سناریوی ایرلاین‌ها برای عبور از زیان کاهش شدید پروازها
برخی از ایرلاین‌ها در مسیرهای پر تقاضا اقدام به تکمیل ظرفیت صندلی پروازها می‌کنند این در حالی است که سازمان هواپیمایی کشوری تأکید کرده ایرلاین‌ها تنها امکان پر کردن ۶۰ درصد از ظرفیت صندلی هواپیما را دارند و در صورت تخلف با آنها برخورد می‌شود.
بررسی‌های انجام‌گرفته از سوی خبرنگار ما، حاکی از رشد تدریجی پروازهای داخلی با توجه به افزایش تقاضا دارد، اما این میزان از حجم پروازها در مقایسه با قبل از شیوع کرونا در کشور همچنان به‌شدت پایین است؛ از طرف دیگر در این دو ماه اخیر پروازهای خارجی به کمترین میزان خود رسیده و حتی، برخی از روزها تعداد پروازهای ورودی و خروجی فرودگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) به‌عنوان «دروازه ورودی به ایران» به تعداد انگشتان یک دست هم نمی‌رسد.
رشد نسبی پروازهای داخلی در روزهای اخیر منجر شد تا سازمان هواپیمایی کشوری در بخشنامه‌ای به شرکت‌های هواپیمایی، ورود مسافران بدون ماسک به هواپیما را ممنوع کند، این اقدام سازمان هواپیمایی به‌منظور ضرورت اقدامات پیشگیرانه و جلوگیری از بیماری ناشی از کرونا و رعایت مقررات بهداشتی انجام شده که در راستای آن تمام شرکت‌های هواپیمایی مکلف به ارائه ماسک استاندارد رایگان به مسافران در هر پروازها شدند که البته بر اساس این بخشنامه، استفاده از ماسک توسط مسافران در کابین هواپیما و نظارت آن توسط خدمه پروازی الزامی شده است؛ البته قبل از صدور این بخشنامه، برخی از ایرلاین‌ها اقدام به حذف کترینگ و پذیرایی در پروازها کرده و در عوض، توزیع بسته‌های بهداشتی را جایگزین کترینگ کرده بودند.
بی‌توجهی برخی از ایرلاین‌ها به یک بخشنامه
شرکت‌های هواپیمایی در حالی درصدد رشد تدریجی پروازهای داخلی هستند که اواسط اردیبهشت‌ماه سال جاری بود که سازمان هواپیمایی کشوری در بخشنامه‌ای به ایرلاین‌ها اعلام کرد: «ازاین‌پس تنها تکمیل ظرفیت ۶۰ درصد صندلی‌های هواپیما را پروازهای داخلی مجاز است در غیر این صورت با آنها برخورد خواهد شد.»
در حالی شرکت‌های هواپیمایی تنها ملزم به تکمیل ۶۰ درصد از صندلی پروازهایشان شده‌اند که در روزها و هفته‌های اخیر تصاویر و ویدئوهایی در فضای مجازی و رسانه‌ها منتشر می‌شود که نشان از زیر پا گذاشتن پروتکل‌های بهداشتی در پروازها دارد؛ برخی از ایرلاین‌ها در مسیرهای پر تقاضا اقدام به تکمیل ظرفیت صندلی پروازها می‌کنند این در حالی است که سازمان هواپیمایی کشوری تأکید کرده ایرلاین‌ها تنها امکان پر کردن ۶۰ درصد از ظرفیت صندلی هواپیما را دارند و در صورت تخلف با آنها برخورد می‌شود.
عدم رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی در پروازها، باعث شد تا این موضوع را از سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری پیگیری کنیم؛ رضا جعفرزاده در توضیح این موضوع می‌گوید: «درحال‌حاضر پروازها با ظرفیت بسیار پایین انجام می‌شود. این در حالی است که حتی اگر شرکت‌های هواپیمایی بخواهند با لود کامل پرواز کنند مسافری وجود ندارد.» او تأکید می‌کند: «در شرایط فعلی هیچ پروازی اقتصادی نیست و درحال‌حاضر نیز پروازهای موردی و یا پشتیبانی انجام می‌شود و مابقی پروازها، حتی اگر برنامه‌ای باشد پروازهای اقتصادی نیستند.»
یکی از دلایلی که برخی از ایرلاین‌ها این موضوع را نادیده گرفته‌اند ناشی از ضرر و زیانی است که در عصر کرونا به آنها تحمیل شده است؛ اما این موضوع نمی‌تواند دلیل محکم و منطقی برای نادیده گرفتن پروتکل‌های بهداشتی در پروازها باشد، به‌ویژه در زمانی که مردم سفر هوایی را به‌عنوان یکی از امن‌ترین نوع حمل‌ونقل در عصر کرونا انتخاب می‌کنند و این موضوع باعث رشد نسبی پروازهای داخلی در هفته‌های اخیر شده است. البته آمارها نشان می‌دهد که میزان سفرهای هوایی در جهان نیز رو به بهبود است؛ در گزارشی، سایت «سیمپل فلایینگ» به روی این موضوع صحه گذاشته و اعلام کرده است: «داده‌های جمع‌آوری‌شده توسط TSA و سایت FlightRadar۲۴ ارقام را در بالاترین حد خود در بیش از یک ماه نشان می‌دهد.»
افزایش قیمت بلیت هواپیما با بالارفتن تقاضا
با توجه به اینکه شرکت‌های هواپیمایی ناچار هستند ۴۰ درصد ظرفیت پروازهای خود را خالی بگذارند، بیم اینکه بهای هزینه سفر در آینده نزدیک و با افزایش تدریجی تقاضا به‌طور قابل‌توجهی افزایش پیدا کند، وجود دارد؛ در حالی پیش‌بینی افزایش قیمت بلیت هواپیما در جهان در آینده نزدیک، نیز توسط «یاتا» مطرح شده که با شیوع کرونا در کشور و عدم استقبال مسافران از سفرهای هوایی، شرکت‌های هواپیمایی برای جبران خسارت‌های خود و همچنین جذب بیشتر مسافران، قیمت بلیت‌ها را کاهش دادند به‌طوری‌که قیمت بلیت در برخی از مسیرها حتی به ۵۰ هزار تومان، یعنی پایین‌تر از نرخ کف، نیز رسیده بود، اما اخیرا با توافق انجام‌گرفته بین ایرلاین‌های داخلی، دیگر دفاتر فروش بلیت هواپیما امکان فروش کمتر از «نرخ کف» بلیت در مسیرهای داخلی را نخواهند داشت.
در راستای این موضوع هفته گذشته شرکت‌های هواپیمایی داخلی در بخشنامه‌ای به دفاتر مسافرت هوایی طرف قرارداد و دفاتر فروش اعلام کرده‌اند که حداقل نرخ فروش بلیت حداقل (نرخ کف) در مسیرهای داخلی است و نباید بلیت پایین‌تر از نرخ کف به فروش برسد.
تلاش متولی صنعت حمل‌ونقل هوایی، برای افزایش پروازهای بین‌المللی
افزایش پروازها که نشان از ورود صنعت هوانوردی به دوران تازه‌ای از عصر کرونا دارد، آینده نامعلومی را پیش روی صنعت هوایی ایران گذاشته است؛ صنعت هوانوردی کشور پیش از شیوع کرونا نیز در وضعیت مطلوبی قرار نداشت و بخش اعظمی از پروازهای بین‌المللی و عبوری خود را ناشی از سقوط هواپیمای اوکراینی و دلایل مختلف دیگر که در گزارش‌های قبلی بارها به آن اشاره شده است، از دست داده بود؛ اما اخیرا سازمان هواپیمایی کشوری در اقدامی درخور توجه، اقدام به برگزاری جلسات متعدد با ایرلاین‌های اروپایی برای ازسرگیری پروازها کرده است.
طبق اذعان محمدسعید شرفی، مدیرکل دفتر نظارت بر عملیات هوانوردی سازمان هواپیمایی کشوری؛ در راستای ازسرگیری پروازهای اروپایی به فرودگاه‌های کشور و بهره‌برداری از فضای جمهوری اسلامی ایران جهت پروازهای عبوری خود به مقاصد کشورهای حاشیه جنوبی خلیج‌فارس، شبه‌قاره هند و جنوب شرق آسیا جلسات متعددی بین مقامات هوانوردی ایران و تعدادی از شرکت‌های هواپیمایی اروپایی به نمایندگی شرکت هواپیمایی لوفت‌هانزا برگزار شد. او گفته است: «در این جلسات که از بهمن‌ماه سال ۱۳۹۸ با حضور نمایندگان سیاسی و سفرای آلمان و اتریش در تهران انجام و با حضور مدیران ارشد هواپیمایی اروپایی استمرار یافت، به سؤالات شرکت‌های مذکور پاسخ داده شده است.»
او توضیح داده است که برنامه‌ریزی لازم جهت برقراری پرواز شرکت‌های اروپایی پس از توقف آنها متعاقب سانحه هواپیمایی اوکراینی صورت گرفته بود اما با گسترش ویروس کرونا در سراسر جهان برگزاری جلسات حضوری در تهران و امکان ازسرگیری پروازها به حالت تعلیق درآمد این در حالی است که آژانس ایمنی اتحادیه اروپا پس از سانحه اوکراینی با انتشار اطلاعیه هوانوردی در خصوص پرواز بر فراز کشورمان ملاحظاتی داشته که در صورت حصول اطمینان از جانب شرکت‌های هواپیمایی می‌توان شاهد افزایش پروازهای عبوری از فضای کشور بود.
سناریو صنعت هوانوردی در پسا کرونا چیست؟
ویروس کرونا، به‌طوری ناباورانه که پیش‌بینی آن برای کسی ممکن نبود، صنعت حمل‌ونقل هوایی در جهان ازجمله ایران را زمین زد، اما سرپا بلند کردن صنعت هوایی برای ایران قطعا سخت‌تر از سایر کشورها خواهد بود؛ قطعا زمانی جان تازه‌ای به این صنعت بازخواهد گشت که سناریوی قوی، شفاف و قابل اجرایی برای آن تدوین شود. به‌طور حتم جبران ضرر و زیان ناشی از کرونا از جیب مردم با افزایش قیمت بلیت هواپیما، راه‌حل مناسبی برای صنعت حمل‌ونقل هوایی نخواهد بود و شکنندگی هر چه بیشتر این صنعت را به همراه خواهد داشت.
