنه. [5]

 

وزرای طرق و شوارع

32- سیدحسن تقی زاده از 28 فروردین 1309 الی 9 آبان 1309 در کابینه مخبر السلطنه

33- باقر کاظمی از 30 دیماه 1309 تا 23 خرداد 1310 در کابینه مخبر السلطنه

34- رضا افشار از 10 اسفند 1310 تا 28 تیر 1311 در کابینه مخبر السلطنه

35- سرلشکر عبدالمجید فیروز از 28 تیر ماه 1311 تا 15 دیماه 1311 در کابینه مخبر السلطنه

36- علی منصور از 6 بهمن 1311 تا 19 دیماه 1314 در کابینه محمد علی فروغی و کابینه محمود جم.[6]

 

وزرای راه

37- مجید آهی از 28 دیماه 1314 تا 1 دیماه 1317 در کابینه محمود جم

38- دکتر محمد سجادی از 11 دیماه 1317 تا آذر 1320 در کابینه محمود جم و کابینه احمد متین دفتری و کابینه علی منصور

 

ج-  در دوره پهلوی دوم

39- سرلشکر جهانبانی از آذر 1320 تا 18 اسفند 1320 در کابینه محمد علی فروغی

40- یدالله عضدی از 18 اسفند 1320 تا 15 مرداد 1321 در کابینه علی سهیلی

41- علی معتمدی از 18 مرداد 1321 تا 25 بهمن 1321 در کابینه احمد قوام (قوام السلطنه)

42- عبدالحسین هژیر از 28 بهمن 1321 تا 7 فروردین 1323 در کابینه علی سهیلی

43- حمید سیاح از 6 فرورین 1323 تا 14 شهریور 1323در کابینه محمدساعد مراغه ای

44- محمد نریمان از 15 شهریور 1323 تا 20 آبان 1323 در کابینه محمدساعد مراغه ای

45- نصرا... انتظام از 4 آذر 1323 تا 12 اردیبهشت 1324 در کابینه مرتضی قلی بیات

46- نادر آراسته از 22 اردیبهشت تا 23 خرداد 1324 در کابینه ابراهیم حکیمی (حکیم الملک )

47- سرلشکر محمد حسین فیروز از 7 آبان 1324 تا مهر 1325 در کابینه ابراهیم حکیمی و کابینه احمد قوام

48- ابوالحسن صادقی از 27 مهر 1325 تا 28 آذر 1325 در کابینه احمد قوام

49- غلامحسین فروهر از 29 آذر 1325 تا 5 دی 1326 در کابینه احمد قوام

50- علی معتمدی از 26 دیماه 1326 تا 25 بهمن 1326 در کابینه ابراهیم حکیمی

51- امان اله اردلان (عزالممالک ) از 25 بهمن 1326 تا 25 خرداد 1327 در کابینه ابراهیم حکیمی

52 – در کابینه عبدالحسین هژیر وزیر راه معرفی نشد.

53- دکتر محمد سجادی از 17 آذر 1327 تا 21 اسفند 1327 در کابینه محمد ساعد مراغه ای

54 – نادر آراسته از ........... تا ..................در کابینه محمد ساعد مراغه ای[7]

55- حمید سیاح از ........................ تا 2 فروردین 1329 در کابینه محمد ساعد مراغه ای

56- دکتر منوچهر اقبال از 14 فروردین تا 6 تیر 1329 در کابینه علی منصور

57- مهندس جعفر شریف امامی از 6 تیر 1329 تا 29 اسفند 1329 در کابینه سرلشگر حاجعلی رزم آرا

58- سرلشگر حسن ارفع از 29 اسفند 1329 تا 12 اردیبهشت 1330 در کابینه حسین علاء

59- جواد بوشهری از 13 اردیبهشت 1330 تا 28 تیر 1331 در کابینه دکتر محمد مصدق

60- دکتر منوچهر اقبال از 29 تا 31 تیر 1331 در کابینه احمد قوام

61 – مهندس داود رجبی از 31 تیر 1331 تا 18 دیماه 1331 در کابینه دکتر محمد مصدق

62- مهندس جهانگیر حق شناس از 18 دیماه 1331 تا 28 مرداد 1332 در کابینه دکتر محمد مصدق

63 – مهندس غلامعلی میکده از 28 مرداد ماه 1332 تا 23 دیماه 1332 در کابینه سرلشکر فضل الله زاهدی

64- سرلشکر عباس گرزن از 23 دیماه 1332 تا 18 اسفند 1334 در کابینه سرلشکر فضل الله زاهدی

65 – سرلشگر ولی انصاری از اول فروردین 1334 تا 10 مهر 1339 در کابینه حسین علاء و کابینه دکتر منوچهر اقبال و کابینه جعفر شریف امامی

66- مهندس ابوالحسن بهنیا از 12 مهر 1339 تا 15 اردیبهشت 1340 در کابینه جعفر شریف امامی

67- مهندس جمال گنجی از 16 اردیبهشت 1340 تا 29 تیر 1341 در کابینه دکتر علی امینی

68- مهندس داود رجبی از 30 تیر 1431 تا 30 بهمن 1341 در کابینه اسدا.. اعلم

69- نصرت ا... معینیان از 30 بهمن ماه 1341 تا 30 مهر 1342 در کابینه اسدا... اعلم

70- دکتر مهندس حسن شالچیان از 30 مهر 1342 تا 18 اسفند 1342 در کابینه اسدا... اعلم

71- دکتر محمود کشفیان از 17 اسفند 1342 تا 6 آذر 1343 در کابینه حسنعلی منصور

72- دکتر مهندس حسن شالچیان از 26 آذر 1343 تا شهریور 1352 در کابینه حسنعلی منصور ، کابینه امیرعباس هویدا

 

وزرای راه و ترابری

73- مهندس جواد شهرستانی از شهریور 1352 تا مهر 1354 در کابینه امیر عباس هویدا

74- مهندس ابراهیم فرحبخشیان از .... تا 25 مرداد 1356 در کابینه امیرعباس هویدا[8]

75- مهندس مرتضی صالحی از 27 مرداد 1356 در کابینه دکتر جمشید آموزگار

76- محمد مهدی صفویان از .... تا 4 شهریور 1357 در کابینه دکتر جمشید آموزگار

77- دکتر مهندس حسن شالچیان از 5 شهریور تا 14 آبان 1357 در کابینه جعفر شریف امامی و کابینه ارتشبد غلامرضا ازهاری [9]

 

د – وزرای راه و ترابری بعد از انقلاب شکوهمند اسلامی ایران

1 – مهندس یوسف طاهری قزوینی در دولت مهندس مهدی بازرگان

2 - شهید مهندس موسی کلانتری در دولت شهید محمدعلی رجایی

3 - احمد امری سرپرست وزارت راه و ترابری

4 - دکتر محمد هادی  نژادحسینیان در دولت آیت الله مهدوی کنی و  دولت مهندس میرحسین موسوی

5 - مهندس سید ابوالحسن خاموشی سرپرست وزارت راه و ترابری در دولت مهندس میرحسین موسوی

6 – مهندس محمد سعیدی کیا در دولت مهندس میرحسین موسوی و دولت حجت الاسلام والمسلمین هاشمی رفسنجانی

7 – مهندس اکبر ترکان در دولت حجت الاسلام والمسلمین هاشمی رفسنجانی

8 – مهندس محمود حجتی در دولت حجت الاسلام و المسلمین سیدمحمد خاتمی

9- مهندس رحمان دادمان در دولت حجت الاسلام و المسلمین سید محمد خاتمی

10 - مهندس احمد خرم در دولت حجت الاسلام و المسلمین سیدمحمد خاتمی

11- مهندس محمد رحمتی در دولت حجت الاسلام و المسلمین سیدمحمد خاتمی و دولت دکتر محمود احمدی نژاد

12- دکتر حمید بهبهانی در دولت محمود احمدی نژاد

13- مهندس علی نیکزاد در دولت دکتر محمود احمدی نژاد

14- دکتر عباس احمد آخوندی در دولت حجت الاسلام والمسلمین حسن  روحانی

15- مهندس محمد اسلامی در دولت حجت الاسلام والمسلمین حسن  روحانی

16- مهندی رستم قاسمی در دولت حجت الاسلام و المسلمین ابراهیم رئیسی

17- دکتر مهرداد بذرپاش در دولت حجت الاسلام و المسلمین ابراهیم رئیسی