◄ امنیت ترافیک هوایی در دستان کیست؟
ترافیک هوایی و کنترل آن یکی از مهمترین چالش های صنعت هوانوردی در داخل و خارج ایران است.
ترافیک هوایی و کنترل آن یکی از مهمترین چالش های صنعت هوانوردی در داخل و خارج ایران است. شاید برایتان جالب باشد اگر به شما بگوییم درست در لحظه ای که شما به آسمان بالای سرتان نگاه می کنید و آن را خالی از هر شی می بینید، تعداد زیادی هواپیما در آسمان در حالت تردد و جابجایی مسافران به مقاصد مختلف می باشند.
ترافیک هوایی معمولا توسط کنترلرهای مختلفی در زمین رصد و مورد بررسی قرار میگیرد تا یک پرواز به سلامت به مقصد برسد و توقف کامل نماید، شغلی بسیار حساس که انجام آن نیازمند دقت و تسلط بسیار زیادی است.
به گزارش تین نیوز، امروز 28 مهرماه روز جهانی مراقبت پرواز است؛ روزی که فدراسیون جهانی کنترلرهای هوایی به پاسداشت زحمات کنترلرهای ترافیک هوایی به نام آنان نام گذاری کرده است؛ ATC چشمان بیدار صنعت هوانوردی است تا هواپیماها در مسیر پروازی خود بدون این که حادثه رخ دهد حرکت کنند. وظیفه کنترل و ترافیک هوایی اولا جداسازی پروازها به منظور جلوگیری از تصادم و دوما تسریع در روند پرواز است.
کنترل ترافیک هوایی سرویسی است که توسط کنترلرهای ترافیک هوایی که در روی زمین هستند، ارائه می شود. در حقیقت کنترلرهای ترافیک هوایی هواپیما را روی زمین و در یک محدوده کنترل شده هدایت کرده و می توانند به هواپیماها در یک محدوده کنترل نشده نیز خدمات مشاوره ای ارائه دهند. هدف اولیه کنترل ترافیک هوایی در سراسر جهان جلوگیری از تصادف هواپیماها، ساماندهی و تسریع جریان ترافیک هوایی و نیز فراهم کردن اطلاعات و دیگر حمایت ها برای خلبان ها است.
کنترلر های ترافیک هوایی در برج های فرودگاه و نیز مراکز داخلی و منطقه ای مستقر هستند. کنترلرها در واقع به نظارت مستمر ترافیک هوایی و ارتباط با خلبان ها می پردازند تا از برخورد دو یا چند هواپیما در هوا یا روی باند پرواز جلوگیری کنند. این کار می تواند بسیار پر استرس و دشوار بوده و نیازمند توجه دقیق به جزئیات و نیز سطوح بالایی از تمرکز باشد.
از سوی دیگر در واقع کنترلر ترافیک بودن نیازمند هیچ الزامات رسمی نبوده و از این رو در لیست یکی از پردرآمدترین مشاغل غیرآکادمیک جهان قرار می گیرد. در عوض یکی از الزامات این شغل گذراندن دوره های دشوار خاصی پیش از دوره های آموزشی طولانی مدتی است که می تواند بیش از 3 سال طول بکشد.
بیشتر بخوانید:
آشنایی با بعضی تعاریف و مفاهیم فرودگاهی
تاریخچه کنترل ترافیک هوایی
فرودگاه کرویدون لندن در واقع نخستین فرودگاهی در جهان بود که کنترل ترافیک هوایی را در سال 1920 به دنیا معرفی کرد. پس از آن در ایالات متحده کنترل ترافیک هوایی به سه شاخه تقسیم شد. نخست و در سال 1922 پس از جنگ جهانی دوم و زمانی که اداره پست آمریکا شروع به استفاده از تکنیک هایی برای هدایت و ردگیری حرکات هواپیماهای شناسایی کرد، ایستگاه های رادیویی پست هوایی شکل گرفتند. این ایستگاه ها در طول زمان به ایستگاه های خدمات پروازی تبدیل شدند.
ایستگاه های خدمات پروازی امروزی دستورالعمل های کنترل را منتشر نمی کنند، اما خدمات اطلاعاتی دیگری مرتبط با پرواز را در اختیار خلبان ها قرار می دهند. در حقیقت خلبان ها به دستورالعمل های کنترل در مناطقی فاقد تلفن یا فرکانس رادیویی که در آنها ایستگاه های خدمات پرواز تنها منبع کمک هستند، تکیه می کنند.
نخستین برج کنترل ترافیک فرودگاه که نشست و برخاست های هواپیماها را کنترل می کرد، در سال 1930 در کلولند آمریکا شروع به کار کرد. امکانات و تجهیزات کنترل برخاستن یا نزدیک شدن هواپیماها هم بعد از ابداع رادار در دهه 50 میلادی برای کنترل و نظارت بر محدوده پر تردد اطراف فرودگاه های بزرگ تر به وجود آمدند. متعاقب این پیشرفت ها نخستین مرکز کنترل ترافیک مسیرهای هوایی که حرکت هواپیماها بین مبدأ و مقصد را هدایت می کرد، در سال 1935 در نیوآرک شروع به کار کرد.
کنترلرهای ترافیک هوایی (ATC) نقش مهمی در کمک به خلبانان برای انجام پروازهای موفق بازی می کنند. درک ماهیت و منطق ATC عملکرد ایمن هر پرواز را افزایش می دهد و درک معنای هر عبارت ارتباطی را آسان می کند. علاوه بر این، بار کاری را هم بر روی خلبان ها و هم کنترل کننده ها کاهش می دهد. این کاهش بار کاری باعث صرفه جویی در زمان برای خلبان، برای سایر وظایف مورد نیاز به ویژه در مراحل اضطراری و برای ATC برای کمک به سایر ترافیک به ویژه هواپیماهای مضطرب می شود.
مشکلات ترافیک هوایی
ترافیک
مشکلات روزمره ای که سیستم های کنترل ترافیک هوایی با آنها دست و پنجه نرم می کنند، به طور عمده مربوط به حجم تقاضای ترافیک هوایی روی سیستم و نیز شرایط جوی می باشد. چندین عامل تعیین کننده حجم ترافیکی هستند که در یک بازه مشخص زمانی در یک فرودگاه ایجاد می شود. هر هواپیمای در حال فرود باید با چرخ های خود زمین را لمس کرده، سرعت خود را کم کرده و پیش از آنکه هواپیمایی به انتهای دیگر باند برسد، آن را ترک کند. این پروسه برای هر هواپیما چیزی نزدیک به 1 تا 4 دقیقه زمان می برد.
شرایط جوی
علاوه بر مشکلات مربوط به ظرفیت باندهای فرود، شرایط جوی هم عامل مهمی در ظرفیت ترافیک به شمار می رود. باران، یخ، برف یا حتی تگرگ روی باند فرود می تواند منجر به این شود که یک هواپیمای در حال فرود زمان بیشتری برای کاهش سرعت و خروج نیاز داشته و در نتیجه امکان فرود ایمن کاهش پیدا کند. ضمن اینکه فضای بیشتری هم بین هواپیماهای در حال فرود لازم خواهد بود. مه نیز از دیگر عواملی است که فرایند به زمین نشستن هواپیما را با دشواری مواجه می کند.
یک روز کاری کنترلر ترافیک هوایی چگونه است و چه مسئولیت هایی دارد؟
در سایت گروه هوانوردی اسکایتو میثم علیرضاپور کارشناس هوایی و کنترلر برج مراقبت نحوه کار یک کنترلر ترافیک هوایی اینگونه توضیح داده است: باید بدونید تمام آنچه که انجام می شود، توسط کنترلر به خلبان و عوامل دیگر پروازی و فرودگاهی به عنوان دستور العمل ابلاغ می شود، قوانینی است که از قبل نوشته شده است. شما به عنوان کنترلر حتی تعداد کلماتی که در دقیقه میتوانید بگویید محاسبه شده است که به آن speech rate می گویند. خیلی مهمه شما چطور صحبت می کنید. باید 90 کلمه در دقیقه می باشد و نمی توانید تند تر یا کندتر مکالمه کنید. تمامی جملاتی که به خلبان به عنوان دستور العمل می دهید از قبل داخل داکیومنت آماده است. حتی اجازه ندارید از جملات عامیانه صحبت کنید. از جملاتی به اسم phrase استفاده می کنید و دارای داکیومنت و قوانین خاص خود هستند که در صورت عدم رعایت طبعات خاص خودش را دارد.
شرایط ورود و تحصیل رشته مراقبت پرواز
برای ورود به این رشته از دو روش می توان اقدام کرد:
روش اول :ثبت نام در رشته مراقبت پرواز دانشکده صنعت هواپیمایی که از کنکور میتوانید این کد رشته را انتخاب و وارد این دانشگده شوید
روش دوم : از طریق آزمون های استخدامی که آن هم فقط از لیسانس و یا کارشناسی هوافضا و کامپیوتر گرایش نرم افزار است. شما میتوانید در آزمون های استخدامی شرکت کنید و در صورت قبولی بعد از مصاحبه تخصصی جذب میشوید. برای شما عزیزان یک دوره ۶ ماهه ویژه به همراه حقوق و مزایا وجود دارد و پس از وارد این شغل می شوید.
شرایط پزشکی لازم برای ورود به شغل مراقبت پرواز
از شرایط پزشکی در این زمینه نباید کور رنگی داشته باشید. در خصوص ضعیف بودن چشم و عینک داشتن سخت گیری و قوانین عجیبی نداریم مگر از حدی که نباید بیشتر باشد. قدرت تکلم کامل از اهمیت زیادی برخودار است چون کار شما با صحبت کردن درست اهمیت زیادی دارد سلامت کامل بدنی نیز مورد توجه است.
نقش کنترلرهای ترافیک هوایی در امنیت و روانسازی پروازها بسیار حیاتی است. اما برای درک بهتر این نقش پیچیده و چالشهای پیش روی آن، به بررسی دقیقتر برخی جوانب میپردازیم:
سیستم کنترل ترافیک هوایی و اجزای آن
سیستم کنترل ترافیک هوایی (ATC) یک سیستم پیچیده است که شامل اجزای زیر میشود:
برج مراقبت: مسئولیت کنترل ترافیک هوایی در اطراف فرودگاهها را بر عهده دارد.
مراکز کنترل منطقهای: مسئولیت کنترل ترافیک هوایی در مناطق وسیعتری را بر عهده دارند.
مراکز کنترل مسیرهای هوایی: مسئولیت هدایت هواپیماها در مسیرهای طولانی را بر عهده دارند.
رادار: برای ردیابی موقعیت هواپیماها استفاده میشود.
سیستمهای ارتباطی: برای برقراری ارتباط بین کنترلرها و خلبانان استفاده میشود.
سیستمهای کامپیوتری: برای پردازش اطلاعات و ارائه پشتیبانی به کنترلرها استفاده میشود.
وظایف اصلی کنترلرهای ترافیک هوایی
هدایت هواپیماها: تعیین مسیر پرواز، ارتفاع پرواز و سرعت هواپیماها
جداسازی هواپیماها: حفظ فاصله ایمنی بین هواپیماها برای جلوگیری از برخورد
ارائه اطلاعات به خلبانان: اطلاعرسانی در مورد شرایط آب و هوایی، وضعیت باند فرودگاه و سایر اطلاعات مرتبط
مدیریت شرایط اضطراری: مقابله با شرایط اضطراری مانند از دست دادن ارتباط با هواپیما یا نقص فنی
هماهنگی با سایر واحدهای فرودگاهی: هماهنگی با واحدهای آتشنشانی، آمبولانس و سایر واحدهای مرتبط در مواقع اضطراری
چالشهای پیش رو و راهکارها
افزایش ترافیک هوایی: با افزایش تعداد پروازها، فشار بر سیستم کنترل ترافیک هوایی افزایش مییابد. برای مقابله با این چالش، میتوان از فناوریهای جدید مانند سیستمهای خودکار و هوش مصنوعی استفاده کرد.
شرایط جوی نامساعد: شرایط جوی نامساعد میتواند بر دید کنترلرها و عملکرد سیستمهای راداری تأثیر بگذارد. استفاده از رادارهای پیشرفتهتر و سیستمهای شبیهسازی شرایط جوی میتواند به بهبود مدیریت ترافیک هوایی در شرایط نامساعد کمک کند.
امنیت سایبری: سیستمهای کنترل ترافیک هوایی در برابر حملات سایبری آسیبپذیر هستند. برای مقابله با این تهدید، باید اقدامات امنیتی قویتری اتخاذ شود.
کاهش نیروی انسانی ماهر: کمبود نیروی انسانی ماهر در حوزه کنترل ترافیک هوایی، یکی از چالشهای مهم است. برای جذب و حفظ نیروهای متخصص، باید شرایط کاری و حقوق و مزایای آنها بهبود یابد.
آینده کنترل ترافیک هوایی
آینده کنترل ترافیک هوایی به سمت خودکارسازی بیشتر پیش میرود. سیستمهای هوش مصنوعی میتوانند در انجام برخی از وظایف کنترلرها مانند برنامهریزی مسیر پرواز و مدیریت ترافیک هوایی در شرایط عادی کمک کنند. با این حال، نقش انسان در نظارت بر سیستمها و تصمیمگیری در شرایط پیچیده همچنان حیاتی خواهد بود.