◄ چرا احداث راه‌آهن ترکیه-موصل مهم است؟

استاندار نینوا دیروز ️گفته است که کارکنان متخصص مهندسی و فنی با همکاری شرکت های ساختمانی مهندسی ترکیه، ظرف چند روز آینده راه‌اندازی خط آهن پیشرفته‌ای را آغاز می کنند.

به گزارش تین نیوز، پس از چند ده سال، بهمن ماه سال 1388 بود که برای اولین بار قطاری که شمال عراق را به ترکیه وصل می کند، دوباره به راه افتاد. اما این حرکت، مقطعی بود. چراکه دولت عراق از دهه 80 میلادی به بعد کمتر موفق به توسعه صنعت حمل ونقل خود شده است.

نجم الجبوری، استاندار نینوا در ادامه خاطرنشان کرده که این خط آهن شهر موصل و جمهوری ترکیه را به یکدیگر وصل می کند و رفت و آمد در جاده ها را کاهش می دهد.

این اقدام در حالی شکل گرفته که خاورمیانه در حال پوست اندازی جدیدی است که در آن، پیشرفت اقتصادی و ارتباطات بین المللی هدفمند، مهمترین اهداف سران کشورها شده است و براساس این نوع نگاه، نظام بین الملل از یک «بازسازی بزرگ درونی» عبور خواهد کرد و از نو ساخته می شود.

در این مقطع، در عین حال ‌که کشورها از جنگ و مقابله رو در رو پرهیز می کنند، منافع مشترکی را در کنار سایر کشورها و یا در مقابلشان تعریف می کنند و از این رهگذر، زیرساخت های عمرانی خود را نیز به منظور ارتقا و تسریع مراودات اقتصادی و فرهنگی با کشورهای دوست و مشترک المنافع، رشد و توسعه می دهند.

این اتفاق فرهنگی-اقتصادی حالا دوباره بین عراق و ترکیه رخ داده است و دو کشور مصمم به اتصال مرزهای خود از طریق حمل ونقل ریلی پیشرفته شده اند.

این در حالی است که به دلیل اختلافات دولت ترکیه با کردهای عراق تا دوماه قبل این کشور مشغول حمله به شمال عراق بوده است و وزارت خارجه عراق بار همان موقع خواستار توقف حملات ترکیه در شمال عراق شد و آن را بدون هماهنگی با دولت بغداد و به طور یکجانبه دانسته بود.

به رغم وجود چنین اختلاف هایی حجم تجارت نرکیه در عراق سالانه به 16 میلیارد دلار می رسد و با افزایش سهم ریل از حمل ونقل کالا و مسافر، روند صعودیِ افزایش تراز تجاری مثبت ترکیه در عراق با قدرت بیشتری ادامه خواهد داشت.

در عین حال، ترکیه به لحاظ تاریخی خود را به منطقه موصل متصل می داند. چراکه در بهبوهه جنگ اول جهانی و به دنبال یک بی نظمی منطقه ای، ترکیه از ایالت نفت خیز موصل بیرون رانده شد. در آن طمانی نظمی با عنوان «نظم سایکس پیکویی» شکل گرفت که ترکیه همچنان در صدد شکستن آن است، تا در بی نظمیِ نوین جهانی فضایی برای بازگشت به این منطقه ایجاد کند.

به گزارش تین نیوز، ترکیه این اقدام خود را بازسازی بزرگ نام می گذارد، اما بسیاری از کارشناسان اقتصاد بین الملل بر این باورند که ترکیه برای رسیدن به خلیج فارس بدون نیاز اتصال به ایران دست به چنین اقداماتی زده است. ضمن اینکه تلاش های دیپلماتیک و اقتصادی ترکیه در یک سال اخیر نشان داده است که  سودای رهبری در خاورمیانه جدید را هم در سر می پروراند.

اتصال ریلی شمال عراق به ترکیه درواقع، در راستای دکترین بازسازی بزرگ محسوب می شود اما ضعف بنیادین این تز، برآورد غلط این کشور از وزن و جایگاه خود در معادلات منطقه ای و جهانی است که نوعی برتربینی افراطی را در خود دارد.

از سوی دیگر ترکیه در برآورد ظرفیت و قدرت دیگر بازیگران منطقه ای مانند ایران، با مزایایِ رقابتی‌ای که ترانزیت با ایران برای کشورهای منطقه و اروپایی داشته و دارد، عمیقا دچار اشتباه محاسباتی است.

در حال حاضر به رغم اعمال تحریم های ظالمانه علیه ایران، بسیاری از کشورهای اروپایی نظیر آلمان و ایتالیا و همچنین کشورهای منطقه برای ادامه ارتباطات حمل ونقلی با ایران تلاش می کنند.

ترکیه درواقع برای بازگشت به گذشته افتخارآفرین در دوره عثمانی و... (آنطور که در سر رهبران ترک می گذرد) تلاش می کند که اساسای ترین الزامات آن، در موارد مهمی در تناقض با الزامات سیاست عضویت در اتحادیه اروپا است و از الگوهای تجارت در بازار آزاد نیز پیروی نمی کند.

این در حالی است که در صورت تسریع ایران در اتصال ریلی و دریایی در کریدور شمال-جنوب و شرق-غرب، گزینه بهتر از ایران برای تسریع روند ترانزیت منطقه، کشورهای آسیای میانه و همچنین اروپا وجود نخواهد داشت.

زهرا ایران‌شاهی